...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr και το spotrs.ert.gr...
Λίγο πριν τον τελικό του Euro, θα κάνουμε αναδρομή στον ποδοσφαιρικό τελικό του ρεύματος του εργατικού αθλητισμού στην Αθήνα του 1928, εκεί όπου στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, αναμετρήθηκαν ο Νέος Αστήρ Κρυφοχωρίου και ο Ερμής Βύρωνα. Που ήταν όμως το Κρυφοχώρι της Αθήνας;
Το Κρυφοχώρι ήταν η ονομασία μίας περιοχής ανάμεσα σε Γκύζη και Τουρκοβούνια, που στη σημερινή εποχή αντιστοιχεί σε τμήμα της Κυψέλης σχεδόν απέναντι από τα δικαστήρια της Ευελπίδων και "προς τα πάνω" προς τον περιφερειακό του Πολυγώνου και την περιοχή που ονομάζεται Νέα Κυψέλη.
Η λέξη Χασάν ή Χασάνι, είναι η ονομασία που είχε εκείνη την περίοδο η περιοχή του Ελληνικού, η διευκρίνηση γίνεται γιατί στο ρεύμα αυτό συμμετείχε και η ομάδα “Χασάν”. Τόσο το Ελληνικό, όσο και το Κρυφοχώρι, όπως και το Περιστέρι και ο Βύρωνας, ήταν περιοχές στις οποίες είχαν εγκατασταθεί αρκετοί Μικρασιάτες πρόσφυγες. Επίσης μην δημιουργεί προβληματισμό η αναφορά του ονόματος της ίδιας ομάδας σε δύο αγώνες την ίδια μέρα – υπήρχε και η Β' ομάδα. Στο δρόμο για τον τελικό μετρούσε το αποτέλεσμα της Α΄ομάδας.
Το πολιτικό ζήτημα της εποχής
Στο πολιτικό πεδίο σε διεθνή βάση, είχαν ήδη συγκρουστεί δύο αντιλήψεις για τον αθλητισμό. Από τη μία ένα ρεύμα που στηρίχτηκε από το σοσιαλδημοκρατικό ρεύμα της εποχής και το ρεύμα της κομμουνιστικής τρίτης διεθνούς, που αρχικά με ξεχωριστές αθλητικές οργανώσεις (μαζικές στο σημείο να συγκροτούν ομοσπονδίες και διεθνείς διοργανώσεις) και μετέπειτα με την πολιτική του λαϊκού μετώπου ενάντια στο φασισμό, συνεργαζόμενες οργανωτικά, πρέσβευαν τα ιδεώδη του αθλητισμού της χαράς και της συναδέλφωσης.
Από την άλλη Χίτλερ και Μουσολίνι, επένδυαν στον αθλητισμό για να προβάλλουν ο πρώτος την “ανωτερότητα” της Αρίας Φυλής μέσα και των αθλητικών αποτελεσμάτων και ο δεύτερος μέσω αποτελεσμάτων και αθλητικών έργων την “αποτελεσματικότητα” του φασιστικού κράτους.
Ενδιάμεσα αυτών των ρευμάτων οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούμενες τυχόν επεκτατικές βλέψεις της τότε ΕΣΣΔ, επέλεξαν τη συμμετοχή στις χιτλερικές αθλητικές διοργανώσεις, “επενδύοντας” σε έναν ισχυρό στρατιωτικά και οικονομικά σύμμαχο, που η ιστορία έδειξε ότι δεν δίστασε να τους κατακτήσει και να τους αιματοκυλήσει και τους ίδιους χωρίς οίκτο.
Στην ιστορία το ρεύμα του εργατικού αθλητισμού, έμεινε και ως “εργατικά σπορ”, καθώς και “κόκκινο σπορ”. Στην Ελλάδα στηρίχτηκε από το ΚΚΕ και την ΟΚΝΕ, καθώς και από αρκετά συνδικάτα.
Τα προκριματικά και τα εξωαγωνιστικά θέματα
Μετά το γιορτασμό της πρωτομαγιάς του 1928, με θεατές πλήθος εργατών, έγινε ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ των εργατικών ποδοσφαιρικών ομάδων ομάδων Βύρωνα και Περιστερίου (1-2), ακολούθησε έρανος για τα οργανωτικά και μετά πυγμαχία μεταξύ δύο αθλητών του Περιστερίου τον Καραμπέτ Στιναριάν και τον Ανδρέα Λεμονιά. Νικητής ήταν ο Στιναριάν.
Το Μάιο γίνεται η 6η συνδιάσκεψη της Περιφερειακής ένωσης εργατικού αθλητισμού Αθηνών και τιμητικά εκλέγεται σαν συντονιστής ο πρώην γραμματέας της ένωσης, Νισηρίου, που εκείνη την περίοδο ήταν φυλακισμένος. Μεταξύ των ζητημάτων συζητήθηκε και η επέκταση των σπορ στις γυναίκες εργάτριες.
Επίσης το Μάιο στην Καβάλα στη συνδιάσκεψη των νέων εργατών δέρματος, απευθύνει χαιρετισμό, μεταξύ άλλων εκπροσώπων φορέων, ο εργατικός αθλητικός όμιλος Εργατικός Αστήρ Καβάλας.
διαφήμιση της εποχής
Στις 10-6-1928 αγωνίστηκαν στο γήπεδο της Καλλιθέας ο Ατρόμητος Παλαιών Σφαγείων και η Εσπερία.
Την ίδια μέρα οργανώθηκε εκδρομή στο Χασάν, από τους εργατικούς αθλητικούς ομίλους Βύρωνα, Περιστερίου και τον “Αλύτρωτο”. Με την ευκαιρία παίζουν και ποδόσφαιρο, το πρωί Περιστέρι – Βύρωνας 3-1 και το απόγευμα Χασάν εναντίον μικτής Περιστερίου & Βύρωνα: 4-2
Οι σύλλογοι Αστήρ Γηροκομείου, Αλύτρωτος, Θύελλα, Κηφισιά, προετοιμάζουν συνελεύσεις με αναλογία ένας αντιπρόσωπος για κάθε 20 συμμετέχοντες για να τους στείλουν στο συνέδριο του εργατικού αθλητισμού. Το συνέδριο αναβλήθηκε λόγω της μεγάλης έντασης της απεργίας των καπνεργατών (απεργούσαν και άλλοι κλάδοι) που οδηγούσε τις εργατικές οργανώσεις σε άλλες άμεσες προτεραιότητες στήριξης της απεργίας, υπεράσπισης των συλληφθέντων, κλπ Τελικά πραγματοποιήθηκε στις 21-6-1928 και εκτός των αθλητικών θεμάτων εξέφρασε τη στήριξή του στην απεργία των καπνεργατών, καταδικάζοντας και τη δολοφονία του εργάτη – αθλητή της Ξάνθης, Θεοδοσίου. Με ψήφισμα καλούνται οι εργατικές αθλητικές οργανώσεις να στηρίξουν την καπνεργατική απεργία.
Τα «τάγματα εφόδου» της εποχής
Στις 13 Ιουνίου στο γήπεδο της Καλλιθέας ενώ έκανε προπόνηση η ομάδα της Αναγέννησης, τα μέλη της δέχτηκαν επίθεση από μέλη φασιστικής ομάδας που απαιτούσε να αποχωρήσουν από το γήπεδο και στην άρνησή τους χειροδίκησαν εναντίον τους.
Στις 29 Ιουνίου συλλαμβάνεται ο γενικός γραμματέας της ομοσπονδίας εργατικού αθλητισμού και τέσσερις εργάτες – αθλητές και μετά από ξυλοδαρμό, παραπέμφθηκαν στη δικαιοσύνη με ανυπόστατες κατηγορίες, αναφέρει η ομοσπονδία σε ανακοίνωσή της, ζητώντας την απελευθέρωσή τους.
Οι αθλητικές ομάδες καλούν εκτός των γηπεδικών τους υποχρεώσεων καλούν συνελεύσεις με θέμα την Σπαρτακιάδα της Μόσχας, τους σκοπούς και τη σημασία της.
αθλητική διαφήμιση της εποχής
Ο δρόμος για τον τελικό
Στις 8-7-1928 ο Ατρόμητος Παλαιών Σφαγείων, που ήταν στο ρεύμα του εργατικού αθλητισμού, κερδίζει με 2-1 τον Άτλα που ήταν “αστική ομάδα” και ανεξάρτητο σωματείο, δηλαδή μη ενταγμένο στο συγκεκριμένο ρεύμα, αλλά και μη ενταγμένο σε επίσημες διοργανώσεις.
Στις 15-7-1928 το Κρυφοχώρι κερδίζει με 6-1 την Πρόοδο στο γήπεδο του Ρουφ και στο γήπεδο της Καλλιθέας η Αναγέννηση έφερε ισοπαλία με το Χασάν. Εκτός του αγωνιστικού σκέλους έγιναν ομιλίες υπέρ της Σπαρτακιάδας της Μόσχας και του ρεύματος του εργατικού αθλητισμού.
Χασάν – Αναγέννηση (4-1) στο γήπεδο Καλλιθέας ενώ στο ίδιο γήπεδο άλλη ώρα θα γίνει ο αγώνας Ερμής Βύρωνα – Αναγέννηση (3-2) και Κρυφοχώρι – Ατρόμητος Παλαιών Σφαγείων στο γήπεδο Πολυγώνου, αλλά και Πρόοδος – Περιστέρι (5-4) στο γήπεδο του Ρουφ, βρέθηκαν αντιμέτωποι την Κυριακή 22-7-1928.
Στις 23-7-1928 συνεδριάζει η αθλητική επιτροπή του ομίλου Ραπτεργατών.
Στις 29-7-1928 γίνονται οι αγώνες Ερμής Βύρωνα – Χασάν (3-1) στο γήπεδο της Καλλιθέας, στο γήπεδο Περιστερίου, Περιστέρι – Κρυφοχώρι (4-2), στο γήπεδο Πανιωνίου Ατρόμητος Παλαιών Σφαγείων – Κρυφοχώρι και στο γήπεδο του Ρουφ, Πρόοδος – Ατρόμητος Παλαιών Σφαγείων (3-2), στο γήπεδο της Καισαριανής γίνεται ο αγώνας Χασάν – Ερμής.
Στο γήπεδο του Πανελλήνιου Ατρόμητος Παλαιών Σφαγείων και Νέος Αστήρ Κρυφοχωρίου ήρθαν ισόπαλοι.
Ο μεγάλος τελικός
Η ώρα του μεγάλου τελικού πλησιάζει και θα γίνει στις 5-8-1928 μεταξύ των ομάδων Νέος Αστήρ Κρυφοχωρίου και Ερμής Βύρωνος στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Η πρωταθλήτρια κερδίζει ως έπαθλο την αποστολή δύο ποδοσφαιριστών – εργατών στην Γ' Σπαρτακιάδα της Μόσχας.
Δεν διευκρινίζεται αν η αποστολή είναι για συμμετοχή μαζί με άλλους σε κάποιο αθλητικό σχήμα πχ κάποια μικτή ομάδα, ή αν είναι τιμητική για παρακολούθηση και συλλογή εμπειριών.
Γίνεται κινητοποίηση και ενημέρωση όλων των συλλόγων του συγκεκριμένου ρεύματος σην περιοχή του λεκανοπεδίου Αττικής για να στείλουν κόσμο – θεατές στον αγώνα που θα γίνει στις 8πμ, με ελεύθερη είσοδο. Τα μέλη των άλλων εργατικών αθλητικών ομάδων καλούνται να δώσουν το παρόν φορώντας τις στολές τους.
Το «γύρισε» το Κρυφοχώρι
Πράγματι ο τελικός ξεκινάει και στο ημίχρονο ο Ερμής Βύρωνα είναι μπροστά με 2-0, αλλά στην επανάληψη ο Νέος Αστήρ Κρυφοχωρίου με αντεπίθεση φέρνει το ματς στα ίσια και λήγει με 2-2.
Στη λήξη γίνονται ομιλίες υπέρ της Σπαρτακιάδας και αφού το έπαθλο ήταν η αποστολή δύο αντιπροσώπων από τη νικήτρια ομάδα στη Μόσχα και ο αγώνας έληξε ισόπαλος, η απόφαση είναι να πάει ένας από κάθε ομάδα, από τους φιναλίστ του τελικού. Σβέλτοι στα οργανωτικά οι Κρυφοχωρίτες κάνουν συνέλευση το ίδιο απόγευμα και αποφασίζουν να στείλουν τον εργάτη – αθλητή Ευθύμιο Σκόρδα.
Ο απόηχος
Τον Αύγουστο στη Δραπετσώνα ιδρύθηκε η ομάδα “Σπαρτακιάς” και εντάχθηκε στο ρεύμα του εργατικού αθλητισμού. Το Δ.Σ. αποτελούσαν οι Μ. Κούτελος, Β. Μαυρόπουλος, Ι. Μουστακόπουλος, Γ. Μεζίνης, Τρ. Εφραιμίδης και Κυρ. Ταμαμίδης.
Στις 11-8-1928 ο εργατικός αθλητικός όμιλος ΠΡΟΟΔΟΣ διοργάνωσε εκδρομή στη Βούλα.
Στις 26-8-1928 στις 9πμ ο Νέος Αστήρ Κρυφοχωρίου αγωνίστηκε στο γήπεδο του Παναθηναϊκού με το Χασάν.
16-8-1928 η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν ανεπιτυχής
Η “παράγκα” που παρεμβαίνει
Στη Μόσχα διεξάγεται τον Αύγουστο του 1928 η Σπαρτακιάδα (διεθνής διοργάνωση αγώνων του ρεύματος του εργατικού αθλητισμού), αλλά η ελληνική κυβέρνηση απαγορεύει τη μετάβαση των Ελλήνων αντιπροσώπων. Άλλωστε υποστήριζε τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Άμστερνταμ, όπου όμως, ο απολογισμός της ελληνικής αποστολής, δεν ήταν αξιοπρόσεκτος.
Συνεπώς το “έπαθλο” της αποστολής στη Σπαρτακιάδα, που είχε ανακοινωθεί για τον τελικό Νέος Αστήρ Κρυφοχωρίου – Ερμής Βύρωνα, δεν είχε τελικά πρακτική αποτύπωση.