Πανεπιστημιακός και αντιδικτατορικός αγωνιστής ο Μάκης Καβουριάρης, πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην προσφυγιά, αφού σε ηλικία 4 ετών έγινε πρόσφυγας πολέμου από την Ικαρία στην Τουρκία και από εκεί στη Μ. Ανατολή. Για όλα αυτά μίλησε στο ert.gr.
-Φύγαμε το 1942, είχε επιστρέψει και ο πατέρας μου ο Γιώργος που ήταν ασυρματιστής στον πόλεμο της Αλβανίας και για να γλιτώσουμε από την πείνα φύγαμε οικογενειακώς. Υπήρχε και η προτροπή του συμμαχικού στρατηγείου της Μέσης Ανατολής, όποιος μπορεί να πολεμήσει να περάσει με όποιο τρόπο μπορεί απέναντι. Ένα τέτοιο μήνυμα είχε μεταφέρει ο θείος μου Στέφανος Καβουριάρης στην Ικαρία, αποβιβαζόμενος από ένα υποβρύχιο για να φύγει αμέσως μετά. Η βάρκα που φύγαμε ήταν από τη Χίο, την είχαν φέρει Ικαριώτες που στην απόπειρά τους να φύγουν είχαν συλληφθεί, αλλά τελικά κατάφεραν να δραπετεύσουν και να πάρουν και μία βάρκα. Την κρύψαμε, μας την έκλεψαν, την ξαναβρήκαμε και τελικά φύγαμε.
-Από πού φύγατε;
-Από την περιοχή που λέγεται Βουδοκόκαλο, κοντά στο Κεραμέ Ευδήλου, που ήταν ένας μικρός κολπίσκος. Ήμασταν έξι μεγάλοι και δύο παιδιά εγώ το ένα σε ηλικία 4 ετών και ο αδερφός μου. Θυμάμαι ότι ο παππούς μου που έμενε στο Κεραμέ και είχαμε μαζευτεί στο σπίτι του πριν φύγουμε, μας έλεγε να μην φύγουμε γιατί θα χαλάσει ο καιρός.
-Τελικά τι έγινε;
-Φύγαμε και το νερό έφτανε σχεδόν στην κουπαστή, ο καιρός χάλασε και βγάζαμε τα νερά που έμπαιναν στη βάρκα, στο μπουγάζι ειδικά ήταν τραγικές οι καιρικές συνθήκες.
-Πώς το αντιμετωπίσατε από ψυχολογική άποψη;
-Θυμάμαι τη μάνα μου που ρώτησε «αν βουλιάξουμε θα είναι επώδυνο»; Και της απάντησαν ότι τόσο εξαντλημένοι που ήμασταν θα πηγαίναμε κατευθείαν κάτω και τότε είπε αν βουλιάξουμε να κρατάμε τα χέρια μας για να πάμε όλοι μαζί πιο γρήγορα.
-Τελικά όμως διασωθήκατε και φτάσατε στην Τουρκία.
-Ναι φτάσαμε και βγήκαμε και πέσαμε σε Τούρκους στρατιώτες που ήταν σε ένα φυλάκιο, αλλά η αντιμετώπισή τους ήταν καλή, δεν αντιμετωπίσαμε προβλήματα. Μας έστειλαν στον Τσεσμέ, όπου υπήρχαν και πολλοί Τουρκοκρητικοί και γενικά ο εκεί πληθυσμός με τον οποίο είχαμε επαφή, μας φέρθηκε με αγάπη.
Πρέπει να πούμε ότι επειδή τόσο οι αρχές της Τουρκίας, όσο και της Αιγύπτου δεν ήθελαν τους πρόσφυγες, δεν άφηναν όταν πέθαινε κανείς και τον έθαβαν, να μπαίνει σταυρός στο μνήμα για να μην θεμελιώνει δικαιώματα η οικογένειά του στον τόπο.
Από εκεί μας πήγαν στη Σμύρνη, όπου ένας Έλληνας αξιωματικός αναγνώρισε τον πατέρα μου και μαζί με τους Άγγλους του είπαν ότι θα στείλουμε την οικογένειά σου όπου θέλεις εσύ, αλλά εσένα θα σε στείλουμε για ασυρματιστή στη Μήλο. Στη Μ. Ασία ήταν ασυρματιστής και για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Τη Μήλο την είχαν οι Γερμανοί και όλες οι νηοπομπές τους χρησιμοποιούσαν το λιμάνι του Αδάμαντα. Ο προηγούμενος ασυρματιστής ήταν ξένος, τον είχαν εντοπίσει οι Γερμανοί και τον είχαν εκτελέσει.
Τελικά δεν μας έστειλαν όπου ήθελε ο πατέρας μου, γιατί η μητέρα του ζούσε χρόνια στην Αλεξάνδρεια και ήθελε να μας στείλουν εκεί.
-Πού σας πήγαν;
-Στις πηγές του Μωυσέως, όπου εκεί πέθανε ο αδερφός μου ο Στάθης από τις κακουχίες και την πείνα. Μείναμε εκεί έως το 1945, πήγα και σχολείο εκεί, σχολείο για προσφυγόπουλα. Εκεί ήταν και Χιώτες και Σαμιώτες και θυμάμαι που είχα τσακωθεί με ένα Χιωτάκι. Η διοίκηση του στρατοπέδου μας έδωσε δώρα, εμένα ένα αυτοκινητάκι και του Χιώτη μία σφυρίχτρα, αλλά αυτός ήθελε το αυτοκίνητο και τελικά κάναμε ανταλλαγή. Ο αδερφός μου επέμενε ότι με έριξε γιατί το αυτοκινητάκι ήταν καλύτερο παιχνίδι. Το ζήτησα πίσω δεν μου το έδωσε, ξέσπασε καυγάς, έγιναν συμπλοκές μπήκαν και άλλοι πιτσιρικάδες στον καυγά και μου πέταξαν άμμο στα μάτια και υπέφερα για καιρό.
-Επαφή με ντόπιους είχατε;
-Όχι εκεί που μέναμε δεν υπήρχε ντόπιος πληθυσμός, μόνο όσοι έφευγαν για να ψωνίσουν κάτι είχαν επαφές.
-Από εκεί επιστρέψατε στην Ελλάδα;
-Όχι φύγαμε παράνομα και πήγαμε στην Αλεξάνδρεια, εκεί ήρθε μετά τη λήξη του πολέμου και ο πατέρας μου και ζήσαμε κάποια χρόνια εκεί. Στην Αλεξάνδρεια και στο Πορτ Σάιντ τελείωσα το σχολείο και το γυμνάσιο. Στην Ικαρία έκανα ένα ταξίδι σε ηλικία 16 ετών το 1954 και οριστικά επέστρεψα στα 18 μου χρόνια το 1956.
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
Αύριο Τετάρτη 7/9/2016 στο ert.gr: Ι. Τσαντές: Ο δάσκαλος των προσφυγόπουλων στη Μέση Ανατολή το 1944 – 1945
Σχετικές αναρτήσεις:
Στην κατοχή πρόσφυγας στην ειρήνη μετανάστρια – Η Σώσα Πλακίδα μιλάει στο ert.gr
Xρήστος Σταυρινάδης: Πώς έγινα πρόσφυγας πολέμου σε ηλικία 4,5 χρονών
Α. Ρωμυλίου: Πώς έγινα πρόσφυγας πολέμου το 1942 – το ταξίδι στη Μ.Ανατολή
Οι δρόμοι της προσφυγιάς των Ελλήνων στην κατοχή – Ένα ειδικό αφιέρωμα από το ert.gr
Οι Έλληνες πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή – Πτυχές της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας
Όταν οι Έλληνες ήταν πρόσφυγες πολέμου: «Αυτή την μνήμη … θα την πω !!!»
«Aυτή την μνήμη … θα την πω» – Eκδήλωση για την προσφυγιά των Ελλήνων στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο
«Αυτή την μνήμη … θα την πω !!!»
Πρόσφυγες και μετανάστες: Nα θυμηθούμε την «ανάποδη διαδρομή»
Αιγαιοπελαγίτες πρόσφυγες πολέμου – Το ert.gr παρουσιάζει μία σχετικά άγνωστη πλευρά της ιστορίας
H προσφυγιά χτες και σήμερα και η οικονομική κρίση – Εκδήλωση των οικοδόμων στην Ικαρία
