...αναδημοσίευση από το ert.gr...
Με τίτλο “από όσα η μνήμη κράτησε” και συγγραφέα το Γεράσιμο Μαυρογεώργη κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Νότιος Άνεμος” ISBN 978-960-9511-68-1, ένα βιβλίο που το χαρακτηρίζουμε ιστορικό ντοκουμέντο, καθώς ο συγγραφέας καταθέτει μνήμες από τη συμμετοχή του σε γεγονότα της ιστορικής περιόδου από τον απόηχο της Μικρασιατικής καταστροφής έως τη μεταπολίτευση.
Στα 95 του χρόνια με απόλυτη διαύγεια πνεύματος και μοιράζοντας τη ζωή του μεταξύ της Αθήνας και της Ικαρίας, ο Γεράσιμος Μαυρογεώργης με το βιβλίο του δίνει χρήσιμα ιστορικά στοιχεία αλλά “χαρίζει” και πολλές εκπλήξεις στους μεταγενέστερους που τον γνωρίζαμε χρόνια, αλλά δεν ξέραμε ότι ήταν αυτόπτης και συμμετέχων σε πολλές σημαντικές ιστορικές στιγμές των τελευταίων δεκαετιών.
Όπως αναφέρει μεταξύ άλλων στον πρόλογό του ο Διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας Μιχάλης Λυμπεράτος: “Το βιβλίο του Γεράσιμου Μαυρογεώργη είναι στην πραγματικότητα μία εναργέστατη, παραστατική και συμπυκνωμένη μικρογραφία της σύγχρονης ιστορίας της χώρας με έμφαση στο κρίσιμο διάστημα της δεκαετίας του 1940”.
Ακολούθως ο Πανεπιστημιακός Μάκης Καβουριάρης, επισημαίνει: “Στο βιβλίο του μας δίνει πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία της χώρας μας και ιδιαίτερα της Ικαρίας από την Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι την πτώση της δικτατορίας του 1974”.
Επισκεφτήκαμε το Γεράσιμο Μαυρογεώργη στο σπίτι του στον Εύδηλο Ικαρίας και μιλήσαμε μαζί του.
Μας είπε ότι έγραψε αυτό το βιβλίο “για να μάθουν οι νεώτερες γενιές τι συνέβαινε σε άλλες εποχές. Για παράδειγμα στην Ελλάδα τα χρόνια των μνημονίων ακόμα και ο άνεργος φορούσε ένα ζευγάρι παπούτσια, ενώ στο Μεσοπόλεμο υπήρχαν νέοι 20 και 25 χρόνων που κυκλοφορούσαν ξυπόλητοι και κράταγαν το ένα και μοναδικό ζευγάρι παπούτσια για να πηγαίνουν στην εκκλησία και σε γιορτές”.
Στις πολλές πληροφορίες που δίνει το βιβλίο αναφέρεται η δράση το 1922 του γυναικείου συλλόγου "Εργάνη Αθηνά" που λειτουργεί έως τις μέρες μας, αλλά και η ίδρυση του σωματείου των εργαζομένων στη δημιουργία του λιμανιού που έσπαγε βράχους με δυναμίτιδα και έφτιαχνε τον πρώτο μόλο. Εκεί δούλευε ο 21 ετών το 1932 αδερφός του συγγραφέα, ο Νίκος και μετέφερε τις εικόνες.
Επίσης ο Γεράσιμος Μαυρογεώργης αναφερόμενος στα συλλαλητήρια της εποχής του Μεσοπολέμου μας είπε: “Η νεολαία επηρεάζονταν εκείνη την εποχή από τις ιδέες της πρόσφατης Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917 και στην Ικαρία τις κινητοποιήσεις της νεολαίας τις οργάνωνε η ΟΚΝΕ. Έτσι το 1934 οι νεολαίοι των χωριών έδωσαν προσυγκέντρωση στο χωριό του Κάμπου, για να έρθουν συντεταγμένα στον Εύδηλο, αλλά οι χωροφύλακες που το είχαν μάθει τους περίμεναν έξω από το χωριό στην τοποθεσία Φύτεμα. Με την παρέμβαση των μεγαλύτερων και των ψυχραιμότερων αποφεύχθηκαν τα χειρότερα. Υπήρξαν όμως περιπτώσεις που τραυματίστηκε από χωροφύλακες ο Γιάννης Σαλλάς στην προσπάθειά του να διαφύγει τη σύλληψη για χρέος στην εφορία και ακολούθησαν έντονες διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις”.
-Μιλήστε μας για την κινητοποίηση των γυναικών στην περίοδο της κατοχής.
-“Οι Ιταλοί ζήτησαν από τους κατοίκους της κοινότητας Φραντάτου να υλοτομήσουν, επ' αμοιβή, την περιοχη που είναι το δάσος του Ράντη για να χρησιμοποιήσουν την ξυλεία και για κάρβουνα, κλπ και προς τιμήν τους, όλοι οι κάτοικοι της περιοχής αρνήθηκαν. Τότε οι Ιταλοί για τιμωρία τους έκοψαν το δελτίο σίτισης, που ήταν ένα αλεύρι κακής ποιότητας και αυτό. Τότε το ΕΑΜ αποφάσισε να γίνουν συλλαλητήρια των γυναικών σε Ράχες, Εύδηλο και Άγιο Κήρυκο με αίτημα την επαναφορά του συσσιτίου. Η επιλογή ήταν γυναίκες για να μην υπάρξουν εντάσεις μεταξύ των ανδρών και των Ιταλών.
Στο συλλαλητήριο του Ευδήλου πήρε μέρος και η μητέρα μου, ηλικίας τότε 54 ετών. Εγώ μαθητής γυμνασίου ήμουν στον Άγιο Κήρυκο και ήμουν αυτόπτης μάρτυρας όταν συντεταγμένες οι γυναίκες σαν σε παρέλαση, μπήκαν στην πλατεία του Αγίου Κηρύκου με επικεφαλής την Αθηνά Αμάξη, τότε 25 ετών και πολύ καλή κολυμβήτρια, είχε κάνει την απόσταση Ικαρία – Φούρνοι κολυμπώντας. Τα γυναικεία συλλαλητήρια είχαν γίνει το φθινόπωρο του 1942 και κέρδισαν την ικανοποίηση του αιτήματός τους, δηλαδή να επανέλθει το δελτίο σίτισης στους κατοίκους του Φραντάτου".
-Ποια ήταν η γενική στάση των Ιταλών;
-"Πρέπει να πούμε ότι πολλοί Ιταλοί φαντάροι ήταν αριστεροί και εκδηλώνονταν ανοιχτά, ένας χτύπαγε με την ξιφολόγχη του την πέτρα και φώναζε, “εγώ να τρυπήσω άνθρωπο – ποτέ”. Γι αυτό και όταν συνθηκολόγησε η Ιταλία τους κρατήσαμε και όταν άρχισαν να έρχονται οι Γερμανοί τους φυγαδεύσαμε στη Μέση Ανατολή. Ούτε ένας δεν πιάστηκε από τους Γερμανούς, από όσους στηρίξαμε εμείς”.
Συνέντευξη & φωτο: Νάσος Μπράτσος