Tην περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ευρώπη, υπήρξαν περιπτώσεις που οι ναζί ενθάρρυναν τη διοργάνωση αθλητικών διοργανώσεων για τους δικούς τους σκοπούς, την προπαγάνδα, αλλά και την προσπάθεια να «ξεγελάσουν» τους κατακτημένους με «θεάματα».
Ένα περιστατικό που η απόπειρά τους, γύρισε ανάποδα και εξευτέλισε το Γ΄ Ράιχ, συνέβη στην Ουκρανία το 1942. Η ιστορία κατέληξε στο λεγόμενο «ματς του θανάτου» στις 9 Αυγούστου του 1942, που ήταν η απόπειρα να πάρουν τη ρεβάνς μίας «ηχηρής» ήττας που υπέστησαν στις 6 Αυγούστου 1942.
Δημοσιεύουμε απόσπασμα από το βιβλίο «Αθλητισμός και Κοινωνικά Κινήματα» (εκδόσεις «Νότιος Άνεμος», συγγραφέας Νάσος Μπράτσος, ISBN 9789609511261).
Απόσπασμα από το κεφάλαιο «Κόντρα στους ναζί»:
Πρωτοβουλία των ναζί ήταν η απόπειρα δημιουργίας «πρωταθλήματος» – τουρνουά στην Ουκρανία, για να ξεχαστεί ο κόσμος και να είναι πιο εύκολη η κατοχική διακυβέρνηση. Μετά από έντονο προβληματισμό για το ορθόν ή όχι της απόφασης, δημιουργήθηκε μία ουκρανική ομάδα.
Ραχοκοκαλιά της ομάδας ήταν παίκτες που αγωνίζονταν πριν από τον πόλεμο στη Δυναμό Κιέβου, ενώ συμβολή είχαν και παίκτες της Λοκομοτίβ. Η νέα ομάδα ονομάστηκε Σταρτ και στο κατοχικό τουρνουά σημείωνε τη μία νίκη μετά την άλλη και μάλιστα με μεγάλα σκορ, κερδίζοντας Ούγγρους συνεργάτες των ναζί, Ρουμάνους στρατιώτες και στο τέλος και τους Γερμανούς, με αποτέλεσμα να τονωθεί το ηθικό των υπόδουλων Ουκρανών.
Επιχειρώντας να ρεφάρουν, οι Γερμανοί έφεραν την επίλεκτη ομάδα της Λουφτβάφε, τη Φλάκερφ, που όμως ηττήθηκε με 5-1 από τη Σταρτ στις 6 Αυγούστου του 1942.
Με απειλές του τύπου «ηττηθείτε για να μην πεθάνετε» και διαιτητή από τα SS, στις 9 Αυγούστου, οι Ουκρανοί αρνήθηκαν να κάνουν τον ναζιστικό χαιρετισμό μέσα στο γήπεδο και κέρδισαν με 5-3 τους ναζί στον αγώνα-ρεβάνς, όπου η εφαρμογή των κανόνων του αγώνα ήταν σκανδαλώδης υπέρ των Γερμανών.
Σήμερα έξω από το στάδιο Σταρτ στο Κίεβο υπάρχει μνημείο για τους ήρωες ποδοσφαιριστές, με την επιγραφή: «Η δόξα σας δεν θα ξεθωριάσει στους αιώνες».
Μη νομίζετε, όμως, ότι αυτό που έμεινε ήταν μόνο η γλυκιά ανάμνηση μιας ηρωικής προσπάθειας, αφού η αντιφασιστική ποδοσφαιρική δράση του 1942 «στοιχειώνει» στους φόβους των απολογητών του φασισμού.
Από τη μία, μόλις το 2005, δηλαδή 63 χρόνια μετά, το δικαστήριο του Αμβούργου απεφάνθη ότι δεν τεκμηριώνεται η εκτέλεση ως προϊόν δίωξης για την ποδοσφαιρική επιτυχία, απόφαση στο ίδιο μήκος κύματος με την άρνηση καταβολής πολεμικών αποζημιώσεων στην Ελλάδα.
Επίσης, το 2012 η σχετική ταινία απαγορεύτηκε από την ουκρανική κυβέρνηση επειδή σε αυτήν παρουσιάζονται και Ουκρανοί ως συνεργάτες των ναζί και θεωρήθηκε εχθρική προπαγάνδα, καθώς έκανε αναφορά στους εκεί δοσίλογους και ταγματασφαλίτες.
Τόσα χρόνια μετά και οι ήρωες της Σταρτ αναγκάζουν ακόμα τους αντιπάλους τους να παίζουν άμυνα και να πετάνε την μπάλα στην εξέδρα.
