...λάβαμε και αναδημοσιεύουμε από την Χαρούλα Κοτσάνη...
ΙΚΑΡΙΑ: τίποτα δεν ξεχνιέται!
14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ σαν σήμερα…
Το εκκλησάκι
Εις το βουνό ψηλά εκεί
ειν’ εκκλησιά ερημική,
το σήμαντρό της δε χτυπά,
δεν έχει ψάλτη ουδέ παπά.
Ένα καντήλι θαμπερό
και έναν πέτρινο σταυρό
έχει στολίδι μοναχό
το εκκλησάκι το φτωχό.
Αλλ’ ο διαβάτης σαν περνά
στέκεται και το προσκυνά
και με ευλάβεια πολλή
τον άσπρο του σταυρό φιλεί.
Επάνω στον σταυρό εκεί
είναι εικόνα μυστική
μ’ αίμα την έγραψε ο Θεός
και την λατρεύει ο λαός.
Άγγελος Βλάχος
Ποιος δεν θυμάται το χαριτωμένο αυτό ποιηματάκι της Β΄ Δημοτικού… 4 είναι οι στροφές, η τελευταία στροφή για κάποιους λόγους, να υποθέσω «εθνικής ασφαλείας» ήταν κομμένη, έστω όμως κι έτσι λογοκριμένο έφτασε ως εμάς…
και κάθομαι και σκέφτομαι τώρα εδώ σαν τι να θέλει να πει ο Ποιητής με τους τελευταίους 4 και πάλι στίχους; Πόσο μοιάζει η εικόνα με το δικό μας έρημο «εκκλησάκι» πάνω στο βουνό του Αθέρα της Νικαριάς… τον Άη- Στάθη!
Λες κι ο Βλάχος, ο Ποιητής να το γνώριζε, λες και να ΄χε περπατήσει σ΄ αυτή την ράχη του βουνού, λες και γι΄ αυτό το έγραψε, λες και με το «αίμα» ήθελε να περιγράψει γεγονότα μαρτυρικά και με την λέξη «λαός» θέλησε να τρομάξει τους αυτόκλητους «θεματοφύλακες» της Πίστης που αποφάσισαν για την δική τους πάντοτε ασφάλεια να το δώσουν «κουτσό» στους μαθητές της Β΄ Δημοτικού!
20 Σεπτεμβρίου γιορτάζει ο Άη – Στάθης, το δικό μας ΄ρημοκκλήσι που είναι μακριά και μόνο του, ολομόναχο, ψηλά πάνω από την Αρέθουσα… Σα ν΄ αγναντεύει το πέλαγος από τ΄ αψήλου, σα να μας «προστατεύει» απ΄ τα μελλούμενα!
Τα τελευταία χρόνια σκέφτηκαν οι νέο/Ικάριοι όχι μόνο να το γιορτάζουν αλλά να το πανηγυρίζουν κιόλας… και μαζεύονται εκεί οι «πανηγυριώτες» πίνοντας, τραγουδώντας και χορεύοντας εκειδά, πα στο βουνό! Αδιάβαστοι οι περισσότεροι γι΄ αυτό κι ανυποψίαστοι για τον τόπο τούτον τον ποτισμένο με αίμα όπως υπαινίσσεται και το «αθώο» ποιηματάκι, που έτσι και κάνεις λίγο να σκαλίσεις το χώμα θα σε πάρει η αποφορά του θανάτου…
Από δω πέρασε η Ικαρία της Αντίστασης, της Λευτεριάς, της Λεβεντοσύνης κι άφησε ίχνη ανεξίτηλα που δεν μπορούν να σβηστούν από κανέναν αδιάβαστο ή ξεχασιάρη «πανηγυριώτη»! Αυτά τα σημάδια μας περιγράφει ο αείμνηστος Γιώργος Π. Λομβαρδάς στο εξαίρετο πόνημά του:
« Προοδευτική – Αντιστασιακή ΙΚΑΡΙΑ (2008)»
Αναφερόμενος στην περίοδο του 1948 στο νησί μας, στέκεται ταπεινός προσκυνητής, στον Άη – Στάθη (σελ. 87):
« … όπου έγινε η 3η σύγκρουση όταν τα αποσπάσματα της χωροφυλακής υπό τον υπενωματάρχη Μαραγκό συνάντησαν τους αντάρτες στις 14 Δεκεμβρίου 1948 στον Μαύρο γκρεμό κοντά στο ΄ρημοκκλήσι.
