...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...
Διαβάζουμε στις 11-5-1934 στο ΕΘΝΟΣ: «Τα εργατικά κέντρα Βόλου, Λαρίσης, Πατρών, Χαλκίδας, Καβάλας, Μυτιλήνης, Κυκλάδων και Κερκύρας δια τηλεγραφημάτων τους προς την Γενικήν Συνομοσπονδίαν των Εργατών αναφέρουν ότι οι εργάται της δυνάμεώς των είναι έτοιμοι να κατέλθουν εις απεργίαν εις ένδειξιν διαμαρτυρίας για τα αιματηρά γεγονότα των Καλαμών».
Ήδη ογκώδεις διαδηλώσεις εργατών έγιναν στον Πύργο και το Κατάκολο, ενώ στην Αθήνα σε κλάδο 2.000 κεραμουργών απήργησαν όλοι ανεξαιρέτως. Επίσης στην Αθήνα οι εργάτες του καπνεργοστασίου μετά από δίωρη στάση εργασίας, περίπου 500 συγκεντρώθηκαν για διαμαρτυρία έξω από το υπουργείο Εσωτερικών, συνεπλάκησαν με την αστυνομία, τραυματίστηκαν δύο εργάτες και η Ευγενία Γιαννοπούλου από κλομπς, τραυματίστηκαν δύο αστυφύλακες και συνελήφθησαν 10 εργάτες.
Στις 11-5-1934 ο Ριζοσπάστης παρουσιάζει το κύμα συμπαράστασης με κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες ανά την Ελλάδα (Πύργος, Κατάκωλο, Νομική σχολή Αθήνας, εργοστάσια κλπ). Ακόμα καις το σταθμό της Νέας Ιωνίας Αττικής καταγράφεται συγκέντρωση 300 εργατών που βγάζει σχετικό ψήφισμα, επισημαίνει τον κίνδυνο δικτατορίας και παράλληλα καταδικάζει τους τραυματισμούς εργατών στην κοντινή (Νέα Φιλαδέλφεια) υφαντουργία Μπριτάνικα, όπου είχε γίνει και εργατικό δυστύχημα.
Στις 11-5-1934 διαβάζουμε στη ΣΗΜΑΙΑ ότι γίνονται έρανοι για τις οικογένειες των θυμάτων, συνεχίζονται οι διεργασίες για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, στρατός και χωροφυλακή ανακοινώνουν ότι απαγορεύουν να γίνει πανεργατικό συλλαλητήριο, τρεις εργάτες αγνώστων στοιχείων επιτέθηκαν σε δύο λοχίες πυροβολώντας τους, ενώ η αστυνομία είχε ήδη συλλάβει τους Γουδέλη, πρόεδρο των αρτεργατών, Λιτζεράκο, αρτεργάτη, Γ. Καραμπατσέα, αρτεργάτη, Τσαλακουβέρτα, Σμυρλή, Π. Γραμμένο, Γ. Πουλόπουλο και Ι. Σαμαρτζή.
Την ίδια μέρα κηδεύτηκε ο λιμενεργάτης Σπάλας που σκοτώθηκε στα επεισόδια της 9-5-1934 με πλήθος κόσμου να παρακολουθεί την κηδεία.
Στις 11-5-1934 η ΣΗΜΑΙΑ αναφέρει ότι η κυβέρνηση αντικατέστησε την ηγεσία της λιμενικής αρχής, απολύεται ο Νομάρχης Μεσσηνίας Αντ. Σπηλιωτόπουλος, ενώ χωρίς να το έχει διασταυρώσει λόγω του προχωρημένου της ώρας θα αντικατασταθεί ο διοικητής του 9ου Συντάγματος Πεζικού Αλκ. Παναγόπουλος. Παράλληλα, οι διαπραγματεύσεις αλλά και οι πανελλαδικές πια διαμαρτυρίες συνεχίζονται. Την επόμενη μέρα στις 12-5-1934 η εφημερίδα αναφέρει ότι η ανάκληση του διοικητή της Χωροφυλακής κ. Παπαευσταθίου δεν ήταν σωστή γιατί τον θεωρεί ως επιτυχημένο που μπόρεσε να διατηρήσει την τάξη και θεωρεί ότι «Θα ήτο ευχής έργον εάν την αλήθειαν ταύτην διεπίστουν εις την Κυβέρνησιν και οι Λιμενεργάται».
