Ικαριώτες Πρόσφυγες στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο Α μέρος

https://www.youtube.com/watch?v=C625SYZQJ9U

Κυριακή 21 Δεκεμβρίου 2025

Ο Γιώργος Αγγελάκης στο ΕΡΤnews για το βιβλίο του «Απόλλων Σμύρνης: Η ιστορία του Συλλόγου 1891-1922»

 


...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...

Στον κόσμο του βιβλίου έχει ενταχθεί εδώ και λίγες ημέρες, ένα σημαντικό βιβλίο που πραγματεύεται μέρος της μεγάλης και σημαντικής ιστορίας του Απόλλωνα Σμύρνης. Πρόκειται για το βιβλίο «Απόλλων Σμύρνης: Η ιστορία του Συλλόγου 1891-1922» του Γιώργου Αγγελάκη, από τις εκδόσεις Μπαλτά.

Η παρουσίαση έγινε στον πλέον ενδεδειγμένο χώρο, την αίθουσα τροπαίων του Απόλλωνα, εκεί που έχουν συγκεντρωθεί εκθέματα από τη μεγάλη ιστορία του συλλόγου. Καθόλου τυχαίο που ο σύλλογος έχει σαν σύνθημα «μία ομάδα, δύο πατρίδες, τρεις αιώνες».

Να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν πληθύνει οι προσπάθειες σε όλη τη χώρα, όπου η ιστορία σημαντικών συλλόγων, με μεγάλη προσφορά, βρίσκουν το δρόμο τους προς το τυπογραφείο και τις προθήκες των βιβλιοπωλείων. Ίσως να είναι η «εκδίκηση» της ρομαντικής εκδοχής του αθλητισμού, του ευ αγωνίζεσθαι και της ιστορικής δικαίωσης, σε ένα περιβάλλον άκρατης εμπορευματικοποίησης του αθλητισμού που ήδη έχει δείξει, ειδικά στο ποδόσφαιρο, και τα όριά της με τους συνεχείς τραυματισμούς, την πτώση της ποιότητας του θεάματος, τα σκάνδαλα, οικονομικά και πολιτικά, στο παρασκήνιο και τόσα άλλα.

Οι ρομαντικοί λοιπόν «επιστρέφουν» και αυτό αποτελεί ανάγκη.

Ζητήσαμε από το συγγραφέα να μας μιλήσει για το βιβλίο.




ο Γ. Αγγελάκης

-Ποιο ήταν το κίνητρο για να ξεκινήσει η συγγραφή του βιβλίου;

-«Προέκυψε από ένα συνδυασμό δύο ενδιαφερόντων ή για να το θέσω καλύτερα, συναντήθηκαν δύο πάθη: αυτό για τον Απόλλωνα με αυτό για τη νεότερη ιστορία και ειδικά για τη Σμύρνη και τη Μικρά Ασία. Η έρευνα για τον Απόλλωνα στη Σμύρνη, δεν αποσκοπούσε από την αρχή στη συγγραφή ενός βιβλίου. Ξεκίνησε ως περιέργεια, διάθεση να ανακαλύψω περισσότερα πράγματα για τον σύλλογο στη γενέτειρά του.

Μετά καθώς έρχονταν οι πρώτες ανακαλύψεις, εξελίχτηκε σε μια διαρκή πρόκληση να ανακαλύψω άγνωστες πτυχές της ιστορίας του συλλόγου. Παράλληλα, προέκυψε και η εσωτερική ανάγκη να αποκαταστήσω ανακρίβειες που αναπαράγονταν κυρίως από το διαδίκτυο, δηλαδή όσα γράφονταν χωρίς επαρκή τεκμηρίωση και παράθεση πηγών.

Καθώς φαίνεται, ήθελα να διαβάσω περισσότερα πράγματα για τον Απόλλωνα στη Σμύρνη, μέχρι που κατάλαβα ότι θα μπορούσα να γράψω αυτό που θα ήθελα να διαβάσω».

-Πόσο καιρό κράτησε η έρευνα-συλλογή-επεξεργασία των στοιχείων;

-«Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα μιας πολύχρονης ερευνητικής και συγγραφικής προσπάθειας, η οποία έγινε πιο συστηματικά και οργανωμένα κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των μεταπτυχιακών σπουδών στο αντικείμενο της «Κοινωνικής Ιστορίας του Αθλητισμού και των Σπορ», δηλαδή από το 2017 και μετά. Συνολικά χρειάστηκαν 10 και πλέον χρόνια από τη συλλογή των πρώτων στοιχείων έως την κυκλοφορία του βιβλίου».

