«Οδός Ιβάνωφ»: Μία ονοματοδοσία που επιβάλλεται να γίνει

...αναδημοσίευση από το ert.gr...

Πρωτοβουλία με στόχο την ονοματοδοσία δρόμου της Αθήνας με το όνομα του Γεώργιου Σαϊνόβιτς-Ιβάνωφ, βρίσκεται σε εξέλιξη, όπως μας ενημέρωσε ο Daniel Jankowski, από το Poland ONE Ελληνικά - Πρωτοβουλία για την προώθηση της Πολωνίας.

Σε επιστολή προς τον Δήμαρχο Αθηναίων, αναφέρονται μεταξύ άλλων ότι:
«Σήμερα, η μνήμη του μεγάλου ήρωα καλλιεργείται στη Θεσσαλονίκη, όπου υπάρχει η αίθουσα «Ιβανώφειο» και υπάρχει και το μνημείο του Σαϊνόβιτς-Ιβάνοφ. Δυστυχώς, στην Αθήνα, όπου βρίσκεται ο τάφος του Πολωνού – Έλληνα ήρωα και όπου δολοφονήθηκε, δεν υπάρχει κανένα μνημείο που να τον τιμά, ούτε κανένας δρόμος δεν έχει πάρει το όνομα του. Εκ μέρους της μνήμης αυτού του σημαντικού ανθρώπου, ζητώ να εξεταστεί το ενδεχόμενο ονομασίας ενός από τους αθηναϊκούς δρόμους με το όνομα του Jerzy Szajnowicz-Iwanow».

Πολωνοί πολίστες στο Κεντρικό Ινστιτούτο Φυσικής Αγωγής στη Βαρσοβία. Jerzy Szajnowicz-Iwanow τρίτος από τα αριστερά στην πρώτη σειρά. πηγή: Πολωνικα Ψηφιακά Αρχεία (Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Όπως αναφέρει ο κ. Jankowski: «Ο Γεώργιος Σαϊνόβιτς-Ιβάνωφ, γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1911. Ο πατέρας του ήταν Ρώσος συνταγματάρχης αλλά η μητέρα του, Λεονάρδα Σαϊνόβιτς ξαναπαντρεύτηκε Έλληνα, τον Γιάννη Λαμπριανίδη και αποφάσισε να μετακομίσει στη Θεσσαλονίκη με το γιο της. Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι ο Jerzy πέρασε μόνο λίγα χρόνια ως νεολαίος στην Ελλάδα, αφού έζησε τη νεολαία του κυρίως στην αναγεννημένη Πολωνία, η οποία ανέκτησε την ανεξαρτησία της στο 1918. Το όνειρο του Σαϊνόβιτς ήταν να γίνει διπλωμάτης και έπειτα γεωπόνος. Ο Szajnowicz σπούδασε στο Βέλγιο και στη συνέχεια στη Γαλλία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, αγάπησε τον αθλητισμό, στον οποίο είχε σημαντικές επιτυχίες, μεταξύ άλλων, κέρδισε τον τίτλο του Βέλγου Ακαδημαϊκού Πρωταθλητή. Επίσης, γιόρτασε τις νίκες του ως παίκτης waterpolo και το 1937 κέρδισε το πολωνικό πρωτάθλημα με το AZS στη Βαρσοβία.
Δυστυχώς, ο πόλεμος ήρθε αρκετά γρήγορα. Ο Γιώργος ήταν τότε στη Θεσσαλονίκη, όπου ανέλαβε δραστηριότητες στην πολωνική στρατιωτική αποστολή. Ο Szajnowicz βοήθησε στην αποχώρηση τους Πολωνούς στρατιώτες που έρχονταν στην Ελλάδα από διάφορα μέρη. Γνώριζε τη σημασία ολόκληρης της κατάστασης, γι ‘αυτό αποφάσισε να γίνει πράκτορας. Αρχικά υπηρέτησε στην πατρίδα του, ήθελε να γίνει στρατιώτης τον Βόρειων Καρπάθιων – Στρατών Πολωνίας, αλλά οι πολωνικές αρχές τον έστειλαν στην Μεγάλη Βρετανία.

Ο τύπος του υποβρυχίου με τον οποίο ο Jerzy Szajnowicz-Iwanov έφτασε στην Ελλάδα. U-Boot U 36 Τύπος VII (Bundesarchiv)

Ο πράκτορας 033B, επειδή αυτή ήταν ή κωδική ονομασία του ήρωα, ήρθε και πάλι στην Ελλάδα το φθινόπωρο του 1941 με υποβρύχιο. Την χώρα είχε καταλάβει η ναζιστική Γερμανία. Στην Αθήνα ο ήρωας κυκλοφόρησε με ψεύτικα στοιχεία, γιατί από εκείνη τη στιγμή το όνομά του ήταν Κυριάκος Παρίσης, αλλά συχνά άλλαζε το όνομά του. Άλλαζε και εμφάνιση αφού,μερικοί τον είχαν δει με στολή ναυτικού ή ακόμα και ντυμένο ως εργάτη.
Με καλή φυσική κατάσταση, λόγω του αθλητισμού, που την αξιοποίησε στη δράση του ως σαμποτέρ, ο Ιβάνοφ κατά τη διάρκεια του πολέμου κατάστρεψε εκατοντάδες αεροπλάνα της φασιστικής Ιταλίας στο εργοστάσιο Mαλτσινιώτη μαζί με την ομάδα του.
Οι Γερμανοί θέλησαν να συλλάβουν τον αντίπαλό τους με κάθε κόστος. Το πέτυχαν, αλλά ο Jerzy κατάφερε να εξαπατήσει τους κατακτητές δύο φορές. Την πρώτη φορά αποφάσισε να φορέσει την στολή ενός Ιταλιού στρατιώτη που ήταν μεθυσμένος.

Έκθεση των γλυπτών του Ferdinand Jarocha. Στρατιώτες, αντάρτες, μαχητές. Γλυπτική της προτομής του Jerzy Iwanow-Szajnowicz. πηγή: Πολωνικα Ψηφιακά Αρχεία (Narodowe Archiwum Cyfrowe)

Την τρίτη φορά δυστυχώς ένας από τους συνεργάτες του Σαϊνόβιτς-Ιβάνωφ είχε πει στους Γερμανούς τον τόπο διαμονής του. Οι ναζί έπιασαν τον Πολωνό στο δικό του αθηναϊκό διαμέρισμα. Μετά τη σύλληψή του από τη Γκεστάπο, έλαβε λίγους μήνες αργότερα μια καταδίκη από γερμανικό δικαστήριο, το οποίο τον καταδίκασε σε τριπλό θάνατο. Ο επικεφαλής της Ορθόδοξης Εκκλησίας προσπάθησε να σώσει τη ζωή του Szajnowicz, παρεμβαίνοντας ταυτόχρονα με τους Γερμανούς και τους Συμμάχους με την πρόταση ανταλλαγής σημαντικών αιχμαλώτων πολέμου. Δυστυχώς, οι Σύμμαχοι δεν ευνοούσαν αυτές τις προτάσεις, αντίθετα με τους Γερμανούς. Ο Αρχιεπίσκοπος είχε συχνά επισκεφθεί τοv Szajnowicz.
Ο Jerzy Iwanow – Szajnowicz σκοτώθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1943, για πρώτη φορά τραυματίστηκε από Γερμανό SS κατά την τελευταία προσπάθειά του να ξεφύγει. Στη συνέχεια πυροβολήθηκε με άλλους καταδίκους. Στην Καισαριανή πιθανότατα, ένας εξαιρετικός πράκτορας, ένας εξαιρετικός ήρωας και ένας μεγάλος πατριώτης σκοτώθηκε. Πριν από το θάνατό του, φώναξε αυτά τα λόγια στους Σούτσσταφφελ: Ζήτω η Ελλάς, Ζήτω η Πολωνία.
Στον τάφο η μητέρα του έγραψε: «Στον αγαπημένο γιο – θλιβερή μητέρα».
Στη Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα μνημείο του Szajnowicz, και μέχρι πρόσφατα η μεγαλύτερη αθλητική αίθουσα στη Θεσσαλονίκη, του Ηρακλή.
Σύμφωνα με τις ελληνικές εκτιμήσεις, ο ήρωας και των δύο εθνών αποδείχθηκε επίσης ως ο πιο αποτελεσματικός σαμποτέρ που είχαν στη διάθεσή τους οι Σύμμαχοι κατά τη διάρκεια ολόκληρου του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου.

Κτήριο όπου ζούσε η οικογένεια Szajnowicz-Iwanow. Κέντρο Βαρσοβίας

Η Βασίλισσα Ελισάβετ Β ‘έδωσε στην οικογένεια του Σαϊνόβιτς-Ιβάνωφ £ 1.000 ως αναγνώριση των υπηρεσιών του. Το 1945 ο Βρετανός στρατάρχης Harold Alexander των ανέφερε στις ευχαριστίες του εξ ονόματος των συνδεδεμένων εθνών.
Στην Πολωνία, οι δρόμοι πολλών πόλεων όπως η Βαρσοβία, η Κρακοβία, Πόζναν, Στζέτσιν, Κιέλτσε καί η Τσέστοχοβα πήραν το όνομά του Σαϊνόβιτς-Ιβάνωφ. Ο ήρωας της ελληνικής αντίστασης είναι επίσης αφιερωμένος στο βιογραφικό μυθιστόρημα του Stanisław Strumph-Wojtkiewicz. Του Szajnowicz απονεμήθηκε το υψηλότερο Βραβείο Στρατιωτικής Αξίας της Πολωνίας – Virtuti Militari.
Δυστυχώς, στην Αθήνα δεν υπάρχει τόπος αφιερωμένο στη μνήμη αυτού του εξαίρετου ανθρώπου. Είναι ώρα να το αλλάξουμε μαζί! Στις 20 Ιανουαρίου 2020, υποβλήθηκε επίσημο αίτημα στον Δήμαρχο Αθηναίων, κύριο Κώστα Μπακογιάνη, με ιδέα να ονομάσει έναν από τους δρόμους της Αθήνας με το όνομα του Σαϊνόβιτς-Ιβάνωφ όπου σκοτώθηκε ο μεγάλος ήρωας. Μέχρι τώρα (3.2.2020) δεν λάβαμε καμία απάντηση».