Στις 12-5-1934 στην εφημερίδα ΣΗΜΑΙΑ εκτός της πληροφόρησης για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων μεταξύ απεργών – κράτους (το εκπροσωπούσε ο Επιθεωρητής Εργασίας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας κ. Μαυρομμάτης) και εργοδοσίας, δημοσιεύονται πολλές ανακοινώσεις διαμαρτυρίας φορέων και ατόμων. Αναδημοσιεύουμε μία από αυτές που την υπογράφει ο οδοντιατρικός σύλλογος Καλαμών: «Αγαπητή Σημαία,
Σας παρακαλούμεν δεχθείτς να διερμηνεύσετε δια των στηλών σας, τον πόνο που αισθάνθηκε ολόκληρος ο οδοντιατρικός κόσμος για τον άδικο σκοτωμό ανέργων εργατών και φιλησύχων αθώων πολιτών. Διαβιβάσατε προς τας οικογενείας των θυμάτων την άμετρον λύπην και ζητήσατε την παραδειγματικήν τιμωρίαν των υπαιτίων αιματηρών σκηνών».
Ο πρόεδρος Π. Μάλαμας, ο Γραμματεύς Α. Πουπουλίδης
Στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε ότι «χθες το απόγευμα υπέκυψεν εις τα τραύματά του ο αρτεργάτης Παν. Καπετανέας, τραυματισθείς κατά τα προχθεσινά αιματηρά γεγονότα».
Λίγο έλλειψε να τιναχτούν στον αέρα οι διαπραγματεύσεις, καθώς όργανα της ασφάλειας συνέλαβαν τον πρόεδρο των μυλεργατών Σταθάκο και το λιμενεργάτη Νιάρχο με την κατηγορία ότι περιέφεραν τα πτώματα των απεργών στις 9 Μαΐου και τους φυλάκισαν στο τμήμα μαζί με τους Πετρόπουλο, Σμυρλή και Γραμμένο. Νυχτερινή διαδήλωση έξω από το τμήμα και τελικά για μην χοντρύνουν οι εξελίξεις αφέθησαν ελεύθεροι. Ο νέος διοικητής Χωροφυλακής Μεσσηνίας κ. Αγγελέτος διέψευση ότι σκοπεύει να συλλάβει και να εκτοπίσει εργάτες.
Η εφημερίδα ΣΗΜΑΙΑ στις 14-5-1934 αναφέρεται στην επίτευξη συμφωνίας με τους μυλεργάτες και τους λιμενεργάτες, οπότε θα επανέλθουν στην εργασία, αλλά παράλληλα άλλοι φορείς θεσμικοί και μη δημοσιεύουν ανακοινώσεις τους για τα γεγονότα, ενώ προαναγγέλεται και πανελαδική γενική απεργία, αφού τα γεγονότα δεν έγιναν αντιληπτά μόνο ως εργατική διαφορά, αλλά και ως κορυφαίο ζήτημα δημοκρατίας. Δημοσιεύτηκε και το πρακτικό της συμφωνίας.
Στις 14-5-1934 ο Ριζοσπάστης γράφει: Kι’ άλλος τραυματισμένος εργάτης της Καλαμάτας υπέκυψε στα τραύματά του. Εκατοντάδες εργάτες περιφέρουν το νεκρό του». Αναφέρεται στον εργάτη Καπετανέα και συμπληρώνει «εκατοντάδες εργάτες συνόδευσαν την κηδεία του».
Στις 15 Μαΐου η ΣΗΜΑΙΑ γράφει αύριο (στις 16/5) θα πραγματοποιηθεί πανελλαδική πανεργατική απεργία για τα γεγονότα της Καλαμάτας και χαρακτηρίζει τις εξελίξεις ως προετοιμαζόμενη δικτατορία. Επίσης δημοσιεύεται αναλυτική λίστα, ονόματα και ποσά για τον έρανο υπέρ των θυμάτων της 9ης Μαΐου με αποδέκτες τις οικογένειές τους. Το ποσό συγκέντρωσε η Μητρόπολη και μέχρι το δημοσίευμα ήταν 54.945 δραχμές.
Την επόμενη ημέρα στις 16-5-1934 διαβάζουμε ότι συνεχίζονται οι ανακρίσεις για το πως ξεκίνησε η αιματοχυσία με την εφημερίδα να αναφέρει ότι προέκυψε πως δεν έπεσαν οι πρώτοι πυροβολισμοί από την πλευρά των απεργών ή από στελέχη της ιδιοκτησίας των κυλινδρομύλων «Ευαγγελίστρια», αλλά από το στρατιωτικό απόσπασμα.
Επίσης αφέθησαν ελεύθεροι και παραπέμφθηκαν για τακτική δικάσιμο οι Π. Γραμμένος και Γ. Πετρόπουλος «κατηγορούμενοι ότι παρότρυναν τον Λαόν εις στάσιν. Οι απολυθέντες μετά την αποπεράτωσιν των διενεργουμένων ανακρίσεων, θα παραπεμφθούν εις δίκην με την κατηγορίαν επί εσχάτη προδοσία».
Αναφέρεται η πληροφορία ότι καταζητούνται αρκετοί εργάτες, ιδίως αυτοί που περιέφεραν στους δρόμους τα πτώματα των φονευθέντων απεργών. Σε άλλες σελίδες περιγράφεται η αντιπαράθεση στη Βουλή για τα γεγονότα της Καλαμάτας. Η κυβέρνηση δηλώνει την πρόθεσή της να δώσει σύνταξη στα θύματα των σκηνών της Καλαμάτας και θα εξετάσει τα εργατικά αιτήματα, εξέλιξη που οδηγεί τη ΓΣΕΕ σε αναστολή της απεργίας, αλλά δεν αναστέλλουν σωματεία που είχαν πιο ριζοσπαστικές διοικήσεις, όπως αυτά του εργατικού κέντρου Καλαμάτας, αφού προηγήθηκε κοινή σύσκεψή τους. Η εφημερίδα αναφέρει δύο εργατικά κέντρα στην περιοχή.
Πράγματι στις 17-5-1934 διαβάζουμε ότι έγινε η απεργία (όχι όμως με τη συμμετοχή όλων των σωματείων, αναφέρονται αναλυτικά ποια απέργησαν και ποια όχι) αλλά όχι κεντρική συγκέντρωση λόγω των περιπολιών του στρατού, αλλά μικρότερες σε συνοικίες.
Στο θέμα των ανακρίσεων φαίνεται να προκύπτουν ευθύνες κατά του Ενωματάρχου Ν. Τζαβάρα και του ανθυπολοχαγού που ήταν επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων στο θέατρο «Τριανόν».
Η ιατροδικαστική έκθεση αναφέρει ότι ο εργάτης Σ. Μαραγκουδάκης σκοτώθηκε από σφαίρα περιστρόφου «Γκόλτς».
Την επόμενη μέρα στις 18-5-1934 δημοσιεύεται διάψευση των φημών περί ευθυνών του Ενωματάρχη, παράλληλα είχε γίνει και το μνημόσυνο των πεσόντων εργατών με διοργανωτή το σωματείο των λιμενεργατών και με πάνδημη συμμετοχή. Το σωματείο δημοσιοποιεί ευχαριστήριο προς τον Αντιεισαγγελέα Περιστερίδη, διότι θεωρεί ότι η παρουσία του στα γεγονότα απέτρεψε μεγαλύτερη αιματοχυσία στην περιοχή της Πάνω Πλατείας.
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος