...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...
Ήταν 15 Νοεμβρίου 1922 και για τους 6 που με απόφαση στρατιωτικού δικαστηρίου κρίθηκαν υπαίτιοι της Μικρασιατικής καταστροφής, η ποινή της εκτέλεσης, κοντά στο νοσοκομείο «Σωτηρία» έκοψε το νήμα της ζωής τους. Ο τόπος ταφής τους βρίσκεται στο Δήμο Παπάγου-Χολαργού, σε ένα μικρό αλσύλλιο δίπλα στο μικρό εκκλησάκι της Αναστάσεως. Οι τάφοι βρίσκονται στο σημερινό Δήμο Χολαργού – Παπάγου. Επισκεφτήκαμε το χώρο και τον φωτογραφήσαμε.Επισκεφτήκαμε το χώρο και τον φωτογραφήσαμε.
Η δίκη στην Παλαιά Βουλή, ξεκίνησε στις 31 Οκτωβρίου και ολοκληρώθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1922, με την απόφαση να βγαίνει παμψηφεί και να υλοποιείται μόλις τρεις ώρες μετά τη λήξη της δικαστικής διαδικασίας με τους έξι να εκτελούνται στο Γουδή. Η απόφαση βγήκε περίπου στις 7.15πμ και η εκτέλεση έγινε περίπου στις 11.30πμ.
Οι κατηγορούμενοι στη δίκη ήταν οκτώ οι: Δημήτριος Γούναρης, 59 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, 68 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Στράτος, 50 ετών, πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Θεοτόκης, 44 ετών, υπουργός Στρατιωτικών στην Κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη, Γεώργιος Μπαλτατζής, 56 ετών, υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Γούναρη, Πρωτοπαπαδάκη, Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος, ε.α., 53 ετών, υπουργός Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση Γούναρη, Μιχαήλ Γούδας, υποναύαρχος ε.α., 54 ετών, υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Γούναρη, Γεώργιος Χατζηανέστης, αντιστράτηγος, 59 ετών, Αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης.
Εκτός των έξι που τους επιβλήθηκε η ποινή του θανάτου η ποινή στους Μιχαήλ Γούδα και Ξενοφώντα Στρατηγό ήταν ισόβια δεσμά, και για τον αρχιστράτηγο Γεώργιο Χατζηανέστη στρατιωτική καθαίρεση, όπως και για τον υποστράτηγο Ξενοφώντα Στρατηγό και τον υποναυάρχο Μιχαήλ Γούδα, μαζί με χρηματικές ποινές.
Η τελική ετυμηγορία του δικαστηρίου, την οποία διάβασε ο στρατηγός Αλέξανδρος Οθωναίος, ήταν η ακόλουθη : «Ἐν ὀνόματι τοῦ Βασιλέως τῶν Ἑλλήνων Γεωργίου Β' τὸ Ἔκτακτον Στρατοδικεῖον συσκεφθὲν κατὰ νόμον, κηρύσσει παμψηφεῖ τοὺς μὲν Γεώργιον Χατζανέστην, Δημήτριον Γούναρην, Νικόλαον Στράτον, Πέτρον Πρωτοπαπαδάκην, Γεώργιον Μπαλτατζῆν καὶ Νικόλαον Θεοτόκην εἰς τὴν ποινὴν τοῦ Θανάτου. Τοὺς δὲ Μιχαὴλ Γούδαν καὶ Ξενοφῶντα Στρατηγὸν εἰς τὴν ποινὴν τῶν ἰσοβίων δεσμῶν. Διατάσσει τὴν στρατιωτικὴν καθαίρεσιν τῶν Γεωργίου Χατζανέστη, ἀρχιστρατήγου, Ξενοφῶντος Στρατηγοῦ, ὑποστρατήγου καὶ Μιχαὴλ Γούδα, ὑποναυάρχου καὶ ἐπιβάλλει αὐτοὺς τὰ ἔξοδα καὶ τέλη. Ἐπιδικάζει παμψηφεῖ χρηματικὴν αποζημίωσιν ὑπὲρ τοῦ Δημοσίου κατὰ τοῦ Δ. Γούναρη δραχμῶν 200 χιλιάδων, Ν. Στράτου δραχμῶν 335 χιλιάδων, Γ. Μπαλτατζῆ καὶ Ν. Θεοτόκη δραχμῶν 1 ἐκατομμυρίου καὶ Μ. Γούδα δραχμῶν 200 χιλιάδων. Ἐγκρίθη, ἀπεφασίσθη καὶ ἐδημοσιεύθη ἐν Ἀθήναις τῇ 15η Νοεμβρίου 1922».
Η εκτέλεση δημιούργησε πολλές διεθνείς αντιδράσεις, ειδικά σε μία περίοδο που οι διπλωματικές πρωτοβουλίες ήταν πολλές και σημαντικές ενόψει και της Συνθήκης της Λωζάννης.
Πριν τη δίκη υπήρχε πρόθεση να μην δικαστούν κανονικά, αλλά να γίνει μία δίκη με συνοπτικές διαδικασίες και να εκτελεστούν στο κατάστρωμα του θωρηκτού «Λήμνος», οι διεθνείς διπλωματικές πιέσεις το απέτρεψαν, παρά τις πιέσεις τμήματος της κοινής γνώμης (περίπου 100.000 πολίτες διαδήλωσαν στην Αθήνα, στην πλατεία Συντάγματος στις 9 Οκτωβρίου ζητώντας την άμεση εκτέλεση των υπευθύνων).
Πολλά χρόνια μετά, ο Μιχάλης Πρωτοπαπαδάκης, εγγονός του εκτελεσθέντος Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη κατέθεσε στις 20 Ιανουαρίου του 2008 στον Άρειο Πάγο αίτηση επανάληψης της δίκης, λόγω της εμφάνισης νέων στοιχείων. Μετά από την αναψηλάφησή της, το Ζ’ Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου έκρινε ότι οι «6» ήταν τελικά αθώοι., με απόφαση της 20ης Οκτωβρίου του 2010.
Πράγματι τα χρόνια που ακολούθησαν την εκτέλεση, αρκετοί πολιτικοί με δηλώσεις τους στην πραγματικότητα αποδόμησαν το κλίμα εκείνων των ημερών, που θεωρούσε ότι η Ελλάδα δεν ηττήθηκε αλλά προδόθηκε και αναζητούσε πρόσωπα για να ρίξει ευθύνες.
Κείμενο & Φωτο: Nάσος Μπράτσος
