Όπως αναφέρει ο Δήμος Περάματος: «Συστηματικότερη οικιστική ανάπτυξη σημειώθηκε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Η πλειονότητα των προσφύγων εγκαταστάθηκε σε πρόχειρα οικήματα Δεν υπήρξε χρηματοδότηση ή διανομή γης και υλικών. Το 1926 εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε σκηνές 200 οικογένειες προερχόμενες από το Φανάρι της επαρχίας Δέρκων, αφού πρώτα στάλθηκαν για ιατρικές εξετάσεις στο Λοιμοκαθαρτήριο που βρισκόταν στο νησάκι του Αγίου Γεωργίου, μεταφέρθηκαν προσωρινά στη Καλαμάτα και στη συνέχεια επέστρεψαν στο Πέραμα. Μετά εγκαταστάθηκαν σε προκατασκευασμενες κατοικίες που δημιουργήθηκαν από γερμανικά παραπήγματα, μέρος της γερμανικής αποζημίωσης για τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Στα παραπήγματα αυτά εγκαταστάθηκαν και άλλες προσφυγικές οικογένειες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Ο συνοικισμός αυτός ονομάστηκε Αλιευτικός Συνοικισμός Προσφύγων Περάματος επαρχίας Δέρκων. Όπως φαίνεται και από το όνομα η αλιεία αποτελούσε την κύρια ασχολία των κατοίκων.
Στα 1926-1927 μετεγκαταστάθηκαν οι ταρσανάδες από την περιοχή του Άγιου Διονυσίου Πειραιά, μετά τη διαπλάτυνση του κεντρικού λιμανιού. Στη βόρεια πλευρά του χώρου των ναυπηγείων, στη σημερινή οδό Νεωρίων, χτίστηκαν τα σπίτια των ναυπηγών η πλειονότητα των οποίων καταγόταν από τα Δωδεκάνησα και τη Μικρά Ασία Ανατολικότερα των δύο άλλων συνοικισμών προς το Κερατσίνι, το 1928 εγκαθίστανται πρόσφυγες από το Ικόνιο (Κόνια) και τη Σπάρτη της Σμύρνης. Αρχικά δεν ήταν περισσότερες από 10 οικογένειες, γρήγορα όμως αυξήθηκαν. Ο συνοικισμός αυτός ονομάστηκε Νέο Ικόνιο και όπως ήδη αναφέρθηκε άνηκε διοικητικά στο Δήμο Πειραιά έως το 1934 ενώ για μεγάλο χρονικό διάστημα είχε αποσπαστεί στο Δήμο Κερατσινίου».
Επίσης από την ιστορία της πόλης, όπως αναφέρεται από το Δήμο Περάματος, σημειώνουμε: «Στις αρχές του 20ου αιώνα το πευκόφυτο, ακατοίκητο Πέραμα – αν εξαιρέσουμε τους ελάχιστους ψαράδες που διέμεναν στην περιοχή – ήταν φημισμένος τόπος απόδρασης για τους Πειραιώτες και τους Αθηναίους. Το 1922 με την Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαθίστανται στο Πέραμα πρόσφυγες, από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, στο δυτικό άκρο της πόλης και αργότερα στο Νέο Ικόνιο. Το 1926-27, μετεγκαταστάθηκαν οι «ταρσανάδες» (παραδοσιακά ναυπηγεία) στην περιοχή, από τον Άγιο Διονύσιο του Πειραιά, λόγω της διαπλάτυνσης του κεντρικού λιμανιού. Ταυτόχρονα, ξεκινά και η οικοδόμηση σπιτιών για τη διαμονή των καραβομαραγκών (κυρίως νησιώτες και Μικρασιάτες) γύρω από την οδό Νεωρίων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ο πληθυσμός του Περάματος το 1928, φτάνει τους 331 κατοίκους, από 22 που είχε το 1920.
