Είχαμε την τύχη πριν μερικά χρόνια να εντοπίσουμε και να παρουσιάσουμε ένα καταπληκτικό βιβλίο το «Προσφυγικό Ταξίδι» του Σαμιώτη Στρατή Βακρά.
Έφυγε για το μακρύ ταξίδι της προσφυγιάς από την κατοχική Σάμο και έφτασε σε στρατόπεδο προσφύγων στο Βελγικό Κονγκό, μαζί με άλλους πρόσφυγες από τη Σάμο, τη Χίο και την Ικαρία.
Αυτή την Οδύσσεια περιέγραψε στο βιβλίο που έγραψε. Ακολούθως μετανάστευσε στην Αυστραλία.
Είχαμε επιχειρήσει ανεπιτυχώς να τον εντοπίσουμε.
Χτες μάθαμε από αναγνώστη του Blog που ζει στην Αυστραλία, ότι ο Στρατής Βακράς, εδώ και καιρό δεν είναι πια μαζί μας.
Τιμώντας τη μνήμη του και την προσφορά του στη συμβολή της ιστορικής μνήμης, στην οποία είχε μεγάλη συμβολή το βιβλίο, αναδημοσιεύουμε από την ομογενειακή εφημερίδα ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ της Αυστραλίας και από το 2010 το ακόλουθο δημοσίευμα:
Τις πρώτες μέρες της κατοχής, για λόγους ασφάλειας, τις πέρασε με την οικογένειά του σε χωριά της Μικράς Ασίας. Η μετακίνηση αυτή ήταν η αφετηρία ενός πεντάχρονου προσφυγικού ταξιδιού, περιπλάνησης αν θέλετε, στη Συρία, τον Λίβανο, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο, τη Νότια Αφρική, την Κένυα, την Ουγκάντα, την Μοζαμβίκη, τη Ροδεσία και το Βελγικό Κογκό, μέχρι που η οικογένεια επέστρεψε πίσω στην Ελλάδα.
Ο λόγος για τον συμπάροικο λογοτέχνη Στρατή Βακρά, από τον Άγιο Κωνσταντίνο Σάμου, το βιβλίο του οποίου «Προσφυγικό Ταξίδι», θα παρουσιαστεί την Κυριακή, 14 Μαρτίου 2010, στις 3.30 το απόγευμα, στο οίκημα της Πανσαμιακής Αδελφότητας, επί της 235 Victoria St., στο Brunswick.
Ο Στρατής Βακράς, είναι αυτοδίδακτος συγγραφέας. Μετά την Α’ Γυμνασίου, δεν φοίτησε σε κανένα άλλο νομιμοποιημένο σχολείο. Παρακολούθησε μαθήματα στα κατά τόπους στημένα πρόσκαιρα σχολεία στις χώρες όπου έζησε και είχε την τύχη να διδαχθεί από ξεχωριστούς περιστασιακούς δάσκαλους και καθηγητές.
Λάτρης του βιβλίου, τού τα δάνειζαν και αυτός ως αδηφάγος αναγνώστης, διάβασε από την τρυφερή εκείνη ηλικία βιβλία που στην Ελλάδα ήταν απαγορευμένα σε Γυμνασιόπαιδες. Έτσι, πολλές φορές τον βλέπουμε από μαθητής να γίνεται δάσκαλος και να προσπαθεί να μεταδώσει τις γνώσεις του στα μικρά ελληνόπουλα, ενώ, παράλληλα, εργαζόταν και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις με το «διαβολικό του» μυαλό, κατάφερνε να έχει την εύνοια των προϊσταμένων του και, ως επικεφαλής, να κερδίζει αρκετά χρήματα .
Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
Το «Προσφυγικό Ταξίδι», λοιπόν, είναι ένα κομμάτι της βιογραφίας της εφηβικής του ηλικίας, με αφηγήσεις ταξιδιωτικών και άλλων περιπετειών και έμμεσες ιστορικές μαρτυρίες σχετικές με πιο προσωπικά χαρακτηριστικά, όταν την νύχτα της 10ης προς 11η Μαΐου του 1941, ένας αριθμός Σαμίων, γύρω στους 1350, μαζί και οι γονείς του Δημήτρης και Καλλιόπη και ο αδελφός του Ξενοφών, διέφυγαν στα τουρκικά παράλια.
Από εκεί αρχίζει μια περιπετειώδης Οδύσσεια, γραμμένη σε 358 σελίδες, που θα συγκλονίσει τον αναγνώστη.
Το
βιβλίο είναι σπαρμένο με ολοζώντανες εικόνες που αναλύουν με μαεστρία
λεπτομέρειες, πρόσωπα, καταστάσεις και, κυρίως, γνωριμία με τους τόπους
που περιδιάβηκε. Με αυτό τον τρόπο, ο συγγραφέας κάνει τον αναγνώστη
συνταξιδιώτη στο χρόνο και συμπάσχοντα σε κάθε του βήμα. «Από μικρός
είχα την τάση να καταγράφω τοπωνύμια και να κρατώ σημειώσεις. Ωστόσο, τα
περισσότερα γεγονότα είναι γραμμένα στο μυαλό μου και οι καλύτερες
φωτογραφίες είναι αυτές που πάρθηκαν με τα μάτια της ψυχής», εξηγεί.
Με την άδεια του συνομιλητή, προσθέτω, ότι και η μνήμη έχει τη μαγεία της. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, χωρίς μνήμη, δεν θα μπορούσε να καταγράψει 60 τόσα χρόνια μετά, το πολυτάραχο αυτό κομμάτι της ζωής του, παρασύροντάς μας με τον μεστό του λόγο, πότε στα πανδοχεία και τις σκηνές με τις ακατανόμαστες συνθήκες διαβίωσης, πότε στο κατάρτι του «Ριζουάνι», πλοίου μεταφοράς ζώων, πότε στο Σουέζ – 7 ημέρες χωρίς φαγητό και νερό και πότε στα στρατόπεδα της Μακίντου.
… ΑΝ ΠΟΤΕ ΘΑ ΣΗΚΩΝΑΝ ΚΕΦΑΛΙ
Επίσης, κοιμήθηκε στα κτίρια της Εμπορικής Έκθεσης της Γκιζίρα στο Δέλτα του Νείλου, πήγε στο Ναϊρόμπι, την πρωτεύουσα της Κένυας, ταξίδεψε στην Ερυθρά Θάλασσα και ανατολικά του Ινδικού, έφτασε στα βάθη της ζούγκλας φωτογραφίζοντας ονειρεμένα τοπία στις όχθες του ποταμού Κονγκό, είδε άγριες φυλές, έμεινε σε πολυτελή ξενοδοχεία και άλλα πολλά.
«… Καταλήξαμε στο Βελγικό Κογκό. Στην Μπούνια, κωμόπολη, με 83 λευκούς από τους οποίους οι 60 ήταν Έλληνες και έναν ανυπολόγιστο αριθμό νέγρων, μάς καλοδέχθηκαν. Οι φυτείες με δένδρα καφέ, καουτσούκ, φοίνικες, ζαχαροκάλαμο κ.λπ. και τα μεταλλεία εξόρυξης χρυσού και άλλων πολύτιμων λίθων έκαναν το μέρος πλούσιο. Ωστόσο, αναλογιζόμουν αν ποτέ αυτός ο λαός, θα σήκωνε κεφάλι…», θα πει.
Ο κ. Βακράς, τονίζει ότι στόχος των προσφύγων, ήταν η επιστροφή στην
Ελλάδα. Έτσι με το πλοίο «Μαυριτάνια», πέρασαν τον Ινδικό και μετά με το
«Τριπολιτάνια» έφτασαν στις 19 Μαρτίου 1946, μέσω Χίου, στη Σάμο. «Στα
18 και κάτι, βρέθηκα και πάλι στα πάτρια εδάφη», προσθέτει.
Για το
«Προσφυγικό ταξίδι» ο κ. Χρήστος Λάνδρος, εκ μέρους του εκδοτικού Οίκου
«Απόπλους», σημειώνει: «… η πορεία των Σαμίων έως το Κογκό με τον ίδιο
πρωταγωνιστή, πετυχαίνει στην αφήγησή του να μεταδίδει το άρωμα και την
αθωότητα, την τόλμη και την ορμητικότητα, την συνεχή αγωνία και το όραμα
για ένα καλύτερο και φιλικά προσκείμενο κόσμο».
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Ενδιαφέρον είναι και το κομμάτι της ζωής του συγγραφέα από το 1955
και μετά, όταν αντί να επιστρέψει στο Βελγικό Κονγκό, όπου όπως
σημειώνει υπήρχε «ζωή με ανέσεις και οικονομική ευχέρεια», μπάρκαρε στο
«Scauvcoum», με πρώτο σταθμό τον ξενώνα υποδοχής Greta στο NSW.
Κυνηγώντας
την τύχη, κι αφού άλλαξε πολλές δουλειές, έγινε μέχρι και φαροφύλακας
στο Gabo Island, δημιούργησε οικογένεια και μαζί με την σύζυγό του, την
αγαπητή κ. Γεωργία, χαίρονται την γλυκιά συντροφιά των εγγονών τους.
Ο Στρατής Βακράς, έχει εκδώσει πέντε βιβλία και επεξεργάζεται άλλα
έξι. Ο ίδιος δικαιολογεί την ενασχόλησή του με το γράψιμο, ότι το κάνει
«περισσότερο για ν’ απασχολώ την μνήμη μου και να μην είμαι έρμαια του
πόνου και της θλίψης».
Το βιβλίο θα σχολιάσουν ο επίκουρος καθηγητής,
Αθανάσιος Σπηλιάς, και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Λογοτεχνών και
Συγγραφέων, κ. Θύμιος Χαραλαμπόπουλος. Ο πρόεδρος του Ομίλου για την
Προώθηση της Ελληνικής γλώσσας, κ. Πλούταρχος Δεληγιάννης, θα διαβάσει
σχόλια του προϊσταμένου των Γενικών Αρχείων του Κράτους, καθηγητή κ.
Λάντρου, θα διαβαστεί μήνυμα του Έλληνα προξένου στην Τασμανία, κ. Αλέξη
Πίτα, και αναφορά στα σχόλια για το βιβλίο του φιλόλογου καθηγητή,
Αριστείδη Βουγιούκα.
Την εκδήλωση θα συντονίσει η κ. Διονυσία Τσουκαλά. Στο τέλος, θα
προσφερθούν ροφήματα και γλυκά. Η είσοδος είναι ελεύθερη και όλοι είναι
ευπρόσδεκτοι.
«Το Κράτος μού ζήτησε να γράφω την ιστορία των Σαμίων
προσφύγων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αφαίρεσα κάποιες προσωπικές στιγμές
και το παρέδωσα στον «Απόπλου» που ένας ημικρατικός οργανισμός που
λειτουργεί κάτω από τη Νομαρχία.
Σενάριο για κινηματογραφική ταινία; ερωτώ.
«Όλα είναι πιθανά και τίποτα σίγουρο», απαντά ο συγγραφέας με το ήρεμο και γλυκό χαμόγελο που τον χαρακτηρίζει.