Νάσος Μπράτσος: Το «κύκνειο άσμα» του ΛΕΚΚΑ που πλήγωσε Νέα Ιωνία και Καλαμάτα 30 χρόνια πριν

Κυριακή 2 Ιουλίου 2023

Το «κύκνειο άσμα» του ΛΕΚΚΑ που πλήγωσε Νέα Ιωνία και Καλαμάτα 30 χρόνια πριν

...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...

Σημαντική επισκεψιμότητα έχει ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ στον Περισσό της Νέας Ιωνίας, με τους κατοίκους που έχουν έρθει τα τελευταία χρόνια στο Δήμο της Νέας Ιωνίας, να μην γνωρίζουν ότι στο χώρο αυτό κάποτε λειτουργούσε μία σημαντική επιχείρηση κλωστοϋφαντουργίας, αυτή του «ΛΕΚΚΑ» που το κλείσιμό της άφησε 250 άνεργους στη Ν. Ιωνία και 700 σε όλη την Ελλάδα.

Με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την ίδρυση της Νέας Ιωνίας, μπορούμε να πούμε ότι ο «ΛΕΚΚΑΣ» αποτέλεσε μέρος της ιστορίας της. «Πάμε» λοιπόν 30 χρόνια πίσω.

Ήταν Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 1993 και στα πλαίσια ρεπορτάζ του ραδιοφωνικού σταθμού στον οποίο εργαζόταν ο γράφων, υπήρξε επίσκεψη στο χώρο λόγω της κινητοποίησης εργαζομένων από την ίδια επιχείρηση και το εργοστάσιο της Καλαμάτας, όπου είχαν σταματήσει οι πρώτες ύλες και είχε κοπεί το ρεύμα, ενώ από τον Αύγουστο οι εργαζόμενοι πληρώνονταν με έναντι και δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν σε βασικές τους ανάγκες.

Ερχόμενοι στην Αθήνα στα κεντρικά γραφεία της επιχείρησης, διεκδικούσαν τα δεδουλευμένα ημερομίσθια και μία καθαρή εξήγηση από τον εργοδότη για την τύχη του εργοστασίου, το οποίο βρήκαν κλειστό πριν λίγες ημέρες.

Στον Περισσό βρίσκονταν τα κεντρικά γραφεία και δύο ακόμα εργοστασιακές μονάδες. Όπως είχαν καταγγείλει οι εργαζόμενοι, η επιχείρηση είχε πάρει επιδοτήσεις από την τότε ΕΟΚ και νυν ΕΕ για σεμινάρια και ότι αυτά δεν είχαν γίνει.
Οι συναντήσεις με την εργοδοσία, το Υπουργείο Οικονομικών (είχαν ζητήσει δέσμευση περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης} και με το υπουργείο Εργασίας για στήριξη μέσω ΟΑΕΔ δεν απέδωσαν.

Ένα από τα συνθήματά τους ήταν: «Τα λεφτά μας θέλουμε όχι το χνούδι στα πνεμόνια μας».

Πριν από αυτά, στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1980, όπως μας δήλωσε η Γεωργία Νίκα, από τις παλιές εργαζόμενες στο Λέκκα, oι συνθήκες εργασίας χαρακτηρίζονταν από εντατικοποίηση και από τις προσπάθειες των εργαζομένων (στην πλειοψηφία τους γυναίκες) να στήσουν μία άτυπη εργοστασιακή επιτροπή για να μπορέσουν να δρομολογήσουν την εκπροσώπησή τους και τη επίλυση των προβλημάτων τους. Ακολουθώντας την «πεπατημένη» η εργοδοτική πλευρά κατά καιρούς απέλυες όσους/ες εμφανίζονταν να έχουν συνδικαλιστική δραστηριότητα.