Το 1933 συστήνεται η Κοινότητα του Περάματος και τον επόμενο χρόνο περιλαμβάνει και το Νέο Ικόνιο, που αποσπάστηκε από Δήμο Πειραιά. Ενώ το 1937 το Ν.Ικόνιο υπάγεται πλέον στο γειτονικό Δήμο Αγίου Γεωργίου. Ουσιαστικά εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο «κλειστοί» οικισμοί στην περιοχή, με ελάχιστες σχέσεις μεταξύ τους: των προσφύγων και των εργαζομένων στους ταρσανάδες. Το 1934 χτίζονται οι πρώτες δεξαμενές πετρελαίου από τη Shell, στη περιοχή του Ν.Ικονίου. Θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια και άλλες εταιρίες πετρελαιοειδών, συνοδεύοντας την ανάπτυξη της πόλης με τον κίνδυνο για τη υγεία και τη ζωή των κατοίκων. Το 1936 ξεκινά τη λειτουργία του, το γνωστό τρενάκι του Περάματος, που διασχίζει την περιοχή, ενώνοντας το λιμάνι του Πειραιά με το Ναύσταθμο. Μέχρι τότε η συγκοινωνία γινόταν με καραβάκια και με κάποια υποτυπώδη λεωφορεία μετά το 1934. Το 1939 με απόφαση της πολιτείας, το Πέραμα χαρακτηρίστηκε τουριστική περιοχή. Το γεγονός αυτό έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη των λαϊκών κέντρων της περιοχής μας.
Στη κατοχή το Πέραμα, λόγω της στρατηγικής του θέσης (ναύσταθμος, ναυπηγεία, τρενάκι), τράβηξε το ενδιαφέρον των Γερμανών κατακτητών. Η περιοχή χρησιμοποιείται σαν ναυτική βάση για τον ανεφοδιασμό, την επισκευή και την κατασκευή γερμανικών πλοίων. Επιτάσσονται τα ναυπηγεία, ανοίγονται λατομεία σε διάφορα σημεία της πόλης και με την καταναγκαστική εργασία Ελλήνων εργατών κατασκευάζονται τα περίφημα -αποτυχημένα- τσιμεντένια πλοία».
Στο ποδοσφαιρικό τοπίο, οι άνθρωποι του καθημερινού μόχθου, συγκροτούν το σύλλογο και τα πρώτα βήματα έγιναν σαν ανεξάρτητη ομάδα, φαινόμενο ιδιαίτερα διαδεδομένο εκείνη την εποχή, με συμμετοχή σε τουρνουά και διοργανώσεις με φιλικούς αγώνες για να ακολουθήσει η μεταπολεμική ένταξη στις επίσημες διοργανώσεις.
Εκτός από τα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα του Πειραιά, αγωνίστηκε για πέντε χρόνια στη Δ’ Εθνική, πήγε τρεις φορές στο τελικό του ερασιτεχνικού κυπέλλου Πειραιά και το 2009 το κατέκτησε.
Aπό το Φανάρι στο περήφανο Πέραμα
Για την ιστορία της ομάδας ο πρώην Γενικός Γραμματέας της Α.Ε.Π. Ιωάννης Ψωμιάδης, μας είπε τα εξής: «Το Πέραμα στα τέλη του 19ου αιώνα αποτελούσε έναν πευκόφυτο προορισμό με γαλάζια νερά και ελάχιστα σπίτια. Ο πληθυσμός του Περάματος πολλαπλασιάστηκε από το 1920 και μετά και κύρια με την καταστροφή του 1922, όταν δημιουργήθηκε εκεί ο προσφυγικός συνοικισμός.
Το έτος 1927 λοιπόν, μια χούφτα Φαναριώτες - πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη - ίδρυσαν στο απόμερο Πέραμα, όπου είχαν ήδη εγκατασταθεί, την ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ. Ως έμβλημα του ιστορικού Συλλόγου επέλεξαν τον δικέφαλο αετό και χρώματα το κίτρινο και το μαύρο. Οι πρώτοι πρόεδροι του Σωματείου ήταν ο Γιώργος Γιαννούλης και ο Φώτης Δεμεσλής.
Το ιδρυτικό καταστατικό του Σωματείου, ανέφερε: «… Σκοπός του Σωματείου τούτου είναι η εν Περάματι ανάπτυξης της σωματικής αγωγής παρά τη Νεολαία και η κατά πάντα φίλαθλον τρόπον εξύψωσις αυτής. Τα προς επίτευξιν του σκοπού τούτου μέσα έσονται: α) Η ίδρυσις αθλητικών χώρων πάσης φύσεως και ειδικού καταστήματος (λέσχης), β) Η οργάνωσις αθλητικών αγώνων πάσης φύσεως, εορτών, εκδρομών, ορειβασιών, κλπ. γ) Η οργάνωσις πάσης κατά θάλασσαν αθλητικής κινήσεως, δ) Η δια διαλέξεων και εκδόσεως εντύπων προπαγάνδισις της αθλητικής ιδέας και ε) Η δια παντός τρόπου ανάπτυξις κινήσεως εξυπηρετικής της νεολαίας».
