του Νάσου Μπράτσου
Ήταν νύχτα της 30ης Νοεμβρίου του 1943 όταν σημειώθηκε ένα από τα πιο στυγερά εγκλήματα στην περίοδο της κατοχής. Τα νοσοκομεία της Αθήνας είχαν υποδεχτεί μεγάλο μέρος από τους 15.000 ανάπηρους του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Εκτός από την περίθαλψη που τους προσέφεραν τα νοσοκομεία, οι ανάπηροι είχαν δραστηριοποιηθεί και σε όσα στελέχη της κατοχικής κυβέρνησης χρησιμοποιούσαν τα αξιώματα με τις πλάτες των Γερμανών και λυμαίνονταν τα νοσοκομεία.
Οι ανάπηροι είχαν μεγάλη συμμετοχή και στις κατοχικές κινητοποιήσεις, όπως στην κατάθεση στεφανιού στις 28 Οκτώβρη 1941 στον Άγνωστο Στρατιώτη (η συμμετοχή τους υπολογίστηκε σε 2.000), αλλά και σε πολλές άλλες αντίστοιχες κινητοποιήσεις, με τις νοσοκόμες να σπρώχνουν τα καροτσάκια, να υποβαστάζουν τους κουτσούς ή να οδηγούν τους τυφλούς.
Δεν έλειψαν και από τη νικηφόρα κινητοποίηση της 3ης Μαρτίου 1943 που ματαίωσε την πολιτική επιστράτευση και έτσι αρκετοί που θα πήγαιναν στα γερμανικά εργοστάσια ή στο ανατολικό μέτωπο, σε ένα ταξίδι χωρίς γυρισμό, γλίτωσαν τις ζωές τους. Συμμετείχαν σε κινητοποιήσεις με διεκδικήσεις τη βελτίωση των όρων ζωής, διατροφής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Επίσης στην 25η Μαρτίου 1942 στην εθνική επέτειο του 1821, συμμετείχαν στη μεγάλη κινητοποίηση που χτυπήθηκε από τις ιταλικές δυνάμεις κατοχής.
Επιχειρήθηκε η εφαρμογή ενός σχεδίου που προέβλεπε τη μεταφορά των αναπήρων στα Μέθανα, σε ένα πρόχειρο νοσοκομείο, όπου εκεί μακριά από την πρωτεύουσα θα ήταν πιο εύκολος ο αφανισμός τους. Οι αντιδράσεις των αναπήρων ματαίωσαν το σχέδιο αυτό.
Εκείνο το βράδυ, στις 3 τα ξημερώματα και ενώ υπολογίζονταν σε 3.000 οι ανάπηροι που βρίσκονταν στα νοσοκομεία της Αθήνας, Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών την προσωπική καθοδήγηση του αρχιγκεσταπίτη Φον Στρόουπ, περικύκλωσαν 19 νοσοκομεία με πυροβολισμούς, λογχισμούς και βρισιές μετέφεραν περίπου 800 ανάπηρους στα στρατόπεδα Χατζηκώστα και Χαϊδαρίου.
Παράλληλα ό,τι μπορούσε να έχει κάποια αξία από τον εξοπλισμό των νοσοκομείων λεηλατήθηκε από τους εισβολείς. Εκτελέστηκαν 283 ανάπηροι. Όμως και όσοι παρέμειναν στο Χαϊδάρι, είτε επιλέχτηκαν για εκτέλεση σε άλλες στιγμές, είτε τους μετέφεραν σε γερμανικά στρατόπεδα απ’ όπου δεν γύρισαν ποτέ.
Το έγκλημα καταδίκασε ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός.
Όσοι επέζησαν, τη 12η Οκτωβρίου 1944, που απελευθερώθηκε η Αθήνα, βγήκαν μαζί με τις νοσοκόμες στους δρόμους.
Στο Νοσοκομείο Σωτηρία ανεγέρθηκε μνημείο για τους εκτελεσθέντες αναπήρους.
