Ήταν 1904 όταν γεννήθηκε η Αθηνά Μάζαρη
στο Φύτεμα Ικαρίας, κόρη του Δημήτρη Μάζαρη και περίπου στα 16-17 της
χρόνια, σχεδόν πάνω στη Μικρασιατική καταστροφή, ξενιτεύτηκε στην
Αίγυπτο και πήγε στην Αλεξάνδρεια σε σχολή για νοσοκόμες. Η φτώχεια που
αντιμετώπιζε η οικογένεια στην Ικαρία, δεν άφηνε άλλη επιλογή από τη
μετανάστευση. Κάποια στιγμή ο αδελφός της που είχε μεταναστεύσει στη
Γαλλία, της έγραψε να πάει εκεί, όπως και έκανε και άρχισε να δουλεύει
σαν ράφτρα.
Από μία άλλη περιοχή της Τούζλα της Βοσνίας, ο Slavco Zaffani
γεννημένος το 1902 και καθολικός στο θρήσκευμα, φεύγει μη αντέχοντας
τις διώξεις των μουσουλμάνων και πηγαίνει στο Παρίσι, όπου φτιάχνει
ραφείο με εξειδίκευση στα κοστούμια. Κάποια στιγμή γνωρίζει την Αθηνά Μάζαρη, ερωτεύονται και παντρεύονται το 1930. Mένουν λίγο πιο έξω από το Παρίσι στο Sevran.
Από
την Πολωνία λόγω του αντισημητικού κλίματος που κυριαρχούσε μετά τον Α’
Παγκόσμιο Πόλεμο, εγκαταστάθηκε στη Γαλλία η οικογένεια του ράφτη Αvraam Gersztenkorn, που έγινε φίλος και γείτονας των Ζαφανί – Μάζαρη.
Στη
διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Αβραάμ φυγαδεύτηκε για να
γλιτώσει τη σύλληψή του από τη Γκεστάπο και αφήνει τα τρία του παιδιά
στο Ζαφανί, ο οποίος τα κρύβει για 15 μέρες στο σπίτι του, μέχρι να
οργανώσει ο πατέρας τους τη διαφυγή τους. Στο διάστημα αυτό η Γκεστάπο
μπαίνει στο σπίτι του Ζαφανί, αλλά έχουν προλάβει να κρύψουν τα παιδιά
κάτω από ένα κρεβάτι. Τα παιδιά τελικά γλιτώνουν και φυγαδεύονται, όπως
ήταν το αρχικό σχέδιο, σε συνεργασία και με τη γαλλική αντίσταση. Από
τότε οι ζωές των Ζαφανί – Μάζαρη και των Εβραίων γειτόνων τους
ακολούθησαν διαφορετικές διαδρομές και δεν συναντήθηκαν.
Πριν
από λίγο καιρό ένα από αυτά, σε μεγάλη ηλικία πια, αποφάσισε να βρει
τους σωτήρες του, αρχίζοντας το ψάξιμο από τον τηλεφωνικό κατάλογο.
Τελικά βρήκε τα εγγόνια των Ζαφανί – Μάζαρη και μετέφερε τις ευχαριστίες
για τη διάσωση που μπορούσε να κοστίσει και τη ζωή των σωτήρων τους, αν
η Γκεστάπο ανακάλυπτε το σημείο που είχαν κρύψει τα τρία εβραιόπουλα.
Τα μεταπολεμικά χρόνια οι Zaffani δραστηριοποιήθηκαν σε πτηνοτροφεία και εργοστάσια παραγωγής και εμπορίας αυγών.
Για
τη βοήθεια που προσέφερε ο Σλάβκο Ζαφανί, στις 19 Ιανουαρίου 2016, το
Ινστιτούτο Yad Vashem στην Ιερουσαλήμ του απένειμε μετά θάνατον (είχε
αποβιώσει το 1964) τον τίτλο των Δικαιωμάτων . Η σύζυγός του Αθηνά
πέθανε το 1972 στην Ελλάδα, στη Νίκαια. Τα παιδιά τους αρχικά (γιατί η
γενιά αυτή εχει φύγει από τη ζωή) και σήμερα τα εγγόνια τους
επισκέπτονται συχνά την Ικαρία, γενέθλιο τόπο της γιαγιάς τους, κάποιοι
έχουν μάθει καλά ελληνικά και ένας εξ αυτών ο Jean Zaffani, μας εξιστόρησε όλα αυτά που σας μεταφέραμε.