Η μάχη άρχισε πρωί-πρωί και κράτησε μισή μέρα. Εκεί τραυματίστηκε ο Γιώργος Βελετάκης, κι άρρωστος καθώς ήταν δεν μπόρεσε να ακολουθήσει τους υπόλοιπους συντρόφους του, κρύφτηκε σ΄ ένα βράχο όπου τον βρήκαν οι χωροφύλακες και τον αποκεφάλισαν… το κεφάλι το έφεραν στον Άγιο Κήρυκο το πήρε και το έθαψε ο Γιακουμής Πλυτάς λίγο πριν το νεκροταφείο στη Λουμακιά εκεί που έχτισε έπειτα σπίτι ο Βασίλης Πούλος. Το σώμα του το έθαψαν οι χωριανοί εκεί που έγινε η μάχη στη θέση Αλωνάκι, πάνω από τον Δρούτσουλα»!
Πολλές φορές μας προβληματίζει η σκέψη αν πρέπει η νέα γενιά να μάθει, να γνωρίσει, να στοχαστεί για να αναστοχαστεί πάνω στα πάθη τούτου του λαού, των γονιών και των παππούδων του. Μερικοί λένε: τι τα θέλετε και τα σκαλίζετε αυτά; ό,τι έγινε… έγινε. Αυτή είναι η θέση των «ενόχων» κάθε εποχής. Όμως πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως λαός που ξεχνά ή δεν γνωρίζει την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει! (ουαί κι αλίμονό μας, έστω και ως φάρσα)!
Το «κεφάλι» του αγωνιστή Βελετάκη, ως τρόπαιο των διωχτών του, είχε περιπέτεια ωσότου θαφτεί… το μακάβριο ετούτο περιστατικό μας το δίνει αυτή την φορά ο παλαίμαχος Ανθρωπιστής, καταξιωμένος Ικάριος και Γιατρός Πελοπίδας Λομβαρδάς στο δικό του μικρό ιστορικό βιβλίο «ΤΑΡΑΓΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ» σελ.59
«…Το κεφάλι το έφεραν οι χωροφύλακες στον Άγιο Κήρυκο, περνώντας από το Χρυσόστομο κάθισαν στο μαγαζί του Γ. Αϊβαλιώτη και έπιναν ούζο με μεζέ, είχαν και το κεφάλι κάπου ακουμπισμένο. Μπαίνει μέσα η Χρυσή Αϊβαλιώτη κάτι να ψωνίσει και της είπε ο Μαραγκός «Ε! γριά παίρνεις το κεφάλι να κάμεις πατσά»; Η καημένη η Χρυσή μόνο που δεν λιποθύμησε κι έφυγε κατατρομαγμένη. Έτυχε να είμαι εκείνο το βράδυ στο μαγαζί του Κ. Παπαδάκη (Κώτσου) που ένας χωροφύλακας είπε για το κεφάλι. Την επομένην οι «διοικούντες» θέλησαν να δικαιολογήσουν την πράξη τους και είπαν ότι το έφεραν για αναγνώριση. Ο καννιβαλισμός όμως είχεν εκδηλωθεί…»
Σε ένα περίπου μήνα 21 Γενάρη 1949 μία άλλη ομάδα χωροφυλάκων με αρχηγό τους κάποιον Αποστολάτο κυκλώνει το χωριό Οξέ όπου παρά δίπλα στον Άγιο Νούφριο (Ονούφριο) σκοτώνεται από αυτό το απόσπασμα ο νεαρός Μόσχος Μάζαρης. Το πτώμα του το κατεβάζουν στον Άγιο Κήρυκο και το πετάνε κατά σύμπτωση μπροστά στο Ηρώον (ανυποψίαστοι για την συμβολική τους κίνηση)! … Αρκετά γνωστή απ΄ όλους τους ιστοριογράφους της εποχής είναι και η απάνθρωπη συμπεριφορά του παπά – Κων/νου Κουλουλιά που πήγε επιδεικτικά εκεί μπροστά, στάθηκε με μίσος φτύνοντας και κλωτσώντας το νεκρό… για το συγκεκριμένο περιστατικό γράφουν: Πελοπίδας Γ. Λομβαρδάς, Γιώργος Π. Λομβαρδάς, Στέφανος Παπαγιωργάκης, Στράτος Τσαμπής, έχει γράψει σημείωμα και η Καλλιόπη Μούγιαννη – Περρή
Πέτρινα χρόνια, εμφύλιος σπαραγμός, τραγωδίες! ο φασισμός σκιάζει τα πάντα… κόλαση από όπου περάσει! Να, γιατί οφείλουμε να γνωρίζουμε! Για να μην ξαναπεράσει!!! γιατί αν μόνο «πανηγυρίζουμε» αδιαφορώντας για ό, τι έγινε που μας καθόρισε, θα ξυπνήσουμε ένα πρωί και θα δούμε πάλι τον χαφιέ στην πόρτα μας(αυτή την φορά με όπλο την σύγχρονη τεχνολογία), θα ξαναδούμε τον χωροφύλακα να ψάχνει και να καίει πάλι τα βιβλία μας, θα δούμε και πάλι τον κουκουλοφόρο με το τεντωμένο δάχτυλα να καταδείχνει μπροστά στον τοίχο με τα κυπαρίσσια, … θα… θα… και τότε ποιος θα έχει μείνει να διαμαρτυρηθεί ή να θρηνήσει;
Μας αφορά ή δεν μας αφορά η Ιστορία μας; όχι μόνο η ΜΕΓΑΛΗ αλλά το ίδιο και η ΜΙΚΡΗ, η δική μας; ενδιαφέρει ή δεν ενδιαφέρει τη νέα γενιά; η γνώση της ωφελεί ή ζημιώνει το αξιακό μας σύστημα; Μας κάνει καλύτερους ανθρώπους ή μήπως η άγνοια της, μας μετατρέπει σε τερατόμορφα τέρατα με ανθρώπινη βεβαίως όψη αλλά … τέρατα;
Ε, λοιπόν η Ιστορία όσο και να πονάει είναι μνήμη και χωρίς μνήμη δεν υπάρχει ούτε σήμερα ούτε αύριο. Δεν έχει κανείς μα κανείς το δικαίωμα μήτε να κρύψει, μήτε να παραχαράξει μήτε και να σβήσει από τους επόμενους αυτό που τους ανήκει…. Όσο και να το προσπαθήσει ετούτο δεν γίνεται! Κι ακόμη η ιστορία δεν έχει «ιδιοκτήτες» γιατί δεν είναι ιδιωτική υπόθεση κανενός! Η μελέτη του παρελθόντος είναι η μόνη δύναμη προόδου και εξανθρωπισμού, είναι αυτογνωσία… υψώνει και δεν βυθίζει τους λαούς, διαπαιδαγωγεί Πολίτες ελεύθερους και υπεύθυνους με προορισμό να ζήσουν στην «Πόλη» των ανθρώπων κι όχι φανατικούς οπαδούς για την αρένα, ενώνει και δεν διχάζει, η άγνοια και η διαστρέβλωση είναι αυτά που οδηγούν στο σκοτάδι του μεσαίωνα με τάγματα μεθυσμένων όχλων! (αποδεδειγμένο).
Εσείς λοιπόν που θα ξαναπάτε, όσοι πάτε να διασκεδάσετε εκεί απάνω τώρα γνωρίζετε ότι ο τόπος ετούτος αν και βραχώδης ήταν και παραμένει εύφορος και γόνιμος πολύ! Γέννησε Ελευθερία κι ανέθρεψε Παλληκάρια που την υπερασπίστηκαν θυσιάζοντας τα νιάτα τους για μας, για σας, για τα παιδιά μας, για τα παιδιά σας, για τις γενεές που έρχονται!… τα παραδείγματα πολλά!
Άη – Στάθη φύλαξε εσύ ατόφιες τις μνήμες κι εμείς ξέρουμε και πώς να σε προσκυνάμε…
Χαρούλα Κ. Κοτσάνη
Υ.Γ. συμπλήρωση του blog: το κεφάλι του Βελετάκη το έφεραν και στον Εύδηλο στην κρήνη του πλακόστρωτου. Η αγριότητα αυτή έδωσε την αφορμή στο συμπατριώτη μας σκηνοθέτη Λεωνίδα Βαρδαρό να περάσει μία σκηνή μπροστά στην κρήνη για το ιστορικό γεγονός στην ταινία «Ούλοι Εμείς Εφέντη».