Ο Σύλλογος από της ιδρύσεώς του μέχρι και το 1955 συμμετείχε στην δόκιμη κατηγορία της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Πειραιά (ΕΠΣΠ), χρησιμοποιώντας ως έδρα το γήπεδο του Αγίου Γεωργίου, δίπλα στο λιμάνι της πόλης. Οι Αθλητές του Συλλόγου ήταν κυρίως παιδιά προσφύγων, αφού το Πέραμα εξελίσσονταν σταδιακά σε προσφυγούπολη και η ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ αποτελούσε στην πορεία της το καμάρι της πόλης! Από το 1955 ο Σύλλογος συμμετείχε ανελλιπώς στα πρωταθλήματα της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Πειραιά και αποτελούσε πόλο έλξης για τα παιδιά και τους νέους της περιοχής, αλλά και συχνό θέμα συζήτησης των κατοίκων του Περάματος, οι οποίοι παρακολουθούσαν, αλλά και συμμετείχαν στα δρώμενα του Συλλόγου. Τον Μάρτιο του 1961, με τροποποίηση του καταστατικού το έμβλημα του δικέφαλου αετού αντικαταστάθηκε από αθλητή φέροντα επί της κεφαλής στέφανο εκ δάφνης.
Το 1967 επί προεδρίας του Χρήστου Μυτακίδη, με διάταγμα της Δικτατορίας ο Σύλλογος διαλύετε, όμως, ο κ. Θεόδωρος Νικολέτος - εκ των ιδρυτών του Συλλόγου – κατάφερε να διασώσει την σφραγίδα και την σημαία της ομάδας, η οποία επανιδρύθηκε αμέσως μετά την πτώση της Δικτατορίας το 1974, με αριθμό μητρώου 643 στην Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ). Πρώτος πρόεδρος με την επανίδρυση του Σωματείου ήταν ο Θωμάς Κοκκινίδης.
Η ομάδα συνέχισε να συμμετέχει στα ποδοσφαιρικά δρώμενα του Πειραιά με σημαντικές επιτυχίες, γεγονός που οφείλονταν στις ικανές Διοικήσεις του Σωματείου, αλλά και στην ποιότητα των ποδοσφαιριστών της. Υπήρξε ένα αξιοπρεπές και νοικοκυρεμένο ποδοσφαιρικό Σωματείο, μια οικογένεια θα λέγαμε, η οποία αντιμετωπίζονταν πάντοτε με σεβασμό από τις αντίπαλες ομάδες.
Το 2006 αποτελεί το έτος ορόσημο για την ιστορία της ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ, αφού η ομάδα προήχθη για πρώτη φορά σε Εθνική Κατηγορία ως πρωταθλήτρια της Α΄ κατηγορίας Πειραιά. Η πορεία της ομάδας την πρώτη χρονιά στην Δ΄ Εθνική υπήρξε πραγματικά εντυπωσιακή, αφού πραγματοποίησε φανταστικές εμφανίσεις και έχασε την άνοδο στην Γ΄ Εθνική κυριολεκτικά πάνω στο νήμα.
Ένα από τα μεγάλα αστέρια της Α.Ε. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ υπήρξε ο Νίκος Ζαγκότσης. Ήταν ο ποδοσφαιριστής ο οποίος πραγματοποίησε αξιόλογη πορεία στο πρωτάθλημα της Α΄ Εθνικής Κατηγορίας με τα χρώματα της Α.Ε.Κ. Μάλιστα, υπήρξε ο πρώτος Έλληνας ποδοσφαιριστής που σκόραρε στο Καμπ Νου σε βάρος της Μπαρτσελόνα!
Πολλούς ακόμη αξιόλογους ποδοσφαιριστές ανέδειξε η Α.Ε. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ, οι οποίοι πήραν μεταγραφή σε Σωματεία μεγαλύτερων κατηγοριών. Αναφέρουμε επιγραμματικά τους Μιχάλη Τζιβελέκη, Σαράντο Παπανικολάου, Αντώνη Ρώτα, Σταύρο Μπάμπαλη και Τάσο Μουσούρη…
Διακρίσεις η Α.Ε. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ είχε και στο Κύπελλο της ΕΝΩΣΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ. Η πρώτη συμμετοχή σε τελικό Κυπέλλου ήταν το 1983, όπου η «ΕΝΩΣΗ» ηττήθηκε στο στάδιο Καραϊσκάκη στην παράταση από την ΝΙΚΗ ΡΕΝΤΗ με 1 – 0. Αξιοσημείωτο του εν λόγω τελικού είναι ότι η αντίπαλος ομάδα αγωνίζονταν τότε στην Δ΄ Εθνική και η Α.Ε. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ στην Β΄ Κατηγορία Πειραιά! Η δεύτερη συμμετοχή σε τελικό Κυπέλλου Πειραιά έγινε τον Μάρτιο του 2008, όπου η ομάδα μας ηττήθηκε, αυτή την φορά από τον ΣΑΡΩΝΙΚΟ ΑΙΓΙΝΑΣ με 2 – 1. Η τρίτη συμμετοχή της Α.Ε ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ σε τελικό ήταν και η φαρμακερή. Στις 25 Μαρτίου του 2009, στο γήπεδο Νεάπολης, νίκησε μετά από σπουδαία εμφάνιση τον συμπολίτη ΠΕΡΑΜΑΪΚΟ με σκορ 2 – 0!
Η ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ το 2027 θα συμπληρώσει 100 χρόνια ιστορίας! Όλα αυτά τα χρόνια που αγωνίστηκε στα ποδοσφαιρικά δρώμενα, κυρίως του Πειραιά, μόνο καλές εντυπώσεις έχει αποκομίσει. Βασικό σύνθημα των ανθρώπων της Διοίκησης, των προπονητών, αλλά και των αθλητών της είναι το «ΟΧΙ ΒΙΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ!» Ο Αθλητισμός, είναι πολιτισμός, είναι υγεία! Το ποδόσφαιρο είναι ένα όμορφο και συναρπαστικό άθλημα, που παίζεται με κανόνες, όπου άλλοτε θα κερδίσεις και άλλοτε θα χάσεις. Όμως όλοι, νικητές και χαμένοι ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, είναι οι νικητές του αθλήματος!
Το πιστεύω όλων των κατά καιρούς μελών της «οικογένειας» που ονομάζεται ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ήταν και είναι ότι προσπαθούμε να πετύχουμε τους στόχους μας. Να δώσουμε τη δυνατότητα στα παιδιά της πόλης του Περάματος, μέσα στις δύσκολες ημέρες που όλοι βιώνουμε, να ασχοληθούν με το ποδόσφαιρο και να διακριθούν ακόμη περισσότερο. Να κάνουμε την ομάδα μας περισσότερο ανταγωνιστική προκειμένου να διακριθεί στο πρωτάθλημα και το κύπελλο και φυσικά να ανδρώσουμε τους νέους ποδοσφαιρικά μέσα από μία εκπαιδευτική και αγωνιστική διαδικασία πλήρως εναρμονισμένη με τις αρχές του ψυχαγωγικού αθλητισμού, του «ευ αγωνίζεσθε», της ευγενούς άμιλλας και του υγιούς συναγωνισμού, ιδανικά και αξίες που ανέκαθεν χαρακτήριζαν τη μακρόχρονη ιστορία της «Ένωσης».
Το 2018 ο συμπολίτης μας μουσικός ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΥΤΑΚΙΔΗΣ (Active Member) σε μουσική και στίχους δικούς του, μας χάρισε τον ΥΜΝΟ της Α.Ε. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ:
… Όνειρα μυριάδες σε μαγιά, σε αυτού του κόσμου τη γωνιά, έναν αιώνα προσφυγιά κι όμως κρατάμε. Περήφανη φτωχολογιά, βάλσαμο για τη λησμονιά, λεβέντες βάλαν τη μαγιά, δεν τους ξεχνάμε και προχωράμε …
Η Α.Ε. ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ φιλοξενείται τα τελευταία χρόνια στο Δημοτικό Γήπεδο Περάματος που διαθέτει πλαστικό χλοοτάπητα και έχει χωρητικότητα 1.000 περίπου θεατών. Διατηρεί δε εντός του γηπέδου χώρους γραφείου και αποδυτηρίων. Εκτός της ανδρικής ομάδας που απαρτίζεται από 26 ποδοσφαιριστές, διατηρεί πλήρη Τμήματα Υποδομών όλων των βαθμίδων (από Κ-10, έως και Κ-18). Το Σωματείο έχει λάβει απόφαση ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ από την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και είναι εγγεγραμμένο στα ΜΗΤΡΩΑ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ της Γ.Γ.Α.
Τα τελευταία χρόνια τόσο η Πανδημία του “covid-19” όσο και η οικονομική κρίση που ταλανίζουν την ανθρωπότητα, έχουν δημιουργήσει τεράστια προβλήματα και στο ερασιτεχνικό αθλητισμό. Στην ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ γνωρίζουμε ότι τα προβλήματα είναι πολλά και κάποια δεν μπορούν να λυθούν εύκολα. Ότι η προσπάθειά μας θα εξακολουθήσει να είναι σκληρή και ιδιαιτέρως επίπονη.
Γνωρίζουμε όμως καλά και πιστεύουμε ακράδαντα αυτό που έγραψε ο Οδυσσέας Ελύτης: «Μόνο όσοι πολεμάνε στο σκοτάδι θα έχουν αύριο μερτικό στον ήλιο». Και στην ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ πολεμήσαμε και πολεμάμε στο σκοτάδι, διεκδικώντας το μετρικό στον ήλιο που μας αξίζει!
Το σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο σεβόμενο την μεγάλη ιστορία της ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ θα συνεχίσει την προσπάθειά του προκειμένου ο Σύλλογος να σταθεί γερά στα πόδια του. Θα παλέψει με όλες του τις δυνάμεις έτσι ώστε η ιστορική ΕΝΩΣΗ αποκτήσει και πάλι τη δύναμη και την αίγλη που της αρμόζει…».
Άνθρωπος – σημαία για την ομάδα ο Θεόδωρος Νικολέτος, όχι μόνο την υπηρέτησε σαν ποδοσφαιριστής, αλλά κυριολεκτικά την επανίδρυσε, όταν στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας 1967 – 1974, η χούντα έβαλε λουκέτο στην ομάδα. Στα χρόνια της μεταπολίτευσης όπως έγινε με πολλούς συλλόγους που πέρασαν τα ίδια, ήρθε η ώρα να πάρει ο κόσμος και οι τοπικές κοινωνίες τις ομάδες τους πίσω.
Μιλήσαμε με τον Θεόδωρο Νικολέτο, που όπως προαναφέραμε, υπηρέτησε το σύλλογο και σαν ποδοσφαιριστής και από διοικητικά πόστα.
-Ποια ήταν τα πρώτα βήματα της ομάδας;
-«Η ομάδα ιδρύθηκε το 1927 από Μικρασιάτες Πρόσφυγες, που προέρχονταν κυρίως από την Κωνσταντινούπολη. Τα πρώτα χρόνια έπαιζε στο γήπεδο κοντά στην εκκλησία του Αγ. Γεωργίου δίπλα στη θάλασσα».
-Ποια ήταν η μεταπολεμική της εξέλιξη;
-«Μεταπολεμικά συμμετείχε στη δοκιμή κατηγορία. Μάζευε πάρα πολύ κόσμο. Εγώ έπαιζα το 1955,56,57, και πρέπει να πούμε ότι είναι μια ιστορική ομάδα που έχει βραβευτεί με κύπελλο για το ήθος της»
-Υπήρξε πρόβλημα στην ομάδα στα χρόνια της δικτατορίας;
-«Η δικτατορία του 1967-1974 διέλυσε το σύλλογο θεωρώντας τον αποτελούμενο από αντικαθεστωτικά στοιχεία. Την ομάδα την επανέφερα το 1974, και έχει παίξει και επτά χρόνια στη Γ’ Εθνική κατηγορία. Κόβαμε πάντα πολλά πολλά εισιτήρια αλλά τα τελευταία χρόνια δεν είναι ίδια η κατάσταση, έχει υποχωρήσει. Εγώ στα 85 μου χρόνια έχω βραβευτεί από τη ΓΓΑ, την ΕΠΣ Πειραιά, και πολλούς άλλους».
Έρευνα και συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
