Η Εταιρεία Ικαριακών Μελετών, στις 4/11/2019, εξέφρασε την έντονη διαμαρτυρία της προς την ΕΡΤ Α.Ε. για τη μη προβολή του προγραμματισμένου 2ου μέρους του ντοκιμαντέρ του Νάσου Μπράτσου, «Ικαριώτες πρόσφυγες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Το ντοκιμαντέρ ρίχνει φως στις ανθρώπινες πτυχές της ιστορίας των, περισσότερων από 30.000, Αιγαιοπελαγιτών προσφύγων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μεταξύ αυτών και περίπου 3.000 Ικαριωτών.
Οι δύο μορφές της προσφυγιάς
Η εθελοντική προσφυγιά των ελλήνων που ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της Κυβέρνησης του Καΐρου προς τους νέους, όπως την αναπαράγει η Αντιγόνη Ρωμυλίου στο βιβλίο της για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου: «Όποιοι νέοι πατριώτες μπορούν να κρατήσουν όπλο στα χέρια τους, να περάσουν απέναντι στη Μικρά Ασία με όποιο τρόπο μπορούν. Ακόμα και κολυμπώντας».
Στην ιστορία έμεινε το τραγούδι για το καΐκι «Αγία Κυριακή» σε στίχους Κώστα Βίρβου και μουσική Μίμη Πλέσσα.
«Το λέγαν Αγία Κυριακή
εκείνο το καΐκι,
Που στην σκλαβιά, στην κατοχή, δούλευε για τη νίκη,
Αλεξάνδρεια-Ραφήνα πήγαινε
τα χρόνια εκείνα
και για μπάρκο μες στ’ αμπάρια είχε όλο παλικάρια».
Η αναγκαστική προσφυγιά ως συνέπεια της κατάκτησης από τις δυνάμεις του Άξονα. Οι βομβαρδισμοί, η βαρβαρότητα των δυνάμεων κατοχής, οι κακουχίες και η πείνα του πληθυσμού, οδήγησαν στην προσφυγιά.
Καμιά δύναμη δεν μπορεί να σταματήσει τους απελπισμένους που εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους σπρωγμένοι από πολέμους, αυταρχικά καθεστώτα, ανθρωπιστικές κρίσεις, θρησκευτικές μισαλλοδοξίες, διακρίσεις και οικολογικές καταστροφές…
Σε Ειδικό Ληξιαρχείο του Υπουργείου Εσωτερικών είναι καταγεγραμμένα τα γεγονότα που συνέβησαν στα στρατόπεδα που δημιουργήθηκαν για τους πρόσφυγες από την Ελλάδα στην Μέση Ανατολή και την Αφρική. Απαξιωμένα και αναξιοποίητα.