Στα χρόνια της κατοχής συμμετείχε στο ΕΑΜ Χίου. Σήμερα ο Δημήτρης Κουσκουσάκης, θυμάται το κύμα της προσφυγιάς, τις αποστολές και τις δράσεις του ΕΑΜ στο κατεχόμενο νησί και μας μεταφέρει τη μαρτυρία του.
-Πως συμπεριφέρθηκαν οι Γερμανοί στο νησί;
-Πήγαιναν οι Γερμανοί στον Κάμπο και έπαιρναν ακόμα και τα αυγά από τα κοτόπουλα. Τους στριμώξαμε όμως κάποιες φορές και αναγκάστηκαν να μαζευτούν και κλειστήκανε στο «τρίγωνο» (περιοχή κοντά στο λιμάνι). Νόμιζαν ότι όλα τα βουνά είναι γεμάτα αντάρτες.
-Υπήρχαν ορισμένοι χωρικοί που για μία οκά κριθάρι μας ζητούσαν να τους δώσουμε υπέρογκα ανταλλάγματα. Βέβαια είχαμε ένα καΐκι του ΕΛΑΝ, από τα Καρδάμυλα και φέρναμε από απέναντι, από τα τουρκικά παράλια, τρόφιμα και τα μοιράζαμε στον κόσμο. Ξεφορτώναμε στον Καρφά και στου Πασά τη βρύση (στο Βροντάδο).
-Έφυγαν πολλοί από τη Χίο εκείνα τα χρόνια;
-Φύγανε αρκετοί για Τουρκία, Κύπρο και Μέση Ανατολή. Επειδή το ταξίδι ήταν απαγορευμένο από τους κατακτητές, άλλοι βούλιαζαν τις βάρκες και τις έβγαζαν τη νύχτα στην επιφάνεια για να φύγουν, άλλοι τις έπαιρναν στα χωριά, τις κουβαλούσαν.
-Υπήρχε αμοιβή στους βαρκάρηδες;
-Άλλοι βαρκάρηδες έπαιρναν αμοιβή, άλλοι όχι. Στην Τουρκία αρκετοί Χιώτες είπαν ότι έτυχαν καλής αντιμετώπισης, άλλοι όμως αντιμετώπισαν προβλήματα.
-Οι άνδρες που έφευγαν πήγαιναν στις συμμαχικές δυνάμεις;
-Οι πιο πολλοί Χιώτες πήγαν στον ελληνικό στρατό της Μέσης Ανατολής, πήραν μέρος στο κίνημα και οι Εγγλέζοι τους έκλεισαν στα σύρματα για δύο χρόνια.
-Πώς βλέπετε το ρόλο των Εγγλέζων;
-Να πούμε ότι μπορεί οι Εγγλέζοι να μας έδιναν τρόφιμα για να τα περάσουμε στη Χίο, αλλά δεν μας έδιναν όπλα. Εμείς όμως με τη βοήθεια Ελλήνων φαντάρων που τα κλέβανε, εφοδιαστήκαμε όσο μπορούσαμε.
-Μείνατε στη Χίο ή φύγατε;
-Εγώ δεν έφυγα για τη Μέση Ανατολή, έμεινα και έκανα και περάσματα συνδέσμων από την Τουρκία στη Χίο.
-Τι άλλο θυμόσαστε από εκείνη την περίοδο;
-Γενικά μας βοήθησε πολύ ο υπολοχαγός από το συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, που εκτελούσε αποστολές στη Χίο, Ιάσωνας Καλαμπόκας από την Αρκαδία που δεν ήταν αριστερός, αλλά μας συμπάθησε. Τον σκότωσαν oι Γερμανοί, μετά από προδοσία στις 6 Σεπτεμβρίου 1944, λίγο πριν απελευθερωθεί η Χίος. Τον είχα προειδοποιήσει ότι τον έψαχναν, λίγη ώρα πριν το θάνατό του. Εμείς έως τότε τον ξέραμε με το ψευδώνυμό του, που ήταν «Γιώργος».
Σχετικές αναρτήσεις για τη Xίο:
«Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι» – Ο Γιάννης Μακριδάκης στο ert.gr
Αιγαιοπελαγίτες πρόσφυγες πολέμου – Το ert.gr παρουσιάζει μία σχετικά άγνωστη πλευρά της ιστορίας
Συγκεντρωτικά όλο το υλικό των κύκλων της έρευνας στην ανάρτηση: Aναγνώριση της ερευνητικής δουλειάς του ert.gr
