...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...
Αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης δραστηριότητας και ο αθλητισμός.
Όπως αναφέρει ο αείμνηστος Ανδρέας Λεντάκης: «Κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής της Αιθιοπίας 1936-1941, οι Ιταλοί οργάνωσαν ποδοσφαιρικούς αγώνες στην Αντίς Αμπέμπα. Στον πρώτο από αυτούς με τους Έλληνες, ηττήθηκαν με 3-0, με αποτέλεσμα οι Αιθίοπες θεατές να ξεσπάσουν σε ζητωκραυγές, αποδοκιμάζοντας του κατακτητές. Σε απάντηση, οι Ιταλοί απαγόρευσαν κάθε αθλητική δραστηριότητα της ελληνικής παροικίας».
Στην έρευνά μας ακολουθούμε τα χνάρια του Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα στο δρόμο της ιστορίας.
Αρχικά να πούμε ότι στη χώρα υπήρχαν δύο ελληνικές σχολές η κοινοτική και η ιδιωτική του κ. Παπαδόπουλου που διέθεταν ποδοσφαιρικές ομάδες, οι οποίες αποφάσισαν να συγχωνευθούν και έτσι προέκυψε στην Αιθιοπική πρωτεύουσα ο Ολυμπιακός που όμως δεν ήταν ερυθρόλευκος, αλλά γαλανόλευκος, λογικό για να υπάρχει σύνδεση με τα χρώματα της ελληνικής σημαίας και με πρώτο αγώνα εναντίον ομάδας Εγγλέζων στρατιωτών από την οποία χάνουν με 2-1.
Του Ολυμπιακού προϋπήρξε η ελληνική ομάδα «Τριφύλλι» που διαλύθηκε το 1937, την οποία γύμναζε από το 1935 ο Γεώργιος Μυριαλλής, στην ιταλική συνοικία της Αντίς Αμπέμπα όπου υπήρχε γήπεδο ποδοσφαίρου. Γενικά στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘30 οι ομάδες είχαν εθνικοτοπικά χαρακτηριστικά πχ Έλληνες εναντίον Ιταλών, Αιθιόπων, κλπ και θα λέγαμε ότι κυοφορούταν η μετεξέλιξή τους σε οργανωμένους και με θεσμική υπόσταση συλλόγους.
Όμως και άλλο ένα ποδοσφαιρικό εγχείρημα με έτος ίδρυσης το 1935 ο «Άγιος Γεώργιος» ή Kedus Giorgis (της οποίας οπαδός ήταν ο αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ) είχε ελληνική συμμετοχή, καθώς ιδρύθηκε το 1935 στο σπίτι της οικογένειας του Γιώργου Δούκα που ήταν ο αρχικός χρηματοδότης. Τα στελέχη και οι φίλοι της ομάδας ταυτίστηκαν με τον αντιφασιστικό – αντιαποικιακό αγώνα ενάντια στην Ιταλική κατοχή.
Το ιδρυτικό μέλος του Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα, Μανώλης Δριτσώνας, στο τεύχος Μαρτίου - Απριλίου 2010 του περιοδικού «Κοντά σας» του Συλλόγου Ελλήνων Αιθιοπίας, αναφέρει ότι ο Γιώργος Δούκας εμπνευστής και ιδρυτής και προπονητής της καλύτερης αιθιοπικής ομάδας ποδοσφαίρου SAINT GEORGE με τις κιτρινόασπρες φανέλες, αφού: «μάζεψε παιδιά από τη γειτονιά του Αγίου Γεωργίου, τα έμαθε ποδόσφαιρο και έτσι ξεφύτρωσε αυτή η μεγάλη ομάδα. Ο επί πολλά χρόνια αρχηγός της και στη συνέχεια Υφυπουργός Αθλητισμού, φιλέλληνας Ινταλκάτσο, έλεγε πάντα ότι η ομάδα SAINT GEORGE οφείλει πολλά στον καλόκαρδο πατέρα της Γ. Δούκα, που έπαιζε και στη θέση του τερματοφύλακα».
