Αριστείδης Φουτρίδης: O Ικαριώτης που έγινε ο νεότερος σε ηλικία καθηγητής του Χάρβαρντ

 ... αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...

Στους πολλούς μύθους και τις παρερμηνείες τους, που κυκλοφορούν για την Ικαρία, είναι αυτός που θέλει διαχρονικά τους κατοίκους της ράθυμους, με αποτέλεσμα αρκετοί εκτός της τοπικής κοινωνίας να θεωρούν ότι οι Ικαριώτες δεν είναι εργατικοί και δημιουργικοί. 

Μάλιστα χρόνια πριν αυτό αποτυπώθηκε σε μία διαφήμιση με έναν κοιμήση στρατιώτη στη σκοπιά, γεγονός που προκάλεσε συνελεύσεις και ψηφίσματα διαμαρτυρίας από την τοπική κοινωνία.

Και όμως διαχρονικά, αναλογικά με τον πληθυσμό της, η Ικαρία είχε και έχει υψηλότατο ποσοστό επιστημονικού δυναμικού, προερχόμενο από τα σπλάχνα της, που μόνο ραθυμία δεν δείχνει.

Αντίθετα, δείχνει πείσμα για να υπερνικηθούν εμπόδια, που πάντα για τους ακρίτες του Αιγαίου ήταν πολλαπλάσια σε σχέση με άλλες περιοχές, δουλειά για να κατακτηθούν στόχοι, κόπο για να πραγματοποιηθούν οράματα.

Ψηλά σε αυτή την κατηγορία Ικαριωτών ήταν και παραμένει, ο νεότερος καθηγητής στην ιστορία του φημισμένου Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, ο γεννηθείς το 1887 Αριστείδης Φουτρίδης. Τότε η Ικαρία ήταν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αφού επαναστάτησε και απελευθερώθηκε στις 17 Ιουλίου 1912, ενώ το Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος. 

Επίσης, εκτός από το Χάρβαρντ, ο Φουτρίδης δίδαξε μαθήματα Φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Yale και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Στο χωριό του τον Εύδηλο, υπάρχει αναθηματική στήλη, σε περίοπτη θέση με τον καθηγητή να ατενίζει τον ορίζοντα του πελάγους, ενώ και το λύκειο έχει εδώ και χρόνια την επωνυμία «Αριστείδης Φουτρίδης». Συγκεκριμένα από το 2015 (Υ.Α. 110194/Δ2/9-7-2015 του Υπουργείου Παιδείας, ΦΕΚ Β΄1481/16-7-2015) το Γενικό Λύκειο Ευδήλου μετονομάστηκε, με πρόταση του Διευθυντή και του Συλλόγου Διδασκόντων, σε «Γενικό Λύκειο Ευδήλου Ικαρίας – Αριστείδης Φουτρίδης».

ΓΕΛ ΕΥΔΗΛΟΥ

Ήταν παιδί φτωχής οικογένειας από τον Εύδηλο Ικαρίας, που βρέθηκε με μετανάστευση αρχικά στην Αίγυπτο και από το 1905 στις ΗΠΑ. Και οι δύο χώρες, ειδικά εκείνα τα χρόνια ήταν συχνοί προορισμοί για τη μετανάστευση των Ικαριωτών. 

Ο πατέρας του Ευάγγελος Φουτρίδης ήταν καπετάνιος και η μητέρα του Ασπασία Πουλιανού, απέκτησαν έξι παιδιά συνολικά, τέσσερα αγόρια και δύο κορίτσια.

Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, δεν την ολοκλήρωσε για λόγους υγείας και βρέθηκε στην Αίγυπτο όπου ζούσε η αδερφή του και εκεί δίδαξε ελληνικά σε σχολείο τη ελληνικής κοινότητας.

Επόμενος σταθμός οι ΗΠΑ το 1905 και η φοίτηση στο Northfield Mount Hermon School της Μασαχουσέτης και  μετά εγγράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου Harvard. Από τα φοιτητικά του χρόνια οι επιδόσεις του «μεταφράζονται» σε βραβεία, υποτροφίες και κάθε είδους διακρίσεις.

Μετά το πτυχίο του το 1911 και το μάστερ το 1912, αλλά και το διδακτορικό στα κλασικά το 1915 με τίτλο “The chorus of Euripides” (Ο χορός στον Eυριπίδη), αναγορεύεται αρχικά υφηγητής της Αρχαίας Ελληνικής και Λατινικής Φιλολογίας και το 1919 καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Harvard.

https://archive.org/details/moderngreekstori00vaka/page/n5/mode/2up?view=theater

Ο νεαρός από την Ικαρία έχει πλέον καταξιωθεί και στο έργο του πιστώνεται ότι ήταν ο πρώτος που μετέφρασε Κωστή Παλαμά, ενώ ίδρυσε τον «Ελικώνα» (1911-1918), την πρώτη ελληνική φοιτητική Ένωση στις ΗΠΑ.

Εξέδωσε το 1917 την ποιητική συλλογή στην αγγλική γλώσσα με τίτλο “Lights  at  dawn” ( Πρωϊνές  Ανταύγειες ) κάνοντας σπουδαία εντύπωση στους λογοτεχνικούς κύκλους της Αμερικής, ενώ έγραψε πολλά επιστημονικά άρθρα.

Η φήμη του οδήγησε τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1919 να τον καλέσει, όπως και άλλους επιφανείς Έλληνες της διασποράς, για να διδάξει στο Πανεπιστήμιο. Η κυβερνητική αλλαγή του 1920 και η πτώση του Βενιζέλου, είχαν σαν αποτέλεσμα να σταματήσει αυτό που καλά-καλά δεν άρχισε.

Ο αναίτιος και αιφνίδιος θάνατός του σε ηλικία μόλις 36 ετών, σημειώθηκε στις 26 Αυγούστου του 1923 ενώ ήταν επίκουρος καθηγητής στο Yale και σόκαρε την πανεπιστημιακή κοινότητα και τον ελληνισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το επιτύμβιό του έγραψε ο φίλος του Κωστής Παλαμάς, ενώ τόσο η πανεπιστημιακή κοινότητα, όσο και ο Ελευθέριος βενιζέλος που είχε πιστέψει στις ικανότητές του, τον νεκρολόγησαν, μαζί με τη σύζυγό του την Αμερικανίδα Μαργαρίτα Garrison, με την οποία ο Φουτρίδης είχε νυμφευθεί το 1921.

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος