Δημοσιογράφος μέλος της ΕΣΗΕΑ
...blog υποκειμενικής άποψης,πάντα ενυπόγραφης, με περιεχόμενα από τα media, την κοινωνία, τον ερασιτεχνικό αθλητισμό, αλλά και την Ικαρία...
Ικαριώτες Πρόσφυγες στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο Α μέρος
Συνεχίζουμε την παρουσίαση της προσφοράς του Αναγνωστηρίου της Αγιάσου, με χρονικό σημείο τη μεταπολεμική - μετεμφυλιακή περίοδο και την επανίδρυσή του το 1952, σημείο - ορόσημο για την πορεία του μέχρι σήμερα. Μετά τη δίνη του εμφυλίου πολέμου και την ομαλοποίηση της πολιτικής κατάστασης στη χώρα μας, αρχίζουν οι προσπάθειες για την επανίδρυση του Αναγνωστηρίου.
Όπως αναφέρεται στην ιστορία του Αναγνωστηρίου, «το Μάρτη του 1952, επί δημαρχίας Στρατή Τραγάκη και με εισήγηση του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Αγιάσου Μιλτιάδη Σκλεπάρη, γίνεται σύσκεψη στο Δημαρχείο Αγιάσου με θέμα την επανίδρυση του Αναγνωστηρίου. Ξεπερνιούνται τα διάφορα νομικά και γραφειοκρατικά κωλύματα και στις 19 του Απρίλη 1952 γίνεται τακτική συνεδρίαση, στην οποία παίρνουν μέρος 21 μέλη, τα οποία προβαίνουν στην ανασύσταση του Αναγνωστηρίου, στην εκπόνηση και ψήφιση νέου καταστατικού και στην εκλογή προσωρινής διοικούσας επιτροπής. Στη συνέχεια υποβάλλεται αίτηση αναγνώρισης του σωματείου στο Πρωτοδικείο Μυτιλήνης και εκδίδεται η με αριθμό 305/9-5-1952 εγκριτική του απόφαση, που σηματοδοτεί ένα καινούριο δυναμικό ξεκίνημα.
Την περίοδο του μεσοπολέμου πλουτίζει τη βιβλιοθήκη του και προσπαθεί να οργανώσει με συστηματικό τρόπο την πολύπλευρη δράση του. Μετά τον πόλεμο, τα διοικητικά συμβούλια του Αναγνωστηρίου αρχίζουν να συνειδητοποιούν την ανάγκη προστασίας και διάσωσης της λαϊκής κληρονομιάς.
«Στάση» στη Λέσβο θα κάνουμε στο πρώτο μέρος του αφιερώματος στη σπουδαία ιστορία και προσφορά του «Αναγνωστήριου της Αγιάσου». Ας πάμε όμως πίσω στα χρόνια που το όμορφο νησί ήταν υπό τουρκική κατοχή. H τουρκική πολιτική ήταν αντίθετη σε κάθε νεωτερισμό τόσο στο επίπεδο των καλλιεργειών, όσο και στην πνευματική ζωή, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι Λέσβιοι να μένουν αγράμματοι και να κυριαρχεί στην καθημερινότητά τους ο αγώνας για εξασφάλιση του επιούσιου.
Όπως αναφέρεται στην ιστορία του Αναγνωστηρίου: «Προς το τέλος του 16ου αιώνα ορισμένες εξελίξεις στο διεθνή χώρο βρίσκουν απήχηση και στην οικονομική ζωή της Λέσβου. Οι μεγάλες γεωγραφικές ανακαλύψεις συσσώρευσαν στην Ευρώπη χρυσό και ήταν φυσικό ν’ αναζητηθούν νέες αγορές. Η Τουρκία, με τις τεράστιες εκτάσεις και τις μεγάλες πληθυσμιακές μάζες της αποτελεί ιδεώδη χώρο για τις επενδυτικές και εμπορικές δραστηριότητες του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Μετά τον Κρητικό πόλεμο (1645-1669) οι Ενετοί εκτοπίζονται από το Αιγαίο, στο οποίο πλέον εισβάλλουν οι Αγγλογάλλοι.
Για τον δραστήριο σύλλογο γυναικών «Εργάνη Αθηνά» που ιδρύθηκε το 1922 στην Ικαρία, έχουμε ξαναγράψει, αλλά καλό είναι να υπενθυμίσουμε την ύπαρξή του, ιδίως για όσους/ες διαβάζουν αυτές τις γραμμές και κατοικούν σε άλλες περιοχές για να λειτουργήσει σαν πηγή έμπνευσης.
Στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις των αναρτήσεων που ακολουθούν είναι τα δύο αφιερώματα στο σύλλογο, αλλά και η προσέγγιση της ιστορίας του στα πλαίσια της ομιλίας που είχαμε κάνει στην παρουσίαση του βιβλίου «Από όσα η μνήμη κράτησε», του Γεράσιμου Μαυρογεώργη το 2020.
Ολημερίς και ολονυχτίς, ιδιαίτερα όταν μας εμπνέει και το περιβάλλον, δουλεύουμε τις ιστορικές έρευνες που αναρτούμε στο blog. Συνεπώς και το ερχόμενο Σαββατοκύριακο ο πρωινός σας καφές θα συνδυαστεί με την ανάγνωσή τους. Και ειδικά το Σάββατο "ταξιδεύουμε" στην Κρήτη και την Κυριακή στη Λέσβο.
Συντονιστείτε διαδικτυακά με το blog μας και εντυπως με τα βιβλία μας.
Απολύτως δημιουργικό ρόλο έπαιξε η μετανάστευση και το εμπόριο (κυρίως ακτοπλοϊκό) σε μακρινές εποχές στο να εξαπλωθεί ο αθλητισμός και ειδικά το ποδόσφαιρο σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Συχνό ήταν το φαινόμενο κοινότητες μεταναστών να ιδρύουν αθλητικούς συλλόγους που συνδύαζαν την ανάγκη για άθληση και ψυχαγωγία με τη διατήρηση ενός συνεκτικού κοινωνικού ιστού μεταξύ τους. Από κοντά, άλλοτε σε κοινές προσπάθειες και άλλοτε όχι και το γηγενές εργατικό δυναμικό.
Με τα χρόνια αρκετές από εκείνες τις ρομαντικές ερασιτεχνικές παρέες, εξελίχτηκαν σε σημαντικές αθλητικές δυνάμεις, που λειτουργούν και στην εποχή μας. Εστιάσαμε στη Λατινική Αμερική, όπου δέχτηκε μεγάλο αριθμό μεταναστών και από ευρωπαϊκές χώρες και από άλλες περιοχές, που κατάφεραν να γράψουν ιστορία και στο αθλητικό πεδίο.
H Έβερτον της Χιλής ιδρύθηκε στις 24 Ιουνίου 1909 αφού μια ομάδα Αγγλο-Χιλιανών εφήβων και πήρε το όνομα της εγγλέζικης ομάδας, πιθανότατα από μία περιοδεία που είχε πραγματοποιήσει στη Νότια Αμερική.
Η Audax Italiano όπως φανταζόμαστε εύκολα τόσο από το όνομα, όσο και από τα χρώματά της –ίδια με αυτά της ιταλικής σημαίας- από Ιταλούς κατοίκους στο Σαντιάγο της Χιλής στις 30 Νοεμβρίου 1910. Στις «παραδοσιακές αντιπαλότητες» που υπάρχουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, έχει ανταγωνισμούς με άλλες δύο ομάδες που ιδρύθηκαν από μετανάστες την Unión Española με Ισπανούς μετανάστες ως ιδρυτές και την Palestino που ίδρυσαν Παλαιστίνιοι της διασποράς. Οι αγώνες μεταξύ τους ονομάστηκαν Clásico de Colonias (Ντέρμπι της Διασποράς). Ιδρυτές της Audax Italiana ήταν οι Ruggero Cozzi, Alberto Caffi και Amato Ruggieri. Αρχικά ξεκίνησε με την ποδηλασία, το ποδόσφαιρο ήρθε αργότερα και το 1933 η Audax Club Sportivo Italiano ήταν ένας από τους ιδρυτικούς συλλόγους της Κεντρικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Χιλής.
Μην χάσετε αυτό το Σαββατοκύριακο στο Blog μας τα αφιερώματα στο ποδόσφαιρο στη Νότια Αμερική και τη συμβολή των μεταναστών στη συγκρότησή του, αλλά και το αφιέρωμα στον Αθλητικό Όμιλο Μεσαριάς Ικαρίας.
Κάθε χρόνο, στις 26 Ιουλίου συγκεντρωνόταν στην Αγιά Παρασκευή-Τσεσμέ (ή Κιόστε), πλήθος κόσμου από τα χωριά και τις πόλεις όλης της Μικρασιατικής Ερυθραίας, συμμετέχοντας στην πανηγυρική λειτουργία, αλλά και στα γλέντια με παραδοσιακά όργανα, που αντηχούσαν σ’ όλο το χωριό των παππούδων και των γιαγιάδων μας.
Ο Σύλλογος απογόνων των προσφύγων από την Αγιά Παρασκευή Τσεσμέ (που εδρεύει στη Μυτιλήνη), προσπαθώντας να αναδεικνύει τα αυθεντικά; στοιχεία του Μικρασιατικού Πολιτισμού, διοργανώνει και φέτος με Ελεύθερη Είσοδο, μια μουσικοχορευτική παράσταση με τίτλο «Μια βολά κι έναν καιρό…», σε συνεργασία με τους καταξιωμένους μουσικούς Φλώρα Αντωνοπούλου, Δημήτρη Καρπούζη, Αριστείδη Αποστολή και Γιώργο Χονδρονικόλα.
Το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου, μεταξύ άλλων, θα χορέψει και τραγούδια του χωριού, που έχει αντλήσει από παλιές καταγραφές, τα οποία θα ακουστούν για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Ιδιαίτερη νότα στην εκδήλωση θα δώσουν οι βιωματικές αφηγήσεις από μεγαλύτερα σε ηλικία μέλη του Συλλόγου μας.
Η παράσταση πραγματοποιείται με τη στήριξη της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και του Δήμου Μυτιλήνης, στον αύλειο χώρο της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, το Σάββατο, 26 Ιουλίου 2025, στις 21:00.
Παράλληλα, στον χώρο θα υπάρχει έκθεση μικρασιατικού βιβλίου από τις Εκδόσεις Μπαλτά της σειράς Εξ Ανατολών.
«Επίσκεψη» στο μουσείο τουΠανιωνίου Γυμναστικού Συλλόγου Σμύρνης, που στεγάζεται κάτω από τις κερκίδες του γηπέδου στη Νέα Σμύρνη, θα επιχειρήσουμε σε αυτή την ιστορική αναδρομή.
Εκτός του χώρου του μουσείου, ανάλογη εικόνα μουσείου δίνουν και οι τοίχοι της λέσχης του Πανιωνίου που βρίσκεται δίπλα στο χώρο του μουσείου, κάτω από τις κερκίδες, αφού το φωτογραφικό υλικό που έχει αναρτηθεί, απεικονίζει με χαρακτηριστικό τρόπο, όλες τις περιόδου της ζωής του συλλόγου.
Aποτέλεσαν τη «δεύτερη πατρίδα» των Μικρασιατών προσφύγων που βρέθηκαν στην Πάτρα. Μιλάμε για τη συνοικία των «Προσφυγικών» που βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο μίας εκτεταμένης ανάπλασης από το Δήμο Πατρέων, διατηρώντας παράλληλα και τα ιστορικά της χαρακτηριστικά. Αποτελούσε άλλωστε χρόνιο αίτημα των κατοίκων της περιοχής.Εκείνα το πρώτα χρόνια του ξεριζωμού δημιουργήθηκαν έξι συνοικισμοί από την Πάτρα μέχρι το Ρίο. Η περιοχή «πληγώθηκε» από το πέρασμα του χρόνου και στα παλιά σπίτια βρήκαν κατάλυμα αρκετοί Ρομά και μετανάστες, όπως έχει συμβεί και σε πολλές περιοχές της χώρας με ανάλογα χαρακτηριστικά.
Οι εργασίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, κατασκευή και ανακατασκευή δρόμων και πεζοδρομίων, δημιουργία υπόγειου δικτύου ηλεκτροφωτισμού, έργα πρασίνου, που περιλαμβάνουν απομάκρυνση των ξερών δέντρων και αντικατάστασή τους με νέα. Οι παρεμβάσεις θα γίνουν με υλικά φιλικά στο περιβάλλον και συγχρόνως θα δοθεί η δυνατότητα πρόσβασης σε ΑμεΑ σε βασικά σημεία της συνοικίας, που έως σήμερα δεν υπάρχει.
Η ανάδειξη των ιστορικών στοιχείων της περιοχής, η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και των υποδομών, οδηγούν το Δήμο στην εκτίμηση ότι θα είναι κίνητρα για να μην φύγουν κάτοικοι από την περιοχή, ότι θα ανοίξει το πεδίο για αύξηση στην εμπορική κίνηση και την επισκεψιμότητα, με αποτέλεσμα τη διατήρηση αλλά και την αύξηση θέσεων εργασίας. Ήδη στην περιοχή στο πλαίσιο της ανάπλασης των Προσφυγικών, έργο ύψους 10 εκ. ευρώ περίπου θα φυτευτούν συνολικά 1.700 δένδρα.
το σκαρίφημα με τις φυτεύσεις
Συνολικά στην πόλη είναι εξασφαλισμένα και θα φυτευτούν στο πλαίσιο από τα προγράμματα όλων των αναπλάσεων, αλλά και από ίδιους πόρους του Δήμου για αντικατάσταση ξεριζωμένων, ακατάλληλων και άρρωστων - νεκρών δένδρων περίπου 4 χιλ. δένδρα.
Ο Ηρακλής Γιαννάκος γεννήθηκε το 1886 στο χωριό Χοχλιά (σήμερα Tuzla) που βρίσκεται στο νησάκι που σήμερα λέγεται Πασαλιμάνι (Paşalimanı) και στο παρελθόν ονομάζονταν Αλώνη και βρίσκεται στην Τουρκία στον κόλπο του Μαρμαρά. Αρχικά η οικογένεια πήγε το 1914 για εγκατάσταση στη Λέσβο, αλλά γρήγορα ξαναγύρισε στην Χοχλιά.
Η μικρασιατική καταστροφή του 1922 οδήγησε την οικογένεια ξανά στη Λέσβο στο Μόλυβο, εκεί ήταν λοιπόν ο τόπος εγκατάστασης και η νέα πατρίδα. Πήγαν ο πατέρας, η μητέρα, η γιαγιά, δύο κόρες, ένας γιος έφυγε για τις ΗΠΑ, ένας ακολούθησε στη Λέσβο.
Με χαρά είδαμε τα πρώτα δείγματα της ανάπλασης της περιοχής των προσφυγικών στην Πάτρα. Φωτογραφησαμε το δρομάκι "Νίκος Πολυκράτης" δίπλα στο ιστορικό γήπεδο που έφτιαξαν με τα χέρια τους οι μικρασιάτες πρόσφυγες.
Μετά φωτογραφησαμε και το άγαλμα του καπετάνιου του ΕΛΑΣ-ΔΣΕ στην πλατεία Ελευθερίας.
Ο "καπετάν Νικήτας" υπήρξε και σπουδαιος παίκτης του Ολυμπιακού Πατρών.
Και φέτος, το Θεατρικό Εργαστήρι Διστόμου "Θεατροφρένεια", τιμάει την μνήμη των 228 σφαγιασθέντων Διστομιτών από τους Γερμανούς ναζί, ανήμερα της θλιβερής επετείου της 10ης Ιουνίου 1944, «με τον δικό της ξεχωριστό, θεατρικό τρόπο, γεμάτο συγκίνηση και σεβασμό».
Την Τρίτη 10 Ιουνίου 2025 (στις 9.30 μ.μ.) στο ανοιχτό Αμφιθέατρο του Μαυσωλείου Διστόμου,το Θεατρικό Εργαστήρι «Θεατροφρένεια» παρουσιάζει το έργο «Ο Θάνατος και η κόρη» βασισμένο στην εμβληματική ταινία του Ρομάν Πολάνσκι, σε σκηνοθεσία Τάσου Σταθά.
Λίγα λόγια για το έργο από την Θεατροφρένεια:
«Μια γυναίκα κι ένας άντρας σε ένα απομονωμένο σπίτι. Ένας ξαφνικός επισκέπτης που θα τους ταράξει…
Τρεις άνθρωποι αντιμέτωποι με τις αλήθειες που αποφεύγουν χρόνια, σε ένα παιχνίδι που διαρκεί ένα ολόκληρο βράδυ…
Η μουσική του Σούμπερτ γίνεται το ιδανικό soundtrack που θα συνοδεύσει τις προσωπικές καταθέσεις και τις τελικές αποφάσεις και των τριών…
Ένα έργο που φέρνει όλους μας αντιμέτωπους με τις ευθύνες μας…
Σας περιμένουμε όλους».
( Σημ. Η φωτό από την χθεσινό βραδυνή συναυλία για τα «100 χρόνια από την γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη και του Γρηγόρη Μπιθικώτση»).
Με ευχάριστα αλλά και περίεργα συναισθήματα άκουσα την πρόταση για συμμετοχή στη σημερινή εκδήλωση, που με πήγε πολλά χρόνια πίσω. Ήταν το 1979 και 15χρονος μαθητής τότε, μαζί με ένα φίλο και συμμαθητή, πηγαίναμε στα γήπεδα να δούμε διάφορες ομάδες για να πλουτίσουμε τις ποδοσφαιρικές μας παραστάσεις. Επιλέξαμε να δούμε για πρώτη φορά στη ζωή μας να δούμε δια ζώσης τελικό κυπέλλου Ελλάδος και βρεθήκαμε στο Καραϊσκάκη. Υπερασπίζοντας πάντα τους ποδοσφαιρικούς Δαυίδ, ενάντια στους Γολιάθ, επιλέξαμε να καθίσουμε στην θύρα 6 μαζί με τους οπαδούς του Πανιωνίου και έτσι ζήσαμε το μαγικό 3-1 επί της ΑΕΚ. Οπότε η πρόταση για την εκδήλωση μου θύμισε την εμπειρία που είχα βλέποντας για πρώτη φορά τον Πανιώνιο στο γήπεδο.
Εκδήλωση – συζήτηση με θέμα: Στιγμές από τα 135 χρόνια Πανιώνιος, δεμένες με την ιστορία του λαού, διοργανώνει η Τομεακή Οργάνωση Νότιων Συνοικιών Αττικής του ΚΚΕ, την Κυριακή 1 Ιούνη, στις 7.30 μ.μ. στην κεντρική πλατεία της Νέας Σμύρνης.
Η προσφορά στον αθλητισμό και τον πολιτισμό, οι διαδρομές της ιστορικής ομάδας, από τη Σμύρνη έως την προσφυγιά και την ανασυγκρότησή της στη Μεσοπολεμική περίοδο στη νέα πατρίδα, τα δύσκολα χρόνια της κατοχής, η μετεμφυλιακή περίοδος, αλλά και τα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας που παρενέβη σε βάρος στελεχών του συλλόγου και μέσα σε αυτά άγνωστες στιγμές που δείχνουν το δέσιμο του σύλλογο με την κοινωνία, αλλά και τον εκτός συνόρων ελληνισμό, θα παρουσιαστούν μεταξύ άλλων, στις ομιλίες που θα γίνουν.
ΕΘΝΟΣ 15-5-1951
Θα μιλήσουν:
Γιάννης Κορφιάτης, δημοτικός σύμβουλος, επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης» Νέας Σμύρνης,
Νάσος Μπράτσος, συγγραφέας, δημοσιογράφος, μέλος της ΕΣΗΕΑ,
Πάνος Τσελέντης, μέλος Πανιωνίου ΓΣΣ,
Μίλτος Λαζαρίδης, πρώην πρόεδρος Πανιωνίου ΓΣΣ και γγ ΕΟΚ.
Χαιρετισμός θα γίνει από τον Θοδωρή Ντάντο, πρόεδρο του Ερασιτέχνη Πανιωνίου.
Την συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη, Κώστας Πασακυριάκος.
Μια σημαντική ιστορία, όχι μόνο αθλητική αλλά και κοινωνική, καταγράφει στο βιβλίο του "Τα παιδιά της αλάνας", (ISBN 978-618-87542-2-5, εκδόσεις ΔΙΧΤΥ) ο Κώστας Χαλέμος. Ο ΠΑΟ Καλογρέζας γεννήθηκε στη γειτονιά των Μικρασιατών προσφύγων, τον διέλυσε βιαίως η δικτατορία του 1967 και επανήλθε με τη μεταπολίτευση για λίγα χρόνια.
Η κατάμεστη αίθουσα στο συνεδριακό κέντρο του Δήμου Νέας Ιωνίας, το απόγευμα της Δευτέρας, είναι η απόδειξη ότι υπάρχουν ομάδες που έχουν τόσο βαθιά ρίζα, που δεν "πεθαίνουν" ποτέ.
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας: «Το βιβλίο αυτό ζωντανεύει την ηρωική εποχή του ελληνικού ποδοσφαίρου. Τότε που τα γήπεδα δεν είχαν χορτάρι και οι ποδοσφαιριστές παπούτσια με τάπες. Τότε που η Αθήνα ήταν γεμάτη αλάνες όπου μπουσουλούσαν οι αυριανοί άσοι των γηπέδων. Παιδιά της αλάνας, που μεγάλωσαν στη συνοικία του Μπλόκου, ήταν και οι ποδοσφαιριστές που έχτισαν το θρύλο του ΠΑΟ Καλογρέζας».
Χαιρετισμός Δημάρχου Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας κ. Γιάννη Σταθά για την Επέτειο Μνήμης της Εκτέλεσης 30 Κατοίκων στους Ταξιάρχες Ευβοίας, 24 Μαΐου 1944
Ο Δήμαρχος Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας, κ. Γιάννης Σταθάς, παρέστη σήμερα, Κυριακή 25 Μαΐου, στην τελετή μνήμης που πραγματοποιήθηκε στους Ταξιάρχες του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου και απέτισε φόρο τιμής στους 30 εκτελεσθέντες κατοίκους του χωριού από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, στις 24 Μαΐου 1944.
Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Δημάρχου:
«Η 24η Μαΐου 1944 αποτελεί σημείο αναφοράς για την ιστορική μνήμη της Εύβοιας.
Εκείνη την ημέρα, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτέλεσαν 30 κατοίκους του χωριού Ταξιάρχες και κατέστρεψαν ολοσχερώς τον οικισμό.
Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στην τοποθεσία δίπλα στον επαρχιακό δρόμο Κύμης – Κονιστρών, υποχρεώθηκαν να σκάψουν τον ομαδικό τάφο τους και εκτελέστηκαν.
Σήμερα, 81 χρόνια μετά, η ανακήρυξη των Ταξιαρχών ως μαρτυρικού χωριού, του πρώτου στην Εύβοια με αυτή τη διάκριση, αποτελεί ιστορική στιγμή.
Η αναγνώριση αυτή δεν αποτελεί απλώς τιμή, αλλά ηθική και θεσμική υποχρέωση απέναντι στην Ιστορία.
Είναι καθήκον όλων μας να διαφυλάξουμε τη μνήμη, να υπερασπιστούμε την ιστορική αλήθεια και να συνεχίσουμε τον αγώνα της Δικαίωσης των θυμάτων.
Ως απόγονος Θυμάτων, ως Δήμαρχος Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, ως Αντιπρόεδρος του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της περιόδου 1940-1945, αλλά και ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Πολεμικών Οφειλών, θα ήθελα να απευθύνω ένα μήνυμα στον Δήμαρχο Κύμης-Αλιβερίου, κ. Νικόλαο Μπαράκο:
Όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσοι διέπραξαν εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας πρέπει να πληρώσουν».
Μπορεί ο καιρός να κάνει χουνερια, αλλά εμείς παραμένουμε στην πεπατημένη. Έτσι καί το Σαββατοκύριακο που έρχεται θα απολαύσετε τον πρωινό σας καφέ είτε στο σπίτι μπροστά στον υπολογιστή, είτε έξω από το κινητό σας διαβάζοντας τις έρευνες που ετοιμάσαμε για εσάς.
Έρχεται κυανέρυθρο αφιέρωμα το Σάββατο και μεταλλευτικό την Κυριακή.
Συντονιστείτε διαδικτυακά στο blog μας και εντυπως με τα βιβλία μας.
Κάποτε είχε φτιαχτεί ένα μεγάλο χωριό των 700κατοίκων, σήμερα είναι μία περιοχή «φάντασμα», αφού τα μεταλλεία δεν δουλεύουν πια εδώ και χρόνια και το φευγιό για την εξασφάλιση του επιούσιου, ήταν αναπόφευκτο. Μιλάμε για τα μεταλλεία που βρίσκονταν κοντά στην Ομβριακή. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι μία επίσκεψη στο χώρο έχει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί το τοπίο είναι ξεχωριστό και αποτελεί παρά τη φθορά που φέρνει ο χρόνος, σημαντικό μνημείο της βιομηχανικής και μεταλλευτικής κληρονομιάς της χώρας μας. Η λειτουργία τους ξεκίνησε το 1908 έως το 1961 και αρχικά ανήκαν στην οικογένεια Καρατζά από το Δομοκό και στη συνέχεια αγοράστηκαν από τη "Μεταλλευτική". Τα εκμεταλλεύτηκαν όπως και πολλά άλλα μεταλλεία της χώρας μας οι Γερμανοί κατά τη διάρκεια της Κατοχής για τις δικές τους ανάγκες, ενώ όταν εγκατέλειψαν την Ελλάδα ανατίναξαν τις εγκαταστάσεις των Μεταλλείων.
Τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε γίνει, αναφερόμαστε στην παρουσίαση του θέματος, χωρίς την πολύτιμη συμβολή της Ρενάτας Ζαχαροπούλου, που δημιούργησε και δώρισε στο χωριό την ιστοσελίδα https://omvriaki.gr/ η οποία περιλαμβάνει συνολικές τουριστικές, ιστορικές, λαογραφικές πληροφορίες για το χωριό και φυσικά και για την ιστορία των μεταλλείων, ενώ μας έφερε σε επαφή και με πρόσωπα που έχουν βιώματα από τη λειτουργία των μεταλλείων. Η ιδέα για την ενασχόληση με το θέμα ήταν της Μαριάνθης Κόμνου από το Τμήμα Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης της ΕΡΤ που εντόπισε το ότι υπήρχαν κάποτε μεταλλεία στην περιοχή και μας προέτρεψε να το αναδείξουμε.
Μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής
Ο Σπύρος Ματσαδές κάτοικος Ομβριακής μας δήλωσε πως: «Στα Μεταλλεία εργαζόταν ο πατέρας μου Στέλιος Ματσαδές. Τα μεταλλεία με βάθος 280 μ. και σήραγγες που εκτείνονται προς όλες τις κατευθύνσεις πρόσφεραν πλούσιο μετάλλευμα χρωμίου και το 90% διατίθεντο για να την κατασκευή πολεμικών αρμάτων. Επίσης, υπήρχαν και λίγα κοιτάσματα χρυσού. Ειδικά ασανσέρ κατέβαζαν τους εργάτες στις στοές.
Για την Ομβριακή η λειτουργία των μεταλλείων ήταν μία σημαντική οικονομική διέξοδος. Εκείνα τα χρόνια και πριν την αποξήρανση της λίμνης Ξυνιάδας οι δουλειές ήταν λίγες. Τότε οι άντρες θα έπρεπε να είναι είτε ψαράδες - αφού η λίμνη είχε πλήθος και ποικιλία ψαριών - είτε κτηνοτρόφοι, είτε να εργαστούν στα μεταλλεία. Σχεδόν όλοι οι άντρες της Ομβριακής απασχολούνταν στα μεταλλεία, εργαζόμενοι 8-12 ώρες καθημερινά. Βεβαίως δούλευαν και γυναίκες αλλά σε εργασίες που είχαν να κάνουν με τη μεταφορά μεταλλεύματος.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής από τους Γερμανούς τα μεταλλεία συνέχισαν τη λειτουργία τους και στο σημείο που βρίσκονται σήμερα τα παλιά κτίσματα του οικισμού Μεταλλεία δημιουργήθηκε μία μικρή πόλη με εστιατόρια, φούρνο, καφενεία και ιατρείο. Μάλιστα, στο ιατρείο πρωτοβάθμιας περίθαλψης το οποίο δημιουργήθηκε καταρχήν για τους εργαζόμενους στα μεταλλεία, μπορούσαν να έχουν πρόσβαση και οι κάτοικοι της Ομβριακής, που εργαζόταν στα μεταλλεία αλλά και όσοι ήταν ασθενείς από τα γύρω χωριά».
O Νίκος Περώνης εργάστηκε στην τελευταία περίοδο και συγκεκριμένα από το 1988 έως το 1991 που έκλεισαν τα μεταλλεία, σαν οδηγός φορτηγού. Εκείνη την περίοδο όπως μας είπε εργάζονταν περίπου 25 άτομα, εκ των οποίων μόνιμοι ήταν οι πέντε. Η δουλειά ήταν η μεταφορά του μεταλλεύματος με τα φορτηγά προς τα μεταλλεία Ερέτριας Φαρσάλων, όπου γίνονταν εμπλουτισμός, το μετάλλευμα γίνονταν σκόνη και έφευγε για φόρτωση και εξαγωγή, ήταν μάλιστα το καλύτερο χρώμιο στην Ευρώπη. Από την παλιά εποχή των μεταλλείων, μας αναφέρει ότι ήταν τόσο αναπτυγμένη η μεταλλευτική δραστηριότητα που είχε φτιαχτεί ένα μικρό χωριό, με σχολείο, φούρνο, διοικητήριο, αποθήκες, μηχανουργείο, ιατρείο, από τα οποία σήμερα παραμένουν λίγα και ερειπωμένα κτίρια. Μάλιστα επειδή οι Γερμανοί επί κατοχής τα εκμεταλλεύτηκαν για τις δικές τους ανάγκες, είχαν ανάγκη το εργατικό δυναμικό και όπως τόνισε ο κ. Περώνης: «Στην Ομβριακή δεν πεινάσαμε ποτέ». Μάλιστα οι υποδομές αυτές διατηρήθηκαν και μετά. Μεταπολεμικά τα μεταλλεία τα δούλεψε ο Σκαλιστήρης που είχε ανάλογες μεταλλευτικές επιχειρήσεις σε πολλές περιοχές της χώρας, ο κυρίαρχος εργοδότης στο συγκεκριμένο κλάδο.
Στη σημερινή εποχή η περιοχή έχει ακόμα αναξιοποίητα κοιτάσματα. Η λίμνη που υπάρχει στο χώρο των μεταλλείων, σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στα μεταλλεία Ερέτριας Φαρσάλων που δημιουργήθηκε από καθιζήσεις στοών, στην Ομβριακή δημιουργήθηκε από τα σκαψίματα με τη μέθοδο του «σαλίγκαρου» και μετά το σταμάτημα της μεταλλευτικής δραστηριότητας, γέμισε με νερό της βροχής, ενώ το βάθος της φτάνει τα 85 μέτρα. Αρκετά σίδερα από τις παρατημένες εγκαταστάσεις έχουν πάει για σκραπ, ενώ υπάρχει πηγάδι 220 μέτρων βάθους και ανά δέκα μέτρα άφηναν διέξοδο για το μετάλλευμα.
Τέλος, ο κ. Περώνης μας δήλωσε ότι: «το κλείσιμο των μεταλλείων στοίχισε στην περιοχή οικονομικά, καθώς αρκετοί κάτοικοι της περιοχής κυρίως της Ομβριακής, αλλά και από τον κοντινό Δομοκό, είχαν βρει δουλειά εκεί».
Να συμπληρώσουμε ότι όπως και σε άλλες περιπτώσεις η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων, είχε ευεργετικές επιπτώσεις στη διατήρηση άλλων θέσεων εργασίας, σε δορυφορικές επιχειρήσεις της κάθε περιοχής, με αποτέλεσμα όταν αυτή λόγω του κλεισίματος μηδενίζοντας, οι συνέπειες ήταν αλυσιδωτές.
Από το άλλοτε πολύβουο χωριό των 700 κατοίκων που ήταν δίπλα στα ενεργά εκείνη την εποχή μεταλλεία, τώρα στο σημείο μένει μόνο ο Νίκος Καναβός και η οικογένειά του. Επικοινωνήσαμε με τον κ. Καναβό και τον ρωτήσαμε αν στη δεκαετία του 1950 που είχε τα μεταλλεία ο Σκαλιστήρης, είχαν καταγραφεί όπως και στις άλλες περιοχές που ο ίδιος είχε μεταλλεία, φαινόμενα όπως σκληρές συνθήκες εργασίας, πέραν αυτών που εκ των πραγμάτων προκύπτουν από τη δουλειά, δηλαδή με έλλειψη μέτρων προστασίας από την πλευρά της εργοδοτικής πλευράς. Μας είπε ότι από τις διηγήσεις που είχε ακούσει οι εργαζόμενοι δούλευαν «με το πιστόλι στον κρόταφο», μεταφορικά βέβαια για να περιγραφούν οι συνθήκες και ότι κάποιος επιστάτης ονόματι Μαρσέλλος ήταν ο φόβος και ο τρόμος των εργατών με τις πιέσεις που εξασκούσε.
Ακολούθως τον ρωτήσαμε αν στην εορτή της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας του κλάδου, γίνονταν μεγάλες εορταστικές εκδηλώσεις και μας απάντησε ότι: «Παλιά που γύρω από τα μεταλλεία είχε φτιαχτεί ένα μεγάλο χωριό με περίπου 700 κατοίκους, ιατρείο, σχολείο, μαγαζιά, κλπ γίνονταν μεγάλες εκδηλώσεις και πανηγύρι. Στη σημερινή εποχή που δεν υπάρχουν μαγαζιά και δεν υπάρχουν σε λειτουργία τα μεταλλεία, έρχεται κόσμο ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας, γίνεται ο εορτασμός, αλλά χωρίς πανηγύρι και γενικά την εικόνα που είχε η συγκεκριμένη γιορτή στο παρελθόν. Πάντως συνεχίζεται και στη σημερινή εποχή ο εορτασμός στα ερειπωμένα πια μεταλλεία».
Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο κάτοικος της περιοχής Νίκος Καναβός στην ιστοσελίδα https://omvriaki.gr/:
«Αν μένεις στην Αττική τα Μεταλλεία Δομοκού είναι κάτι σαν το Λαύριο. Παλιά κτίσματα Τα Μεταλλεία Δομοκού είναι ένας οικισμός της Ομβριακής, που πρόσφερε πλούσιο μετάλλευμα χρωμίου σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την παράδοση πριν ανακαλυφθούν τα κοιτάσματα χρωμίου, οι καλλιεργητές παραπονούνταν ότι στην περιοχή "στράβωναν τα υνιά" τους κι έτσι άρχισαν οι πρώτες σκέψεις για εξόρυξη του μεταλλεύματος.
Το μεταλλείο λίγο έξω από την Ομβριακή, το ξεκίνησε ο Μποδοσάκης, το εκμεταλλεύτηκαν οι Γερμανοί στον πόλεμο και στη συνέχεια περιήλθε σε ελληνικά χέρια. Κάτοικοι των γύρω χωριών του Δομοκού (Ομβριακή, Παλαμά, Νέα Μακριση, Ξυνιάδα, Περιβόλι κ.α), που δεν είχαν κτήματα ή βάρκα για να αλιεύουν στην τότε λίμνη Ξυνιάδας, εργαζόταν στο Μεταλλείο.
Ακόμη και από άλλες περιοχές της Ελλάδας, άνθρωποι κάθε ηλικίας ερχόταν στα Μεταλλεία, ώστε να εργαστούν ως μεταλλωρύχοι.
Το μεταλλείο δούλευε με στοές και με το τρενάκι που υπήρχε τότε -μετά το στάδιο της διαλογής και επεξεργασίας του μεταλλεύματος- μετέφεραν το χρώμιο στο σιδηροδρομικό σταθμό στις Αγγείες και από εκεί, γινόταν η μεταφορά του σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο μεγαλύτερος αγοραστής χρωμίου ήταν η Ρωσία.
Περίπου στο 1961-1962 η λειτουργία των μεταλλείων κρίθηκε ασύμφορη, καθώς η εταιρεία που το διαχειριζόταν πτώχευσε και το Μεταλλείο χρωμίου περιήλθε στο Δημόσιο, ενώ ιδιοκτήτης του εμφανιζόταν η Εθνική Τράπεζα.
Το 1986 η τράπεζα αποφασίζει την επαναλειτουργία του για 3-4 χρόνια με τη μέθοδο της αποκάλυψης πλέον και όχι με στοές, αλλά η επεξεργασία και η διαλογή γινόταν στην Ερέτρια Βόλου.
Όταν σταμάτησε η εξόρυξη το 1960 στην περιοχή δημιουργήθηκε μία τεχνητή κωνοειδής λίμνη βάθους 105μ. και διάμετρο πάνω από 350μ. και με βάση 50μ. Η τεχνητή λίμνη των Μεταλλείων δεν υπερχειλίζει από τις έντονες βροχοπτώσεις της περιοχής, πιθανά λόγω της ύπαρξης των παλαιών στοών που είχαν δημιουργηθεί για την εξόρυξη του χρωμίου.
Σήμερα από τη λίμνη αρδεύονται τα χωράφια της Ομβριακής και της Νέας Μάκρισης με ειδικούς αγωγούς που κατασκευάστηκαν μετά τη παύση των Μεταλλείων.
Σε πλήρη παραγωγή το παλιό μεταλλείο απασχολούσε περίπου 700 εργάτες, όσοι δηλαδή οι κάτοικοι ενός χωριού. Για το λόγο αυτό στον οικισμό Μεταλλεία λειτουργούσαν καφενεία, ταβέρνες, φούρνος, ιατρείο, κινηματογράφος.
Στις μέρες μας τα Μεταλλεία είναι ένας οικισμός που σε τίποτα δεν θυμίζει το παρελθόν του. Κρατά όμως, μία απόκοσμη ομορφιά που πολλοί κάτοικοι από την Ομβριακή, το Παλαμά, τη Νέα Μάκριση επιλέγουν για να κάνουν τον περίπατό τους. Ειδικά το απόγευμα το περπάτημα γύρω από την τεχνητή λίμνη, προσφέρει ένα εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα, καθώς ο ήλιος δύει πίσω από την Τσαμαδόραχη στην Ομβριακή».
Ένα «Λαύριο» λοιπόν υπήρξε κοντά στο Δομοκό και πρόσφερε εργασία σε εκατοντάδες ανθρώπους για πολλά χρόνια. Όλοι αυτοί και αυτές γιατί θυμίζουμε ότι εργάστηκαν και γυναίκες, είναι οι αφανείς ήρωες μίας άλλης εποχής, που οι στοές, τα φρεάτια, οι φορτώσεις και οι εξαγωγές μεταλλευμάτων, απαιτούσαν ένα ανθρώπινο μελίσσι γύρω τους.
Eκδήλωση – συζήτηση με θέμα: Στιγμές από τα 135 χρόνια Πανιώνιος, δεμένες με την ιστορία του λαού, διοργανώνει η Τομεακή Οργάνωση Νότιων Συνοικιών Αττικής του ΚΚΕ, την Κυριακή 1 Ιούνη, στις 7.30 μ.μ. στην κεντρική πλατεία της Νέας Σμύρνης.
Η προσφορά στον αθλητισμό και τον πολιτισμό, οι διαδρομές της ιστορικής ομάδας, από τη Σμύρνη έως την προσφυγιά και την ανασυγκρότησή της στη Μεσοπολεμική περίοδο στη νέα πατρίδα, τα δύσκολα χρόνια της κατοχής, η μετεμφυλιακή περίοδος, αλλά και τα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας που παρενέβη σε βάρος στελεχών του συλλόγου και μέσα σε αυτά άγνωστες στιγμές που δείχνουν το δέσιμο του σύλλογο με την κοινωνία, αλλά και τον εκτός συνόρων ελληνισμό, θα παρουσιαστούν μεταξύ άλλων, στις ομιλίες που θα γίνουν.
Θα μιλήσουν:
Γιάννης Κορφιάτης, δημοτικός σύμβουλος, επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης» Νέας Σμύρνης.
Νάσος Μπράτσος, συγγραφέας, δημοσιογράφος, μέλος της ΕΣΗΕΑ.
Πάνος Τσελέντης, μέλος Πανιωνίου ΓΣΣ.
Μίλτος Λαζαρίδης, πρώην πρόεδρος Πανιωνίου ΓΣΣ και γγ ΕΟΚ.
Χαιρετισμός θα γίνει από τον Θοδωρή Ντάντο, πρόεδρο του Ερασιτέχνη Πανιωνίου.
Την συζήτηση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη, Κώστας Πασακυριάκος.
Kυκλοφορεί - κάντε κλικ και δείτε βίντεο από τη βιβλιοπαρουσίαση
κυκλοφορεί
στείλτε Mail στο mpratsos_nasos@yahoo.gr για παραγγελίες αντιτύπων
Kάντε κλικ
για παραγγελίες στο notiosanemos.editions@yahoo.gr
κάντε κλικ στην εικόνα
κεντρική διάθεση βιβλιοπωλείο ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Aθλητισμός και Κοινωνικά Κινήματα
notiosanemos.editions@yahoo.gr
ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ
το εξώδικό μας στην ΕΡΤ
για το "εξαφανισμένο" ντοκιμαντέρ
Δείτε το με κλικ στην εικόνα
«Ικαριώτες Πρόσφυγες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο»
κοσμοσυρροή στη Λέσβο για τους "Αιγαιοπελαγίτες Πρόσφυγες"
κάντε κλικ στην εικόνα
στη Λέσβο
ακούμε-βλέπουμε με κλικ στην εικόνα
φωτορεπορτάζ από τη Μόρια
κάντε κλικ
με κλικ βλέπουμε το βίντεο
Η Β' εμπλουτισμένη έκδοση
Oι Αιγαιοπελαγίτες Πρόσφυγες - Προτεινόμενη πηγή από το διεθνή Τύπο
Wall Street International Magazine
Mail επικοινωνίας
mpratsos_nasos@yahoo.gr
27/1/2020 – Κάνε παιχνίδι μόνος σου (ΕΡΑ ΣΠΟΡ)
Στα Γήπεδα της Ιστορίας - 4
ακούστε την τέταρτη εκπομπή
Στα Γήπεδα της Ιστορίας-3
ακούστε την τρίτη εκπομπή
Στα Γήπεδα της Ιστορίας - 2
ακούστε τη δεύτερη εκπομπή
Στα Γήπεδα της Ιστορίας - 1
ακούστε την πρώτη εκπομπή
H oμιλία μας στην εκδήλωση του ΚΚΕ «ΑΕΚ σημαίνει προσφυγιά»
κάντε κλικ για να την ακούσετε
oμιλία για τα 100 χρόνια του Ατρόμητου
κάντε κλικ
Video εκδήλωσης Ευδήλου
κάντε κλικ
Η βιβλιοπαρουσίαση στον Εύδηλο
δείτε φωτο - κάντε κλικ
«Ήταν καλοί οι μαύροι» - κάντε κλικ
Η παρουσίαση των "Αιγαιοπελαγιτών προσφύγων" στον Άγιο Κήρυκο
όλοι οι κύκλοι του αφιερώματος
Έλληνες πρόσφυγες στο Β' Παγκ. Πόλεμο - κλικ στην εικόνα
video από το Πέραμα
κάντε κλικ
video από τη Νέα Ιωνία
κάντε κλικ
κλικ στην εικόνα
συνέντευξη για την έρευνα στο προσφυγικό
Δείτε το βίντεο - κάντε κλικ
βιβλιοπαρουσίαση στην Πάτρα
κάντε κλικ και δείτε το βίντεο
βιβλιοπαρουσίαση στην Αθήνα
περιεχόμενα
.....σχόλια και ειδήσεις από τον χώρο των ΜΜΕ, της κοινωνίας, αλλά και από την Ικαρία, επίσης ερασιτεχνικός αθλητισμός και άλλα...(Πάντα με την υποκειμενική ματιά, τα "πάθη", τις "αμαρτίες", τις "εμμονές" και τις επιλογές του διαχειριστή). To blog είναι μη επαγγελματικό, δεν δέχεται χορηγίες, διαφημίσεις και ό,τι έχει σχέση με χρήματα και συναλλαγή...
Η προσφυγιά, η μετανάστευση και η σχετική φρασεολογία στα ΜΜΕ
κάνε κλικ
Δήμος Ικαρίας
η ιστοσελίδα του Δήμου
η ώρα στην Ικαρία
ανατολή στην Ικαρία
κλικ στη φωτο
όταν χαράζει στο Αιγαίο-Ικαρία, Εύδηλος
facebook
Ευχαριστώ για τις συνεχείς προσκλήσεις συμμετοχής στο facebook, αλλά από άποψη δεν συμμετέχω στη συγκεκριμένη διαδικασία
.jpg)
.jpg)
.jpg)
