...αναδημοσίευση από το sports.ert.gr και το ertnews.gr...
του Νάσου Μπράτσου
Στα χρόνια του Μεσοπολέμου θα μεταφερθούμε και θα πάμε στις αλάνες όπου στο χώμα και στα χαλίκια, σε αυτοσχέδια γήπεδα, ένα πολυάριθμο εργατικό δυναμικό, έβγαζε τις τραγιάσκες και φόραγε σορτσάκια, έφευγε από το σωματείο και πήγαινε στον αθλητικό σύλλογο, σχόλαγε από τη βάρδια και πήγαινε στον ποδοσφαιρικό αγώνα.
Μία τέτοια ομάδα και μάλιστα δυναμική, όπως προκύπτει από τις περιγραφές των εφημερίδων της εποχής, ήταν η Ένωσις Τσιμέντων Ηρακλής ή Ηρακλής Τσιμέντων, όπως τον έλεγαν οι φίλοι του.
Η ΑΓΕΤ στη Δραπετσώνα - 2020 φωτο Ν. Μπράτσος
Η ΑΓΕΤ Ηρακλής ιδρύθηκε το 1911 και το εργοστάσιο που είχε στη Δραπετσώνα συγκέντρωνε την εποχή του Μεσοπολέμου πολυάριθμο εργατικό δυναμικό τόσο από γηγενείς, όσο και από το προσφυγικό στοιχείο που είχε εγκατασταθεί στην περιοχή μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.
Η ΑΓΕΤ Ηρακλής ιδρύθηκε το 1911 και το εργοστάσιο που είχε στη Δραπετσώνα συγκέντρωνε την εποχή του Μεσοπολέμου πολυάριθμο εργατικό δυναμικό τόσο από γηγενείς, όσο και από το προσφυγικό στοιχείο που είχε εγκατασταθεί στην περιοχή μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.
Το κοντινό λιμάνι και οι γραμμές του τρένου μείωναν το μεταφορικό κόστος στα προς εξαγωγή προϊόντων και στις εισαγόμενες πρώτες ύλες και αυτός ήταν ο λόγος που γύρω από τα λιμάνια αναπτύχθηκαν μεγάλες επιχειρήσεις εκείνη την εποχή.
Οι συνθήκες διαβίωσης ειδικά στη συγκεκριμένη περιοχή ήταν τραγικές, καθώς η έλευση μεγάλου αριθμού προσφύγων και οι ρυθμοί χελώνας στη δημιουργία υποδομών, είχαν σαν αποτέλεσμα να γίνει η Δραπετσώνα η "μεγάλη φαβέλα" της εποχής.
δημοτικό γήπεδο Δραπετσώνας - φωτο Ν. Μπράτσος
Σήμερα στη Δραπετσώνα λίγα μέτρα από το δημοτικό γήπεδο υπάρχουν εγκαταστάσεις της εταιρίας, χωρίς όμως να υπάρχει η άλλοτε ακμάζουσα δραστηριότητα, αντίθετα υπήρξαν χρόνια με σημαντικές δυσκολίες, ειδικά για το εργατικό δυναμικό της επιχείρησης.
Οι συγκοινωνίες της εποχής, οι τρόποι διασκέδασης και η οικονομική ένδεια, περιόριζαν αρκετές δραστηριότητες των κατοίκων και των εργαζομένων στις περιοχές αυτές, εντός της γειτονιάς τους με “όριο” γειτονικές περιοχές. Ο αθλητισμός δεν είχε φτάσει στα επίπεδα της σημερινής εμπορευματοποίησης και υπήρχαν αρκετοί ελεύθεροι χώροι – αλάνες, όπως στήνονταν δίπλα στα φουγάρα των επιχειρήσεων και τις μεγάλες αποθήκες, αυτοσχέδια γήπεδο, ειδικά για τη μόδα της εποχής, το ποδόσφαιρο. Φαινόμενο που δεν υπήρχε μόνο στην Ελλάδα, αλλά ήταν πανευρωπαϊκό.
Η δημιουργία ανεξάρτητων ομάδων, που δεν συμμετείχαν σε πρωταθλήματα αλλά έπαιζαν φιλικούς αγώνες και συμμετείχαν σε τουρνουά της εποχής, ήταν μαζικό φαινόμενο, όπως και η δημιουργία εντός του ρεύματος αυτού, ομάδων από εργαζόμενους σε επιχειρήσεις, που έφεραν το όνομα αυτών.
Ήταν όμως και μία μορφή αθλητισμού στον αντίποδα των επιλογών εκείνης της εποχής από Χίτλερ και Μουσολίνι, να χρησιμοποιήσουν τον αθλητισμό για προβολή των καθεστώτων τους.
Ένας αγνός ρομαντικός ερασιτεχνικός αθλητισμός για όλους χωρίς διακρίσεις και από την άλλη μία βιομηχανία πολέμου που στις βιτρίνες της ενέταξε και τα σπορ, με μεθόδους "παράγκας" για να χρησιμοποιήσουμε μία έκφραση της εποχής μας, δημιουργώντας διεθνείς αντιδράσεις.
Διατηρώντας το συντακτικό και τους γραμματικούς κανόνες της εποχής και με την υποσημείωση ότι η στοιχειοθεσία των εφημερίδων της εποχής έκανε μικρολαθάκια με αποτέλεσμα στη σύνθεση της ομάδας σε δύο αγώνες να εμφανίζονται μικροδιαφορές στο ίδιο όνομα, μεταφέρουμε τους ποδοσφαιρικούς “άθλους” του Ηρακλή Τσιμέντων.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην παραγωγή τα τεχνικά μέσα της εποχής ήταν πολύ πιο πίσω από τις ημέρες μας, με αποτέλεσμα να πρέπει να ξεπεραστεί η εργασιακή καταπόνηση για να υπάρχει συμμετοχή σε ομαδική αθλητική δραστηριότητα.
Και η ιατροφαρμακευτική κάλυψη της εποχής ήταν σαφώς πιο πίσω από τις μέρες μας, έτσι τα “παράσημα” που αποκόμιζαν οι ποδοσφαιριστές της εποχής από το κατά κανόνα σκληρό παιχνίδι σε ξερά γήπεδα, μάλλον έκαναν επίπονη την επιστροφή τους στην παραγωγική διαδικασία που ήταν αναγκαία για να βγει το ψωμί γι αυτούς και τις οικογένειές τους.
Έτσι και για τον Ηρακλή και για άλλες ομάδες της ίδιας προέλευσης, θεωρούμε ότι αυτό - η ύπαρξή τους - ήταν οι “άθλοι” τους.
Σήμερα στη Δραπετσώνα λίγα μέτρα από το δημοτικό γήπεδο υπάρχουν εγκαταστάσεις της εταιρίας, χωρίς όμως να υπάρχει η άλλοτε ακμάζουσα δραστηριότητα, αντίθετα υπήρξαν χρόνια με σημαντικές δυσκολίες, ειδικά για το εργατικό δυναμικό της επιχείρησης.
Οι συγκοινωνίες της εποχής, οι τρόποι διασκέδασης και η οικονομική ένδεια, περιόριζαν αρκετές δραστηριότητες των κατοίκων και των εργαζομένων στις περιοχές αυτές, εντός της γειτονιάς τους με “όριο” γειτονικές περιοχές. Ο αθλητισμός δεν είχε φτάσει στα επίπεδα της σημερινής εμπορευματοποίησης και υπήρχαν αρκετοί ελεύθεροι χώροι – αλάνες, όπως στήνονταν δίπλα στα φουγάρα των επιχειρήσεων και τις μεγάλες αποθήκες, αυτοσχέδια γήπεδο, ειδικά για τη μόδα της εποχής, το ποδόσφαιρο. Φαινόμενο που δεν υπήρχε μόνο στην Ελλάδα, αλλά ήταν πανευρωπαϊκό.
Η δημιουργία ανεξάρτητων ομάδων, που δεν συμμετείχαν σε πρωταθλήματα αλλά έπαιζαν φιλικούς αγώνες και συμμετείχαν σε τουρνουά της εποχής, ήταν μαζικό φαινόμενο, όπως και η δημιουργία εντός του ρεύματος αυτού, ομάδων από εργαζόμενους σε επιχειρήσεις, που έφεραν το όνομα αυτών.
Ήταν όμως και μία μορφή αθλητισμού στον αντίποδα των επιλογών εκείνης της εποχής από Χίτλερ και Μουσολίνι, να χρησιμοποιήσουν τον αθλητισμό για προβολή των καθεστώτων τους.
Ένας αγνός ρομαντικός ερασιτεχνικός αθλητισμός για όλους χωρίς διακρίσεις και από την άλλη μία βιομηχανία πολέμου που στις βιτρίνες της ενέταξε και τα σπορ, με μεθόδους "παράγκας" για να χρησιμοποιήσουμε μία έκφραση της εποχής μας, δημιουργώντας διεθνείς αντιδράσεις.
Διατηρώντας το συντακτικό και τους γραμματικούς κανόνες της εποχής και με την υποσημείωση ότι η στοιχειοθεσία των εφημερίδων της εποχής έκανε μικρολαθάκια με αποτέλεσμα στη σύνθεση της ομάδας σε δύο αγώνες να εμφανίζονται μικροδιαφορές στο ίδιο όνομα, μεταφέρουμε τους ποδοσφαιρικούς “άθλους” του Ηρακλή Τσιμέντων.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην παραγωγή τα τεχνικά μέσα της εποχής ήταν πολύ πιο πίσω από τις ημέρες μας, με αποτέλεσμα να πρέπει να ξεπεραστεί η εργασιακή καταπόνηση για να υπάρχει συμμετοχή σε ομαδική αθλητική δραστηριότητα.
Και η ιατροφαρμακευτική κάλυψη της εποχής ήταν σαφώς πιο πίσω από τις μέρες μας, έτσι τα “παράσημα” που αποκόμιζαν οι ποδοσφαιριστές της εποχής από το κατά κανόνα σκληρό παιχνίδι σε ξερά γήπεδα, μάλλον έκαναν επίπονη την επιστροφή τους στην παραγωγική διαδικασία που ήταν αναγκαία για να βγει το ψωμί γι αυτούς και τις οικογένειές τους.
Έτσι και για τον Ηρακλή και για άλλες ομάδες της ίδιας προέλευσης, θεωρούμε ότι αυτό - η ύπαρξή τους - ήταν οι “άθλοι” τους.
Ένωση Τσιμέντων Ηρακλής – Μικρός Ολυμπιακός Κοκκινιάς: 3-0 ο αγώνας έγινε στο γήπεδο Ανατολικού Αστέρος Κοκκινιάς
Ένωση Τσιμέντων Ηρακλής - Ερμής Κοκκινιάς: 1-0 ο αγώνας έγινε στο γήπεδο του Ακρίτα Δραπετσώνας
Η αναφορά στους δύο αγώνες γίνεται στην εφημερίδα “Αθλητικά Χρονικά” στο φύλλο της Τετάρτης 4 Απριλίου 1934.
Η σύνθεση της ομάδας των Τσιμέντων: Κομνηνός, Καράρκος, Πολυχρονίδης, Τσακίρης, Βάγιας, Αϊδούκοβιτς ΙΙ, Στέφανος, Σπουργίτας ΙΙ, Ξενοφώνας, Μπότζωρας, Κάβουρας.
Στην ίδια εφημερίδα, αλλά με ημερομηνία 16 Μαΐου 1934, αναφέρεται χωρίς σύνθεση ότι ο Ηρακλής Τσιμέντων έδωσε αγώνες με τον Πρωτέα Κοκκινιάς τον οποίο κέρδισε με 3-1 και την Ένωση Φιλάθλων Τερψιθέας την οποία κέρδισε με 2-0.
Το Σάββατο 19 Μαΐου η εφημερίδα αναφέρει ότι την “παρελθούσαν Πέμπτην” ο Απόλλωνας Δραπετσώνας και με αρκετές ελλείψεις βασικών παικτών του, στο γήπεδό του κέρδισε τον Ηρακλή Τσιμέντων με 5-3.
Στις 23/5/1934 η εφημερίδα γράφει και δύο λόγια για τον αγώνα και σταχυολογούμε: “Η νικήτρια αν και κατήλθε ελιπής καθότι πολλοί παίκτες της ειργάζοντο, εν τούτοις έπαιξεν ένα παιχνίδι θαυμάσιο από πάσης απόψεως.
Εάν μάλιστα έλειπεν από ωρισμένους το βάρβαρο εκείνο παιχνίδι, που πολλές φορές γίνεται αιτία θλιβερών επεισοδίων, θα είχαμε έναν αγώνα αριστοτεχνικό.
Η ηττηθείσα ομάς, καλής κλάσεως, αντιμετώπισεν την ισχυράν αντίπαλόν της με ψυχραιμία και έπαξεν ένα παιχνίδι ανδρικό που έφερε πολλές φορές τον Απόλλωνα σε δύσκολη θέσι. Ο κεντρικός μέσος του Ηρακλέους Βαγιακάκος, άφισεν αρίστας εντυπώσεις εις τους θεατάς για το αριστοτεχνικόν παιχνίδι του”.
Η εφημερίδα στο φύλλο της 27 Ιουλίου 1934 αναφέρει:
“Ένωση Τσιμέντων Ηρακλής - Άρης Κοκκινιάς: 5-2
Την παρελθούσαν Κυριακήν 22 τ.τ. Συνηντήθησαν αι ανωτέρω ομάδες εις φιλικόν αγώνα εν τω γηπέδω του Άρεως Κοκκινιάς, νικήτρια δε ανεδείχθη η Ένωσις Τσιμέντων Ηρακλής με τέρματα 5 έναντι 2. Κατόπιν δε του αποτελέσματος 3-1 εις το πρώτον ημιχρόνιον και αφού η Ένωσις Τσιμέντων Ηρακλής είχεν εις όλον το ημιχρόνιον τούτο την υπεροχήν, ηναγκάσθη ο Άρης Κοκκινιάς να αντιμετωπίση εις το δεύτερον ημιχρόνιο πέντε (5) παίκτας αλλά και με την αλλαγήν αυτήν η ιδία τύχη τον επερίμενεν. Πάντοτε η υπεροχή ήτο υπέρ της Ενώσεως Τσιμέντων Ηρακλής και έτσι ετελείωσε ο αγών με 5-2 αφού επέτυχεν άλλα δύο τέρματα η Ένωσις Τσιμέντων, έναντι ενός, όπου έλαβεν τούτο αφού είχαν περάσει επτά λεπτά από την λήξιν του αγώνος. Και εάν δεν επενέβαινεν εις Σύμβουλος της Ενώσεως Τσιμέντων, οίδε πότε θα σταματούσε ο αγών.
Σύνθεσις ομάδος Ενώσεως Τσιμέντων: Κομνηνός, ΑϊντούγκοβιτςΙΙ, Κασάρκος, Κάβουρας, Βογιακάκος (αρχηγός), ΑϊντούγκοβιτςΙ, Πετσάλης ΙΙ, Σπουργίτας ΙΙ, Ξενοφών, Δικαιόπουλος,Καλέργης.
Τέρματα επέτυχον Ξενοφών 4 και Βογιακάκος 1".
Τελευταίοι αγώνες Ενώσεως Τσιμέντων Ηρακλής - Κένταυρός Καμινίων: 2-1, και Ένωσις Τσιμέντων – Ένωσις Κοκκινιάς : 1-1”.