Το 1944 οι δύο ομάδες βρίσκονται αντιμέτωπες στο «Κύπελλο Βασιλέως» με νικητές τους Αιθίοπες. Ήδη όμως ο Ολυμπιακός είχε ιδρύσει τμήματα και σε άλλα σπορ, ενώ είχαν φτιαχτεί και άλλες ομάδες όπως η Αραράτ των Αρμενίων, η ομάδα του Αιθιοπικού στρατού, της Βασιλικής Φρουράς, η Γιουβέντους των Ιταλών παροίκων, η «Ερυθρά Θάλασσα», η ομάδα του αγγλικού στρατού, κλπ.
Όπως αναφέρει σε ανταπόκρισή του στην εφημερίδα «Αθλητική Ηχώ» στις 4-5-1951 ο Γ. Καρακατσάνης, στη χώρα ήρθε για φιλικούς αγώνες η Αθλητική Ένωση Ελλήνων Αλεξάνδρειας, με την ελληνοαιγυπτιακή ομάδα να πλουτίζει τις αθλητικές παραστάσεις και τις εμπειρίες των Αιθιόπων και τον Χαϊλέ Σελασιέ να καλύπτει τα μισά έξοδα της ΑΕΕΑ.
Ήδη ο Ολυμπιακός Αντίς Αμπέμπα έχει ενισχυθεί με νέο αίμα από τις φουρνιές των Ελλήνων που είχαν φτάσει στη χώρα και ορισμένοι εξ αυτών ήταν σε ηλικίες ικανές να ενταχθούν στα αγωνιστικά του πλάνα, ενώ άλλοι είχαν και πρότερη αθλητική εμπειρία που βοήθησε.
Ο Δημήτρης (Τζιμης) Καλογερόπουλος υπηρέτησε για χρόνια τον Ολυμπιακό Αντίς Αμπέμπα, τόσο σαν αθλητής, όσο και σαν παράγοντας. Μας έκανε την τιμή να μιλήσει μαζί μας για τα χρόνια εκείνα πο στα γήπεδα της Αιθιοπίας, οι Έλληνες έγραψαν τη δικιά τους ιστορία.
-Πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος και αν γνωρίζετε τι προϋπήρχε αυτού;
«Ο Ολυμπιακός Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος- (Olympiacos Hellenic Athletic Assiciation)δρύθηκε από μια παρέα από 15 νεαρά αγόρια στις 12 Μαρτίου 1943, στο ξενοδοχείο "Ατλαντικ" στην Αντίς Αμπέμπα με πρόεδρο τον Νίκο Ευθυμιάδη, γραμματέα τον Κώστα Παπατζήμα και ταμία τον Μανόλη Δριτσώνα.
Παρά ταύτα, πιο παλιά, την δεκαετία του 1920 παιδιά από την ελληνική παροικία που σπούδαζαν στην Αίγυπτο και το Σουδάν μαζί με ανάλογα παιδιά από την Αρμένικη παροικία με την εμπειρία που απέκτησαν εκεί δημιούργησαν τις πρώτες ομάδες στην χώρα».
-Ποια είναι τα χρώματα του συλλόγου;
«Τα χρώματα του Συλλόγου είναι γαλανόλευκα».
-Από πότε υπάρχει ελληνική παροικία στην Αιθιοπία;
«Από τις αρχές του 1730 Έλληνες τεχνουργοί μετά την επανάσταση στην Σμύρνη κατέφυγαν μετά από περιπέτειες στο βασίλειο του Γκοντάρ στα βόρεια της Αιθιοπίας και δημιούργησαν εκεί την πρώτη ελληνική παροικία. Παρά ταύτα η επαφή των Ελλήνων με την Αιθιοπία χρονολογείται από τα βάθη των αιώνων».
-Έμειναν για μόνιμη εγκατάσταση Έλληνες στη χώρα, από αυτούς που φιλοξενήθηκαν ως πρόσφυγες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;
«Πολλοί Έλληνες έμειναν για νόμιμη εγκατάσταση από αυτούς που φιλοξενήθηκαν ως πρόσφυγες μετά το Β' παγκόσμιο πόλεμο. Oι περισσότεροι ήταν από τα Δωδεκάνησα, και μερικοί από την Χίο και άλλα νησιά του Αιγαίου.
Οι δύο πρώτοι σύλλογοι στην Αντίς Αμπέμπα ήταν ο " Πανδωδεκανησιακος Συλλόγος Αβησσυνίας η Ομόνοια " και του " Συλλόγου Καρπαθίων η "Πρόοδος"».
-Ο Ολυμπιακός είχε μόνο ποδόσφαιρο ή και άλλα τμήματα;
«Ο Ολυμπιακός εκτός από το ποδοσφαιρικό τμήμα είχε και άλλα τμήματα, πρωτίστως το μπάσκετ όπου είχε την μεγαλύτερη επιτυχία κερδίζοντας 18 συνεχή πρωταθλήματα Αιθιοπίας, και μια φορά το παναφρικανικό κύπελλο, ηγέτης και προπονητής ήταν ο Θανάσης Καλογερόπουλος.
Επίσης ο σύλλογος είχε τμήμα βόλεϊ, και αντισφαίρισης, είχε και τρία γήπεδα τένις για τα μέλη του, που ήταν πηγή εσόδων του Συλλόγου».
-Στο αθλητικό του δυναμικό συμμετείχαν μόνο Έλληνες ή και γηγενείς;
«Στο αθλητικό του δυναμικό είχε και ξένους παίκτες από άλλες παροικίες. Σημειωτέον, στην ομάδα του μπάσκετ αγωνίστηκαν μια περίοδο και δύο διεθνείς Έλληνες καλαθοσφαιριστές, οι περίφημοι Βασίλης Γκούμας του Πανελλήνιου και Γιάννης Ιωάννου του Τρίτωνα».
Ο Δ. Καλογερόπουλος δεύτερος από αριστερά στην πρώτη σειρά - ομάδα βόλεϊ Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα
-Υπήρχαν άλλοι σύλλογοι που συγκροτήθηκαν με βάση την εθνική καταγωγή από άλλες παροικίες στην Αιθιοπία;
«Εκτός από τον Ολυμπιακό υπήρχαν και άλλοι δυο σύλλογοι από τις ξένες παροικίες με ιδιόκτητο κτήριο και γήπεδα.
Η Αρμένικη "Αραράτ " και ο μεγάλος ιταλικός σύλλογος της Γιουβέντους που αριθμούσε και τα περισσότερα μέλη μιας και η Ιταλική παροικία ήταν η μεγαλύτερη».
-Προσέρχονταν οι Έλληνες της Αιθιοπίας στο γήπεδο για να υποστηρίξουν την ομάδα;
Οι Έλληνες της Αιθιοπίας είχαν σαν "σπίτι τους" τον σύλλογο και σε κάθε αγώνα της ομάδας κατέκλυζαν το γήπεδο.. κάθε αγώνας ήταν και ένα ιδιαίτερο γεγονός για την παροικία μας.
-Πότε αγωνιστήκατε στο σύλλογο και σε ποιες διοργανώσεις;
«Προσωπικά αγωνίστηκα σχεδόν σε όλα τα τμήματα χωρίς καμία ιδιαίτερη διάκριση.
Το παλμαρέ μου είναι πιο πλούσιο ως παράγοντας.
Ως παράγοντας, ήμουν έφορος και γενικός αρχηγός της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ολυμπιακού. Ως επιτυχία θεωρώ τις μεταγραφές που έκανα τεσσάρων διεθνών ποδοσφαιριστών της εθνικής Αιθιοπίας στην ομάδα μας φτάνοντας στον τελικό του πρωταθλήματος Αντίς Αμπέμπα και την άνοδο της ομάδας στην Α’ κατηγορία».
-Υπάρχει κάποιο περιστατικό από την αθλητική δραστηριότητα που σας έχει μείνει έντονα χαραγμένο στη μνήμη σας;
«Υπάρχουν αρκετά περιστατικά που έχουν μείνει στην μνήμη μου.