-Τι θα βρει ο αναγνώστης μέσα στο βιβλίο;

-«Το παρόν βιβλίο αφηγείται το χρονικό του Απόλλωνα Σμύρνης, από την ίδρυσή του έως και την Καταστροφή του 1922. Πρόκειται για ένα οδοιπορικό, στο οποίο προβάλλονται όψεις και άγνωστες πτυχές από την κοινωνική και αθλητική δραστηριότητα του σωματείου, αλλά και οι σχέσεις του, τα δίκτυα, οι συμμαχίες και οι αντιπαλότητές του, με τα ανταγωνιστικά γυμναστικά και αθλητικά σωματεία, εντός και εκτός Σμύρνης.

Παράλληλα, διερευνάται η ταυτότητα ηγετικών μελών του σωματείου, η ιδεολογία και η ένταξή τους σε ευρύτερα πολιτικά και κοινωνικά δίκτυα, καθώς και ο ρόλος του συλλόγου ως φορέα του ελληνικού αλυτρωτισμού. Προβάλλεται η πορεία μιας κοινότητας ανθρώπων, οι οποίοι έδρασαν μέσα σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον, στο μεταίχμιο κοσμοπολιτισμού και ανταγωνιστικών εθνικισμών.

Το βιβλίο αυτό, αφορά δηλαδή κοινωνική και αθλητική ιστορία. Δεν είναι μια παράθεση αποτελεσμάτων ή στατιστικών στοιχείων, αλλά μια προσπάθεια κατανόησης και ερμηνείας ποιος ήταν ο Απόλλων στη Σμύρνη, ποιοι ήταν οι άνθρωποι του, ποια η ιδεολογία τους, τι πρέσβευε και τι εξέφραζε αυτός ο σύλλογος».




-Ποιο είναι το ειδικό ιστορικό βάρος του Απόλλωνα στη σημερινή εποχή;

-«Ο Απόλλων διαθέτει ένα τεράστιο ιστορικό κεφάλαιο. Η ιστορία του είναι συνυφασμένη με την ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Δυστυχώς, αυτό το τεράστιο ιστορικό κεφάλαιο δεν έχει επαρκώς αναδειχθεί και αξιοποιηθεί. Γι’ αυτό και αυτή η συγγραφική προσπάθεια δεν κοιτάζει μόνο στο παρελθόν, δεν φιλοδοξεί δηλαδή να αναδείξει μόνο το τεράστιο ιστορικό κεφάλαιο που διαθέτει αυτός ο σύλλογος. Κοιτάζει το σήμερα, αλλά και το αύριο.

Αν η ανάδειξη αυτού του ιστορικού κεφαλαίου εμπνεύσει και κινητοποιήσει έστω και έναν άνθρωπο, ώστε να αγαπήσει και να πλαισιώσει αυτόν τον σύλλογο, τότε θεωρώ ότι το βιβλίο αυτό θα έχει εκπληρώσει τον στόχο του και θα έχει φτάσει στον προορισμό του. Γιατί η ιστορία συνεχίζεται και γράφεται κάθε μέρα. Και το γεγονός ότι ο Σύλλογος αυτός υπάρχει εδώ και 135 χρόνια, έχοντας επιβιώσει από μια Καταστροφή, και έχοντας ιδιόκτητο ποδοσφαιρικό γήπεδο, ιδιόκτητο κλειστό γήπεδο και μια ομάδα υδατοσφαίρισης που πρόσφατα κατέκτησε ευρωπαϊκό τίτλο, δείχνει πόσο μεγάλος είναι».

-Που μπορούν να βρουν το βιβλίο όσοι το ψάξουν;

-«Το βιβλίο μπορεί να το βρει κανείς στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Πολιτείας και του Ιανού, αλλά και στα ηλεκτρονικά τους καταστήματα στους ακόλουθους συνδέσμους:

ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ - ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ - IANOS

Απόλλων Σμύρνης // Η ιστορία του συλλόγου 1891-1922 - ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ - Βιβλιοπωλείο Πολιτεία

Επίσης, μπορεί κανείς να το παραγγείλει σε τοπικά ή συνοικιακά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και της επαρχίας, και να το προμηθευτεί εντός ολίγων ημερών».




Ο Απόλλων Σμύρνης

Μετά τη βιβλιοπαρουσίαση ο Απόλλων Σμύρνης έδωσε στη δημοσιότητα την ακόλουθη ανακοίνωση: «Η αίθουσα τροπαίων του γηπέδου του Απόλλωνα στη Ριζούπολη γέμισε!

Φίλαθλοι, οργανωμένοι οπαδοί, σύσσωμη η ανδρική ομάδα υδατοσφαίρισης της οποίας ο συγγραφέας Γιώργος Αγγελάκης είναι έφορος, η διοίκηση του Γυμναστικού Συλλόγου, πρώην μέλη του ΔΣ όπως ο πρόεδρος Παναγιώτης Καταβέλος, δημοσιογράφοι, ο πρόεδρος της Ενώσεως Σμυρναίων, Γιώργος Αρχοντάκης, συγγραφείς, οι Πόλυς, Γιώργος και Ζάχος Αφρουδάκης, ο πρώην πρόεδρος της Super League, Γιώργος Στράτος, αλλά και ο χορηγός του τμήματος Υδατοσφαίρισης Σταμάτης Βελλής συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Νινέτα Βελλή έδωσαν, μεταξύ πολλών ακόμη ανθρώπων, το «παρών», σε μια βραδιά γεμάτη… ιστορία και συγκίνηση!