Εργαζόμενη από το 1974 έως το 1986 με απόλυση το διάστημα 1980-1983,η Βάσω Βουλουάγκα μας δήλωσε: «αρχικά η πλεκτοβιομηχανία ΛΕΚΚΑΣ ήταν κοντά στον ΗΣΑΠ Περισσού, μετά πήγε στο κτήριο που σήμερα είναι σούπερ μάρκετ και στέγαζε γραφεία διοίκησης, κοπτήριο και ραφείο. Τα πρώτα χρόνια ο εργοδότης ήταν εντάξει στην καταβολή δεδουλευμένων και υπερωριών. Ήταν τα αδέλφια Λέκκα και κουμάντο έκανε ο μεγάλος αδελφός. Εκείνα τα χρόνια ξεκίναγε ο συνδικαλισμός σε ένα πολιτικά δύσκολο τοπίο. Φτιάχτηκε κλαδικό σωματείο στην κλωστοϋφαντουργία ενώ κάναμε και εργοστασιακό στον Λέκκα, που όμως γρήγορα το πήραν στα χέρια τους φιλοεργοδοτικοί. Πάντως καταφέραμε να κερδίσουμε διεκδικήσεις όπως την παροχή ενός μπουκαλιού γάλα τη μέρα και το διάλειμμα. Αργότερα από το 1986 ο κλάδος αυτός άρχισε να πηγαίνει τις δραστηριότητες του στην Αλβανία».

Εκείνα τα χρόνια τα εργοστάσια του κλάδου αυτού, έκλειναν το ένα μετά το άλλο, όχι γιατί ο κόσμος δεν χρειάζονταν πια ρούχα και ό,τι άλλο παρήγαγε ο κλάδος, αλλά κυρίως γιατί οι επιχειρήσεις αναζητώντας χαμηλότερο λειτουργικό και μισθολογικό κόστος, έκαναν μετεγκαταστάσεις σε βαλκανικές χώρες, συχνά με τη στήριξη – επιδότηση των ελληνικών κυβερνήσεων της εποχής. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 η κλωστοϋφαντουργία αντιπροσώπευε περίπου το 20% της βιομηχανικής απασχόλησης και παραγωγής της χώρας, το 36% των εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων και το 20% των συνολικών εξαγωγών. Τα κλεισίματα έγινα με ιδιαίτερα οδυνηρούς τρόπους, με φέσια από δεδουλευμένα, χωρίς αποζημιώσεις, με εργαζόμενους που δούλευαν δεκαετίες στον κλάδο, ήταν κοντά στη σύνταξη και δυσκολεύονταν να βρουν δουλειά.

oι εργαζόμενοι το 1993 στο χώρο που σήμερα είναι πίσω από τα κάγκελα και το στύλο

Για την ιστορία, στην Καλαμάτα (όπως και στην Αθήνα) η επιχείρηση έκλεισε και πέρασε στις τράπεζες, που κατάσχεσαν ό,τι υπήρχε εκεί και όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ της εφημερίδας ΘΑΡΡΟΣ της Μεσσηνίας που υπογράφει ο Παναγιώτης Μπαμπαρούτσης, «έπειτα από αρκετούς πλειστηριασμούς βρέθηκε αγοραστής. Αυτός, σύμφωνα με το “Βήμα”, ήταν τα παιδιά του ενός εκ των ιδρυτών, οπότε ουσιαστικά η εταιρεία ξαναγύρισε στα χέρια της οικογένειας Λέκκα, αφού έδωσαν 500 εκατομμύρια δραχμές.
Φτάνουμε στο 2000, λοιπόν, οπότε η εταιρεία ανοίγει ξανά υπό την επωνυμία Cotton Fil. Προσφέρει εργασία σε 120 εργαζομένους, παράγει, όπως και παλαιότερα, βαμβακερά νήματα και δείχνει κερδοφόρα.
Τότε ο Κ. Λέκκας, ο οποίος ηγούνταν της Cotton Fil, είχε δηλώσει: “Δεν έχουμε να αποσβέσουμε μεγάλα κεφάλαια και επενδύσεις”.
Παρά ταύτα, η εταιρεία αντιμετωπίζει ξανά οικονομικά προβλήματα, καθώς σοβεί η κρίση στη νηματουργία, ενώ το εργοστάσιο, μη έχοντας κάνει επενδύσεις σε νέο εξοπλισμό, λειτουργεί με τα παλιά μηχανήματα, ηλικίας 25 ετών, κατά συνέπεια κάθε άλλο παρά ανταγωνιστική είναι.
Τότε, μάλιστα, είχε γραφεί χαρακτηριστικά ότι «δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι φοβούνται ένα νέο “λουκέτο”, αν δε γίνουν γρήγορα κάποιες επενδύσεις αντικατάστασης του παλαιού εξοπλισμού».
Για το παραπάνω ζήτημα ο Κ. Λέκκας είχε δηλώσει: “Το πρόγραμμά μας μεσοπρόθεσμα προβλέπει τον εκσυγχρονισμό και την αύξηση της δυναμικότητας”.
Η μονάδα, πάντως, τότε παρήγαγε καθημερινά 10 τόνους νήματος και το 2000, πραγματοποιώντας πωλήσεις της τάξεως των 1,9 δισ. δρχ., είχε οριακά θετικά αποτελέσματα.
Και αφού η εταιρεία λειτούργησε για 4 χρόνια, φθάνουμε στο 2004, οπότε μπαίνει το οριστικό λουκέτο. Το κτήριο κατάσχεται από τις τράπεζες και οι εργαζόμενοι μένουν πάλι άνεργοι.
Από τότε μέχρι σήμερα το εργοστάσιο δεν ξαναλειτούργησε, οι κεντρικοί είσοδοι είναι ορθάνοιχτοι, τα βάτα “έχουν πνίξει” τον προαύλιο χώρο, ενώ έχουν λεηλατηθεί τα πάντα».