Ο τελικός μπάσκετ όπου ήμουν στο μπάγκο της ομάδας όπου στεφτήκαμε για τελευταία φορά πρωταθλητές.
Αλλά αυτό που έμεινε έντονα χαραγμένο στην μνήμη μου ήταν η απογοήτευση που αισθάνθηκα όταν στο τελικό του πρωταθλήματος το 1967 ο διαιτητής ακύρωσε δύο φορές κανονικά μας γκολ και με την διαιτησία εναντίον μας χάσαμε το πρωτάθλημα διότι ήμασταν "ξένη" ομάδα και ήταν βαρύ για το γόητρο του αιθιοπικού ποδοσφαίρου το πρωτάθλημα να το πάρει μια ξένη ομάδα. Με τελικό αποτέλεσμα να διαλυθεί η ποδοσφαιρική μας ομάδα».
-Σήμερα σε ποιους τομείς δραστηριοποιείται ο σύλλογος;
«Σήμερα ο σύλλογος με τους απομείναντες ελάχιστους Έλληνες και με την νέα γενιά που οι περισσότεροι είναι με ελληνο- αιθιοπική καταγωγή συνεχίζουν και λειτουργούν όλα τα αθλητικά τμήματα με επιτυχία σε τοπικούς αγώνες.
Θέλω να κάνω μνεία στο Γιάννη Βελισσάριο που υπήρξε για μεγάλο διάστημα πρόεδρος του Συλλόγου και με προσφορά του χτίστηκε το εντευκτήριο του Ολυμπιακού».
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
Υ.Γ. ευχαριστούμε όλους τους συνεντευξιαζόμενους, καθώς και το Σύλλογο Ελλήνων Αιθιοπίας και ιδιαίτερα τον κ. Θεόδωρο Πανά για τις διευκολύνσεις και τα στοιχεία του αφιερώματος.
Πηγές: Xρησιμοποιήθηκαν φωτο από τις προσωπικές συλλογές του Δ. Καλογερόπουλου, της Β. Βελισσαρίου και από το περιοδικό του Συλλόγου Ελλήνων Αιθιοπίας «Κοντά σας», όπου συνήθως προέρχονταν από τη συλλογή του Παναγιώτη Στεφανίδη. Επίσης από το ίδιο περιοδικό αντλήθηκαν στοιχεία από την αθλητική ιστορία των Ελλήνων της Αιθιοπίας σε συνδυασμό με τις δηλώσεις που μας παραχώρησαν οι συνεντευξιαζόμενοι.
Διαβάστε στο www.ertnews.gr το Σάββατο 15 Ιουνίου 2024: Ολυμπιακός Addis Abαba: Οι Έλληνες στα γήπεδα της Αιθιοπίας (Β' μέρος). Περιλαμβάνει συνεντεύξεις από Β. Βελισσαρίου, Β. Γκούμα, Γ. Ιωάννου
Διαβάστε στο www.ertnews.gr το Σάββατο 22 Ιουνίου 2024: Δαφνομήλης Κουτσουφλάκης: Ο Ικαριώτης «Κέρβερος» των αιθιοπικών γηπέδων που έγινε γιατρός στην Ελλάδα
Έλληνες στην Αιθιοπία
Casa Popolare: Η συνοικία των Ελλήνων προσφύγων του Β’ ΠΠ στην Αιθιοπία
Μαρίκα Λουρίδα: Το προσφυγικό ταξίδι του 1942 για την Αιθιοπία
Aπό την Ακαμάτρα Ικαρίας στο παλάτι του Χαϊλέ Σελασιέ το 1943
Η προσφυγική οδύσσεια της Στέλλας Πασβάνη – Φουρτούνη
Πρόσφυγας πολέμου το 1942 στην Αβησσυνία – Συνέντευξη της Ελευθερίας Πορτέλλου – Φράγκου
Δρ Θεμιστοκλής Σπέης: Από τα προσφυγικά σχολεία της κατοχής στα μεγάλα Πανεπιστήμια των ΗΠΑ