Εξάλλου, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο αντιπρόεδρος του Γυμναστικού Συλλόγου και διοικητικός ηγέτης του τμήματος υδατοσφαίρισης, Γιώργος Αφρουδάκης, «η περιουσία του Απόλλωνα είναι η ιστορία του» και σπουδαία κομμάτια αυτής, στη γενέτειρα, τη «μάνα Σμύρνη», είδαμε να ξετυλίγονται χθες, με τις αναφορές στα όσα περιλαμβάνονται στο σπουδαίο έργο του Γιώργου Αγγελάκη, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μπαλτά.

Την εκδήλωση προλόγισε ο νυν πρόεδρος του ΓΣ Απόλλων Σμύρνης, Σπύρος Μίντζης, ενώ την παρουσίαση συντόνισε εξαιρετικά ο συγγραφέας, εκπαιδευτικός και Διδάκτωρ ιστορίας, Ανδρέας Μπαλτάς, που επισήμανε πως το «έργο του Γιώργου Αγγελάκη φιλοδοξεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς όχι μόνο για την ιστορία του Απόλλωνα, αλλά και την ιστορία του νεότερου ελληνικού αθλητισμού.

Το έργο αυτό μπορεί να αποτελέσει στο εξής ένα βασικό ανάγνωσμα για την ιστορία της Σμύρνης και της ελληνικής κοινότητάς της μέχρι την καταστροφή της πόλης το 1922». Για το βιβλίο μίλησε ακόμη, η Βασιλική Τζαχρίστα, υπεύθυνη του ιστορικού αρχείου της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, η πρώτη που είχε λάβει στα χέρια της το – αποτέλεσμα πολύχρονης έρευνας – σύγγραμμα του Γιώργου Αγγελάκη, προτρέποντάς τον να προβεί σε έκδοση, την οποία και ανέλαβαν οι Εκδόσεις Μπαλτά.

Μίλησε ακόμη για το βιβλίο του Γιώργου Αγγελάκη, συγκινώντας άπαντες και με τη δική του συγκίνηση, ο ιστορικός ερευνητής και συγγραφέας, μαζί με τον Γιώργο Πουλημένο (επίσης ήταν παρών), του βραβευμένου από την Ακαδημία Αθηνών βιβλίου «Η Προκυμαία της Σμύρνης», Αχιλλέα Χατζηκωνσταντίνου.


Την παρουσίαση έκλεισε, βεβαίως, καταχειροκροτούμενος ο ίδιος ο συγγραφέας. Ο ιδιαίτερα αγαπητός σε όλους στις τάξεις του Απόλλωνα και όχι μόνο, Γιώργος Αγγελάκης, που εξήγησε ότι το βιβλίο αυτό, αποτέλεσμα έρευνας χρόνων που αρχικά ξεκίνησε από απλή… περιέργεια, στηρίχθηκε αφενός στο πάθος του για τον Απόλλωνα και τις δικές του καταβολές από την Ιωνία, αλλά και εν συνεχεία στην εσωτερική ανάγκη να αποκαταστήσει ανακρίβειες που αναπαράγονταν στο διαδίκτυο χωρίς επαρκή τεκμηρίωση αλλά και παράθεση πηγών.

Παράλληλα, διερευνάται η ταυτότητα ηγετικών μελών του σωματείου, η ιδεολογία και η ένταξή τους σε ευρύτερα πολιτικά και κοινωνικά δίκτυα, καθώς και ο ρόλος του συλλόγου ως φορέα του ελληνικού αλυτρωτισμού. Προβάλλεται η πορεία μιας κοινότητας ανθρώπων, οι οποίοι έδρασαν μέσα σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον, στο μεταίχμιο κοσμοπολιτισμού και ανταγωνιστικών εθνικισμών.

Το βιβλίο αυτό συμβάλλει έτσι στην ανάδειξη της αθλητικής, πολιτιστικής και εθνικής δράση του Απόλλωνος, ο οποίος αποτέλεσε ζωντανό κύτταρο της ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης, από την ίδρυσή του έως τις ημέρες της προσφυγιάς και την ανασυγκρότησή του στην Αθήνα.

Ο Γιώργος Αγγελάκης γεννήθηκε το 1972 στο Γιαουντέ του Καμερούν. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στην Πολυτεχνική Σχολή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στο πρόγραμμα σπουδών «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Επίσης είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης στο πρόγραμμα «Αθλητικές Σπουδές: Κοινωνιολογία, Ιστορία, Ανθρωπολογία» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου».

Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ζαρδής

Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος