...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...
Στον Άγιο Λουκά στο Αλιβέρι της Εύβοιας και στο έτος 1933, "ταξιδεύουμε" για να μεταφέρουμε την ιστορία της απεργίας - ορόσημο για την περιοχή, που βάφτηκε με το αίμα των λιγνιτωρύχων και δημιούργησε θύελλα στη Βουλή. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ήταν το μακρινό πια 1994 όταν είχαμε επισκεφτεί το Αλιβέρι για να αναζητήσουμε στοιχεία για τη μεγάλη απεργία του 1933, συναντήσαμε στα γραφεία της Ένωσης συνταξιούχων ΔΕΗ Αλιβερίου και Ευβοίας, δύο συνταξιούχους, ήταν ο Πέτρος Βούρης γενικός γραμματέας και ο Ευάγγελος Ρουμελώτης πρόεδρος της Ένωσης , με τους οποίους μιλήσαμε και ακολούθως μας ξενάγησαν στο λιγνιτωρυχείο. Αναδημοσιεύουμε για καλύτερη κατανόηση του ιστορικού πλαισίου, τα όσα μας είπαν και αποτυπώσαμε στο βιβλίο μας "Εργατικές Ιστορίες" (εκδόσεις BUX 1998, ΙSBN 960-7939-00-X).
"Τα λιγνιτωρυχεία Αλιβερίου λειτουργούν τουλάχιστον από το 1894.
Η οικονομία της περιοχής ήταν βασισμένη σε αυτά και στη γεωργία.
Ο λιγνίτης μεταφερόταν με βαγόνια στο λιμάνι Αλιβερίου και από εκεί αλλού με πλωτά μέσα.
Το 1924 έγινε η ηλεκτροφώτιση των υπογείων στοών από το μηχανολόγο Θανάση Κόλλια και αυτό βοήθησε στη μεγαλύτερη εξόρυξη λιγνίτη.
Το 1924 έγινε μία μεγάλη απεργία. Το πρώτο συνδικάτο τότε εμφανίστηκε στο λιγνιτωρυχείο.
από το "Κοινωνιολογικό και Πολιτικό Λεξικό" του Δημήτρη Πουρνάρα -1934[/caption]
Υπήρχαν δύο κατηγορίες εργαζομένων, αυτοί που ήταν στις υπόγειες στοές και αυτοί που εργάζονταν στην επιφάνεια.
το 1933
Τότε υπήρχε ένα πρόβλημα η καταβολής δεδουλευμένων. Μάλιστα ορισμένοι ήταν απλήρωτοι για ένα εξάμηνο.
Και αυτοί που πληρώνονταν, πληρώνονταν με κουπόνια, τα οποία οι έμποροι του Αλιβερίου τα εξαργύρωναν στη μισή τιμή. Έτσι οι εργαζόμενοι αναγκάστηκαν να κατέβουν σε απεργία, ενώ πρέπει να πούμε ότι η εταιρία είχε κέρδη. Ο αριθμός των εργαζομένων ήταν 500 ίσως και παραπάνω.
Ιδιοκτήτης τότε ήταν ο Εμπειρίκος και διευθυντής ο Γρυπάρης και αστυνομικός διευθυντής Κύμης ο Απαλός. Η απεργία έγινε τον Αύγουστο του 1933.
Πρόεδρος του σωματείου ήταν ο Νικόλαος Χαρίτος και γενικός γραμματέας ο Αποστόλου ο Γιώργης. Η εργοδοσία φώναξε το στρατό και την αστυνομία.
Η επέμβαση ήταν τόσο δυναμική, που είχαμε θύματα και τραυματίες. Η κοινωνία του Αλιβερίου και όλης της περιοχής είχε αγανακτήσει.
Να σημειώσουμε ότι επενέβη και ο δεσπότης Κύμης υπέρ του εργοδότη για να μην δημιουργούν οι εργαζόμενοι αναταραχή. Μετά την καταστολή απολύθηκαν οι πρωταίτιοι και οι υπόλοιποι συνέχισαν να εργάζονται στις ίδιες άσχημες συνθήκες".
11-8-1933 Ριζοσπάστης
ΤΥΠΟΣ
Από τον Τύπο της εποχής μαθαίνουμε ότι οι απεργοί συγκεντρώθηκαν στον Άγιο Λουκά και με την παρότρυνση συνδικαλιστικών στελεχών από τη Χαλκίδα και τον Πειραιά,
βάδισαν προς το χώρο του ανθρακωρυχείου, παρά την απαγόρευση των αστυνομικών αρχών.
10-8-1933 ΠΑΤΡΙΣ
Μπροστά στη διαδήλωση ήταν οι γυναίκες και τα παιδιά των ανθρακωρύχων.
Όταν έφτασαν στο ανθρακωρυχείο, σε βάρος των απεργών έπεσαν περίπου 100 πυροβολισμοί, ενώ τόσο σημαντικές ήταν οι συνέπειες, που το Υπουργείο Πρόνοιας έστειλε τραυματιοφορείς για να βοηθήσουν την κατάσταση.
ΕΘΝΟΣ 10-8-1933
Επίσης γιατροί και φαρμακοποιοί του προσφυγικού νοσοκομείου και του Ερυθρού Σταυρού, μετέβησαν στην περιοχή για βοήθεια προς τους τραυματίες.
10-8-1933 ΕΣΤΙΑ
Στην περιοχή φτάνει από την επιθεώρηση Εργασίας ο Γ. Τρίμης δηλώνοντας πως οι εντολές του είναι να δώσει λύση και συναντά τους απεργούς, που του λένε για χρέη δεδουλευμένων περίπου ενός εκατομμυρίου δραχμών.
ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 9-8-1933
Ταυτόχρονα ορισμένες εφημερίδες αρχίζουν τη φημολογία για υποκίνηση της απεργίας από κομμουνιστικά στοιχεία της Ενωτικής Συνομοσπονδίας.
ΕΥΡΙΠΟΣ 12-8-1933
11-8-1933 ΠΑΤΡΙΣ
Στην πραγματικότητα αναφέρεται στην παρουσία του Φλωκίδης (αλλού βλέπουμε το όνομα Λουκίδης, οι περισσότερες αναφορές αυτό το όνομα καταγράφουν) συνδικαλιστή
της Ενωτικής Συνομοσπονδίας εργατών, που ήταν κομμουνιστής και του υποψηφίου με την ίδια παράταξη, δημάρχου Χαλκίδας ράπτη Νικολόπουλου, οι οποίοι μίλησαν στους ανθρακωρύχους και περιόδευσαν στα χωριά της περιοχής. Απόσπασμα της χωροφυλακής επιχείρησε να τους συλλάβει, αλλά με τη στήριξη κατοίκων της περιοχής διέφυγαν.
11-8-1933 ΠΑΤΡΙΣ β έκδοση
Δεν ήταν όμως μόνο οι λόγοι των συνδικαλιστικών στελεχών που έπεισαν τους ανθρακωρύχους να κινητοποιηθούν αλλά και "οι λόγοι απελπισίας των πεινώντων", όπως αναφέρει ο Τύπος της εποχής.
13-8-1933 ΠΑΤΡΙΣ
Σε επιστολές τους προς την κυβέρνηση μετά την απεργία, κάτοικοι της Εύβοιας αναφέρουν ότι οι ανθρακωρύχοι δεν απέργησαν επειδή ήταν κομμουνιστές, αλλά επειδή ήταν είλωτες.
Τελικά μετά την απεργία συνελήφθησαν ως υποκινητές οι Νικολόπουλος και Πλακίδης.
Να συμπληρώσουμε ότι η επιχείριση απειλούσε να φέρει απεργοσπάστες από άλλες περιοχές.
ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 11-8-1933
Η εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ περιγράφει το χώρο των ανθρακωρύχων Αλιβερίου ως "μαύρον κόσμον της δεινοπαθούσης εργατιάς", αναφέροντας ότι το πιο υψηλό μεροκάματο ήταν 40 δραχμές και στηλιτεύοντας τις κάκιστες συνθήκες εργασίας.
Όταν η απεργία όδευε προς τη λήξη της ο χώρος πήρε φωτιά, όχι από ανθρώπινο χέρι, αλλά "από ασβέστου προερχομένου από τα έγκατα της γης, του οποίου η επέκτασις περιωρίζετο δι' ορισμένων ειδικών εργατών των ανθρακωρυχείων", όπως δήλωσε ο Νομάρχης Εύβοιας, Κώτσιος.
ΒΡΑΔΥΝΗ 12-8-1933
Στην αναζήτηση ευθυνών για τους πυροβολισμούς στο ψαχνό, τα στελέχη της επιχείρησης, δήλωσαν ότι αρχικά είχαν πει για πυροβολισμούς στον αέρα, αλλά κάτι τέτοιο δεν συνέβη, αφού οι βολές ήταν όλες στο "ψαχνό".
Παράλληλα ο ιδιοκτήτης Εμπειρίκος πήγε με χρήματα για να πληρώσει τα δεδουλευμένα και η απεργία έληξε.
ΕΥΡΙΠΟΣ 12-8-1933 ΑΛΙΒΕΡΙ
Στις έρευνες που ακολούθησαν διαπιστώθηκε ότι πυροβολήθηκαν απεργοί ενώ είχαν σηκώσει ψηλά τα χέρια, μερικοί δεν είχαν πυροβοληθεί από τη χωροφυλακή αλλά από όπλα τύπου "γκρα" που είχαν οι φύλακες και άλλοι ενώ ήταν τραυματισμένοι από σφαίρες, είχαν και τραύματα από κοντάκια όπλων, χτυπήθηκαν δηλαδή όσο ήταν αιμόφυρτοι και στο έδαφος.
Τα γεγονότα φτάνουν στη Βουλή, όπου κυβέρνηση και αντιπολίτευση συγκρούονται, με την κυβέρνηση να προσπαθεί αν λειάνει την κατάσταση, χρεώνοντας ευθύνες στην επιχείριση, στην οποία το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ανακοίνωσε ότι θα υποβάλλει μήνυση για την καθυστέρηση της μισθοδοσίας, ενώ ήδη έχουν αντικατασταθεί όλοι οι αξιωματικοί της χωροφυλακής στην περιοχή.
Έρευνα: Nάσος Μπράτσος
Σχετική είδηση: Α.Ο. Αγίου Λουκά: Από τις στοές του λιγνιτωρυχείου στο γρασίδι