Το βιβλίο Σπορ και Κοινωνικές Αντιστάσεις στο www.extremeways.gr της Κρήτης

 

Σπορ και Κοινωνικές Αντιστάσεις: Συζήτηση με τον Νάσο Μπράτσο

 

αναδημοσίευση από:

https://www.extremeways.gr/spor-koinonikes-antistaseis-bratsos/

και στο https://www.facebook.com/xtrways/posts/2892329681094862

Σπορ και Κοινωνικές Αντιστάσεις
εκδόσεις Νότιος Άνεμος
συνάντηση με τον
Νάσο Μπράτσο

 

Β.Μ: Πως προέκυψε η ενασχόλησή σας (η μελέτη και η καταγραφή), με τον αθλητισμό και τη σύνδεσή – και αλληλεπίδρασή- του με την κοινωνία;

Πάντα ήμουν φίλαθλος και πάντα μου άρεσε η ιστορική έρευνα στην οποία αφιερώνω πολύ χρόνο, πέρα από τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις. Συνεπώς ήταν θέμα χρόνου να συνδεθούν αυτές οι επιλογές και αυτό έγινε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, που εντόπισα ενδιαφέροντα στοιχεία στην περίοδο του Μεσοπολέμου και άρχισα να τα συγκεντρώνω χωρίς να έχω στόχο να βγάλω βιβλίο, καθώς δεν γνώριζα τι υλικό θα συγκεντρωθεί και πότε.

Β.Μ: Γιατί πιστεύεται συμβαίνει αυτό;

Ο αθλητισμός είναι από τα ωραία “δεύτερα πράγματα” στη ζωή, μετά το δικαίωμα στην εργασία, την Παιδεία, την Υγεία και όλα αυτά σε ένα δημοκρατικό περιβάλλον – αναγκαία η επισήμανση γιατί ο αθλητισμός επιχειρήθηκε να γίνει εργαλείο στα χέρια δικτατόρων που είχαν κατανοήσει την εμβέλειά του – οπότε αποτελεί χώρο με μαζικό ακροατήριο και συνεχώς “βάζει γενιές” στο χώρο του. Είναι λοιπόν αναπόφευκτο να είναι και καθρέφτης της κοινωνίας.

Β.Μ: Το τελευταίο διάστημα παρακολουθούμε έναν συνεχιζόμενο εκδοτικό οίστρο σε βιβλία που αφορούν το ποδόσφαιρο (και τον αθλητισμό γενικότερα) και τη σύνδεσή του με την κοινωνία αλλά και την ταξική του προέλευση. Μάλιστα αυτά τα βιβλία είναι γραμμένα από πανεπιστημιακούς και διανοούμενους που στο παρελθόν απεχθάνονταν μετά βδελυγμίας το ποδόσφαιρο. Γιατί κατά τη γνώμη σας συμβαίνει αυτό και πιστεύεται βοηθάει στη συζήτηση για τη σπουδαιότητα που έχει ο αθλητισμός στην διαμόρφωση της κοινωνίας;

Νομίζω ότι οι πρώτες εκδοτικές δουλειές βοήθησαν στην απενοχοποίηση του αθλητισμού, που αρκετοί έβλεπαν μέχρι τότε μόνο τη διεφθαρμένη και εμπορευματοποιημένη πλευρά του. Έτσι έγινε η εκδοτική σέντρα, αλλά για να συνεχιστεί αυτή η δουλειά χρειάζονται δημόσιες εκδηλώσεις και απόπειρες προσέγγισης της νεολαίας για να μαθαίνει τις ιστορικές διαστάσεις του αθλητισμού. Αυτό επιβάλλει κατανοητή γλώσσα στα κείμενα και εκδοτικές προσπάθειες που να είναι προσεγγίσιμες από το βαλάντιο των νέων και των εργαζομένων και όχι ακαδημαϊκούς τόμους που δύσκολα “απλώνονται” στο ευρύ κοινό. Είναι και εποχές δύσκολες για το βιβλίο και τους εκδοτικούς οίκους και γενικά για τα έντυπα και λόγω κρίσης και λόγω εξάπλωσης της ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας.
Βεβαίως το ποδόσφαιρο κυριαρχεί στην ατζέντα, αλλά θα ήταν λάθος να αφήσουμε έξω και άλλα αθλήματα στα οποία υπήρξαν και υπάρχουν σημαντικές στιγμές σύνδεσής τους με την κοινωνία. Για αυτό βρήκαν θέση και στις σελίδες των δικών μου βιβλίων.

Β.Μ: Πείτε μας δυο λόγια για το πρώτο βιβλίο σας σχετικά με τον αθλητισμό «Αθλητισμός και Κοινωνικά Κινήματα».

Το βιβλίο αυτό που βγήκε το 2015, επιχειρεί να δείξει ότι ιστορικά υπήρξαν αρκετές προσπάθειες προσέγγισης του αθλητισμού με διαφορετική ματιά από την εμπορευματοποίηση. Ειδική αναφορά γίνεται στο ρεύμα του “εργατικού αθλητισμού” της περιόδου του Μεσοπολέμου, ενώ στις σελίδες του συγκεντρώνεται ένα διάσπαρτο υλικό, που μέσω του βιβλίου ομογενοποιήθηκε και δείχνει ότι όλα αυτά που καταγράφονται δεν είναι τυχαία μεμονωμένα περιστατικά, αλλά ζωντανό ρεύμα μέχρι και τη δικιά μας εποχή.

Β.Μ: Ποια είναι η σύνδεσή του με το νεοεκδοθέν βιβλίο σας «Σπορ και Κοινωνικές Αντιστάσεις» και τι περιλαμβάνει;

Στο επόμενο βιβλίο που βγήκε το 2020 χωρίς να επαναλαμβάνουμε την ύλη του πρώτου, πλην μίας μικρής αναφοράς – σύνδεσης με την οπτική του, περνάμε στην παρουσίαση αρχειακού υλικού που βρήκαμε από αθλητικά σωματεία εξερευνώντας το αρχείο τους, αλλά και εφημερίδες εποχής. Επίσης έχουμε και αρκετές συνεντεύξεις με ανθρώπους που υπηρέτησαν τον αθλητισμό σε δύσκολες εποχές και μας μεταφέρουν σημαντικά στοιχεία μέσα από την αθλητική και κοινωνική τους δράση. Και εδώ ξεκινάμε από την περίοδο του Μεσοπολέμου και φτάνουμε έως τις μέρες μας. Ο κορονοϊός μας στοίχισε την αναβολή προγραμματισμένων εκδηλώσεων την άνοιξη, αλλά φιλοδοξούμε να επανέλθουμε, αφού και η επικαιρότητα μας δίνει συνεχώς ευκαιρίες. Έρχονται και μεγάλες διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Euro που τροφοδοτούν σχετικές συζητήσεις και αναζήτηση άλλων προσεγγίσεων στον αθλητισμό.

Β.Μ: Ποια ιστορία είναι εκείνη που σας άγγιξε περισσότερο και γιατί;

Η συνέντευξη ενός γλυκύτατου ανθρώπου, του Δημήτρη Δεμερτζή, που δυστυχώς τον Ιούνιο έφυγε από τη ζωή στα 94 του χρόνια, χωρίς να προλάβω να οργανώσω παρουσίαση του βιβλίου στην πόλη του τη Χαλκίδα, όπου θα ήταν και το τιμώμενο πρόσωπο. Μεγάλωσε την περίοδο του Μεσοπολέμου μέσα σε οικογένεια ιδρυτών του Ολυμπιακού Χαλκίδας, έπαιξε στην ίδια ομάδα επί γερμανικής και ιταλικής κατοχής, περίοδο που ήταν οργανωμένος στην ΕΠΟΝ, έγινε διοικητικός παράγοντας της ομάδας στη μεταπολεμική περίοδο, όταν ο σύλλογος έφτασε στην Α’ Εθνική και κλήθηκε στο στρατοδικείο επί δικτατορίας, αρνούμενος να δεχτεί τη συγχώνευση της ομάδας. Τελικά την επανέφερε στη ζωή με το όνομά της στην περίοδο της Μεταπολίτευσης. Η συνέντευξή του διαπερνάει ολόκληρη την ιστορική περίοδο που ερευνώ.

Β.Μ: Πιστεύετε είναι εύκολο να εκλείψει το «απολιτίκ» προφίλ που έχουν οι αθλητές στο σύγχρονο αθλητικό γίγνεσθαι; Κάτι που έκανε με εκκωφαντικό τρόπο ο Σάββας Κωφίδης;

Το προφίλ αυτό είναι η μία πλευρά που επιλέγουν συνήθως να προβάλλουν τα ΜΜΕ κατά πλειοψηφία. Η “άλλη πλευρά” αυτή της σύνδεσης με την κοινωνία και τις αναζητήσεις της πάντα υπήρχε (στις σελίδες του δεύτερου βιβλίου υπάρχουν πολλά παραδείγματα ανά τις εποχές) και είναι δικιά μας δουλειά να την αναδεικνύουμε. Μερικές φορές εκφράζεται τόσο έντονα που μπαίνει από μόνη της στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας, όπως πχ οι αντιδράσεις στους αθλητικούς χώρους μετά τη δολοφονία του Τζόρτζ Φλόιν στις ΗΠΑ.

συνέντευξη
Βαγγέλης Μπουμπάκης
Δεκέμβρης 2020

Ο Νάσος Μπράτσος είναι δημοσιογράφος και γεννήθηκε το 1964 στην Αθήνα και κατάγεται από την Ικαρία. Τα περισσότερα χρόνια της εργασιακής του πορείας στη δημοσιογραφία, διανύθηκαν στον ‘Επικοινωνία 94FM’ του Δήμου Ηρακλείου Αττικής και στην ΕΡΤ (αρχικά στην ΕΡΑ Φιλία και μετά στην ιστοσελίδα www.ert.gr), όπου μετά το κλείσιμό της στις 11 Ιουνίου 2013, συμμετείχε ανελλιπώς και σε καθημερινή βάση στην ελεύθερη – αυτοδιαχειριζόμενη ΕΡΤ-ertopen, αλλά και με ανταποκρίσεις στην ΕΡΑ Σπορ. Παράλληλα εργάστηκε στην ιστοσελίδα enet της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, το 2013-2014. Επέστρεψε στην ΕΡΤ και την ιστοσελίδα της στις 11 Ιουνίου 2015, με την επαναλειτουργία της. Επί σειρά ετών, από το 1984 που ξεκίνησε τη δημοσιογραφία, συνεργάστηκε με την ‘Ικαριακή Ραδοφωνία’, της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος, ενώ έχει εργαστεί σε περιοδικά, ραδιόφωνα, εφημερίδες και σε σχολές ΚΕΚ, ΚΕΣ, ΙΕΚ δημοσιογραφίας (πιστοποιημένος εκπαιδευτής ΕΚΕΠΙΣ).
Η έκδοση “Αιγαιοπελαγίτες πρόσφυγες στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο” είναι το τρίτο του βιβλίο, μετά τις “Εργατικές Ιστορίες” του 1998 όπου περιλαμβάνονται συνεντεύξεις με παλαίμαχους συνδικαλιστές, για την περίοδο δράσης τους από το 1920 έως το 1967 και το βιβλίο “Αθλητισμός και Κοινωνικά Κινήματα”, το 2015.
Και «Σπορ και κοινωνικές Αντιστάσεις» το τελευταίο του.
Βραβεύσεις:
-Ιανουάριος 1994: Συλλογικό βραβείο από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου σε συνέδριο στην Μυτιλήνη με θέμα “τα ΜΜΕ στο Αιγαίο σήμερα” στην Ικαριακή Ραδιοφωνία, για το ρόλο της κατά τη διάρκεια της πολύνεκρης πυρκαγιάς του 1993 στην Ικαρία, διάστημα κατά το οποίο βρίσκονταν εκεί και για τρείς συνεχόμενες ημέρες On air.
-Φεβρουάριος 2005: Έπαινος στα πλαίσια του προγράμματος Equal για πολυπολιτισμική ραδιοφωνική εκπομπή στην ΕΡΑ Φιλία.
-Δεκέμβριος 2014: Βράβευση για συμμετοχή στην ανασυγκρότηση της ΕΡΑ Σπορ στα πλαίσια της ελεύθερης – αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ-ertopen. Συνολικά το εγχείρημα βραβεύτηκε από τον ΠΣΑΤ.