Το αφιέρωμά μας στο προσφυγικό ρεύμα από τα ελληνικά νησιά προς την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου συνεχίζεται.
Μέσα από το δίτομο έργο σπάνιας ιστορικής έρευνας – μελέτης του Κ. Κογιόπουλου «Κως 1912 – 1948 από την κατοχή στην ενσωμάτωση» και με την άδειά του, σταχυολογήσαμε ενδιαφέροντα στοιχεία.
Η συνθηκολόγηση της Ιταλίας, αλλά και η κατάληψη από τους Γερμανούς νησιών στα οποία κύρια δύναμη ήταν οι Ιταλοί, σήμανε μαζική φυγή Ιταλών στρατιωτών προς την Τουρκία. Μαζί τους Έλληνες και Βρετανοί. Πριν παραδοθεί η Σάμος στις 22/11/1943, αναφέρει ο Κ. Κογιόπουλος έφυγαν με προορισμό το Κουσάντσι, 222 Βρετανοί, 358 Ιερολοχίτες, 400 αντάρτες, 2978 Ιταλοί και σε επόμενη φάση άλλοι 500 Ιταλοί και το φευγιό συνεχίστηκε με μικρότερες ομάδες.
Ήταν τόσο μαζική η φυγή των Ιταλών που δημιουργήθηκε από την ιταλική μυστική υπηρεσία το Centro di informazione e recupero Kusadasi για να διευκολύνει τους Ιταλούς. Η διαδρομή συνεχίζονταν από την Τουρκία προς το Χαλέπι της Συρίας και την Αίγυπτο. Από την Κω έφυγαν 900 Ιταλοί, ακόμα και κολυμπώντας!! Περίπου 600 Ιταλοί διευκολύνθηκαν από Έλληνες με το να τους κρύψουν, να τους δώσουν πολιτικά ρούχα και με ποινή αν συλληφθούν από τους ναζί, την εκτέλεση. Από την Κω η διαφυγή γίνονταν με προορισμό την Αλικαρνασσό.
Αν αυτά δίνουν ένα γενικό περίγραμμα για τους στρατευμένους, οι πολίτες άρχισαν να φεύγουν από την Κω όταν η Ελλάδα κατελήφθη από τον άξονα το 1941. Αρχικά η στάση των κατακτητών ήταν απόλυτα απαγορευτική, αλλά όπως προκύπτει και από σχετικά έγγραφα, αργότερα χαλάρωσε λόγω της πείνας, του φόβου για επιδημίες και της μεγάλης και δύσκολης στην επιτήρηση ακτογραμμής, ειδικά μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών.
Μαρτυρία Σταμάτη Γαλαθρή, Κως Αύγουστος 2009: Τον Αύγουστο του 1941, μαζί με τη σύζυγό του Νεράτζω Μουσελίμη και τον αδερφό του Νίκο, διέφυγαν στη Μέση Ανατολή, με μία μικρή βάρκα. Έφτασαν πρώτα στην Αλικαρνασσό, όπου οι Τούρκοι δεν τους άφησαν να αποβιβαστούν και τους έδωσαν ψωμί, τυρί και καρπούζια και τους είπαν πως έπρεπε να πάνε στην Κύπρο. Συνέχισαν και έφτασαν κωπηλατώντας και με τη βοήθεια του πανιού μέχρι την Αντίφυλλο, όπου και ναυάγησαν. Τους περισυνέλεξε ένα τουρκικό πλοίο που τους μετέφερε στην Κύπρο και από εκεί έφτασαν στην Ιερουσαλήμ, όπου οι άνδρες κατατάχθηκαν στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής. Επέστρεψαν όλοι μαζί μετά το τέλος του πολέμου.
Το ert.gr ευχαριστεί τον Κωνσταντίνο Δ. Κογιόπουλο για την παροχή στοιχείων μέσα από το δίτομο έργο του «Κως 1912 – 1948 από την κατοχή στην ενσωμάτωση».
Δείτε συγκεντρωτικά τις αναρτήσεις των δύο πρώτων κύκλων του αφιερώματος στην ανάρτηση: Aναγνώριση της ερευνητικής δουλειάς του ert.gr
Διαβάστε στο ert.gr λίγο μετά τις 7πμ
Τρίτη 7 Μαρτίου 2017: Παράπλευρες πτυχές της ελληνικής προσφυγιάς στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Τετάρτη 8 Μαρτίου 2017: Το «Μνημείο της προσφυγιάς» – Ο πρόσφυγας του 1942 Χ. Ξενάκης στο ert.gr
Πέμπτη 9 Μαρτίου 2017: Από τη ζωή των Ελλήνων προσφύγων του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου στη Λευκωσία
Παρασκευή 10 Μαρτίου 2017: Τα καΐκια της Ψερίμου και οι Τρικοίληδες
Ήδη στον τρίτο κύκλο του αφιερώματος:
Kαλύμνιοι πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή 1943-1946 – Νίκη Χούλη Γεωργιάδου
Το προσφυγικό ταξίδι του Γιακουμή Καρναβά στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