Η επόμενη είδηση έρχεται από την τοπική εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και αναφέρει ότι στο σκουπιδαριό που είχε μαζευτεί στο παρατημένο εργοστάσιο, ξέσπασε πυρκαγιά. Ήταν 17 Μαΐου 2017 και «Οι πυροσβεστικές δυνάμεις, που έσπευσαν στο χώρο κατάσβεσαν άμεσα την φωτιά, που έκαιγε στον εσωτερικό χώρο της παλιάς κλωστοϋφαντουργίας σε συσσωρευμένα σκουπίδια».

Αυτή τη χρονιά συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Νέας Ιωνίας, του ελληνικού «Μάντσεστερ» όπως την είπαν πολλοί λόγω των πολλών κλωστοϋφαντουργιών που φιλοξένησε. Μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες, ιδιαίτερα καταρτισμένοι στο συγκεκριμένο κλάδο.

Δεν είναι υπερβολή αν πούμε ότι από τον κλάδο αυτό και ό,τι αναπτύχθηκε γύρω του όπως το εμπόριο και οι μικροεπιχειρήσεις που ζούσαν από την αγοραστική δύναμη του εργατικού δυναμικού, έζησε η πόλη για δεκαετίες.
Στη σημερινή εποχή τόσο ο πρώην ΛΕΚΚΑΣ, όσο και άλλες επιχειρήσεις, έχουν μετατραπεί (όπως ακριβώς απέναντι από τον ΛΕΚΚΑ) σε σούπερ μάρκετ και αποθήκες, κάποιες άλλες έχουν γίνει λαογραφικά μουσεία και ΚΕΠ και κάποιες άλλες σαπίζουν παρατημένες.

Τελικά τη Νέα Ιωνία και την Καλαμάτα δεν τις συνδέουν μόνο οι κοινές μνήμες του ιστορικού ποδοσφαιρικού αγώνα Ίκαρου – Καλαμάτας, αλλά και οι αγωνίες και τα βάσανα που πέρασαν οι εργαζόμενοι στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας.

Πηγή φωτο αρχείου - κινητοποιήσεων: Ριζοσπάστης 22/12/1993

Έρευνα & σύγχρονες φωτο: Νάσος Μπράτσος

Σχετικά θέματα – 100 χρόνια από την ίδρυση της Νέας Ιωνίας

«Η Πόλις του Ελέους» και το άδοξο τέλος της

Το «παγωμένο φουγάρο» του «Σπάρταλη» και της «Ιωνικής Υφαντουργίας Α.Ε.». (φωτορεπορτάζ)

Η ιστορία του Μπλόκου της Καλογρέζας το Μάρτιο του 1944

Ακμή και παρακμή της βιομηχανίας στην προσφυγούπολη της Νέας Ιωνίας – 100 χρόνια διαδρομής

Σημείο αναφοράς στην ιστορία της Νέας Ιωνίας τα λιγνιτωρυχεία της Καλογρέζας

Στις παλιές σιδηροδρομικές ράγες του «ελληνικού Μάντσεστερ» (φωτορεπορτάζ)

ΕΡΙΟΤΕΚ: Εκεί που κάποτε ήταν ένα εργοστάσιο (φωτορεπορτάζ)

Ένα μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς – Η «Νίκη» στη συνοικία του Λαζάρου (φωτο)

Το ertnews.gr στο Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού (φωτορεπορτάζ)