Με ρίζες βαθιές μέσα στην πλούσια πολιτιστική και αθλητική παράδοση του Μικρασιατικού ελληνισμού, ακολούθησε το δρόμο της προσφυγιάς το 1922 και βρήκε νέα εστία στον προσφυγικό συνοικισμό της Θήβας.
Μιλάμε για τον Ιωνικό Αστέρα της Θήβας, για τον οποίο μας μίλησε ο Δημήτρης Σοβατζής, γενικός γραμματέας του συλλόγου παλαιμάχων και φίλων Ιωνικού Αστέρα Θήβας και αθλητικογράφος.
-Πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος;
-Ο προσφυγικός Ιωνικός Αστέρας Θηβών είναι η πιο παλιά ποδοσφαιρική ομάδα της Θήβας, αφού ιδρύθηκε το 1908 στην ελληνική κοινότητα των Σωκίων της Ιωνίας, στα περίχωρα της Σμύρνης, στις αλύτρωτες πατρίδες, στα παράλια της Μικράς Ασίας, έχοντας πλούσια αθλητική και πολιτιστική δραστηριότητα. Μιλάμε για 110 χρόνια πίσω.
-Μιλήστε μας για την πολιτιστική δράση που ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα πολλών μικρασιατικών σωματείων.
-Πράγματι υπήρχε αυτό τα χαρακτηριστικό ειδικά στα αθλητικά σωματεία της Σμύρνης. Εκείνη την εποχή υπήρχε ο Πανιώνιος που προήλθε από τη συγχώνευση του Ορφέα με το Γυμνάσιο (μιλάμε για το σημερινό γνωστό Πανιώνιο της Νέας Σμύρνης), το 1898, ο ιδρύθηκε το 1891, ο Πέλοψ Μελανδίας, ο Αρμενικός αθλητικός σύλλογος, ο Θησέας και ο Ερμής Βουρνόβα, έχουν καταγραφεί όλα αυτά και στο βιβλίο της ιστορίας του Πανιωνίου, που έχει γράψει ο κύριος Λινάρδος. Πράγματι είχαν μουσικά σύνολα, χορωδίες, είχαν στίβο και αρκετά τμήματα, δεν ήταν μόνο ποδοσφαιρικές οι ομάδες. Ήταν τέτοιος ο πολιτισμός που τους έδινε ώθησε για τέτοιες δράσεις.
-Ποια ήταν τα χρώματα και τα σήματα της ομάδας, από τότε μέχρι σήμερα υπήρξαν αλλαγές ή τροποποιήσεις;
-Τα χρώματα είναι άσπρο και μαύρο και σήμα το αστέρι και δεν έχουν αλλάξει ποτέ, τα κρατάμε ως κόρη οφθαλμού, είναι αυτά που είχαν οι παππούδες μας στη Μικρά Ασία.
Επίσης πρέπει να πούμε ότι τον Ιούνιο του 2019 συμπληρώνονται 100 χρόνια από το σχέδιο των νεότουρκων και των κεμαλικών, όπου εξελίχθηκε στο Αϊδίνιο και στα Σώκια, με δραματικές στιγμές όπου μεταξύ χιλιάδων Ελλήνων που δολοφονήθηκαν, υπήρχαν και 31 πρόσκοποι στο Αϊδίνιο και 13 στα Σώκια (μεταξύ τους και αθλητές του Ιωνικού Αστέρα. Φύλλαταν Θερμοπύλες του ελληνισμού εκεί στη Μ. Ασία.
Ήταν οι Χρήστος Χριστίδης (αρχηγός), Γιώργος Βενετός, Βασίλειος Γεωργιάδης, Δημήτριος Καραμηνάς, Θρασύβουλος Καραμηνάς, Δημήτρης Μελάς, Ευστράτιος Ματθαίου, Ιωάννης Στολίδης, Γιώργος Σαβράκης, Βασίλειος Χαραλάμπους, Γεώργιος Χαραλάμπους, Γεώργιος Χατζιμηχαήλ, Κωνσταντίνος Χειμωνίδης. Σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους και οι σημερινές προσκοπικές ομάδες πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες διάσωσης της ιστορικής μνήμης, με εκδηλώσεις από Δήμους με έντονο το προσφυγικό στοιχεία, με ονοματοδοσίες, ανέγερση μνημείων, κλπ
-Πάμε στα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα, πώς μέσα στις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν έκαναν τα πρώτα αθλητικά βήματα;
-Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, είναι διαπιστωμένο ότι η ροή των προσφύγων στη μητροπολιτική Ελλάδα, υπήρξε ευεργετική για τον πολιτισμό και τον αθλητισμό, αφού μέσα στο ενάμιση εκατομμύριο προσφύγων ήταν αρκετοί φίλαθλοι που μετέφεραν μία υψηλή αθλητική παράδοση και ήθος. Πριν καλά – καλά ακουμπήσει η μάζα της προσφυγιάς και εδραιωθεί σε διάφορες πόλεις και προσφυγικές συνοικίες, έτρεξε στα τότε ξερά γήπεδα, με μπάλες, όχι σαν τις σημερινές, πρωτόγονες θα έλεγε κανείς και βάλθηκε να συνεχίσει τη διακοπείσα αθλητική δραστηριότητα.
Έτσι και στον προσφυγικό συνοικισμό της Θήβας, που είναι η γενέτειρά μου, που βρίσκεται κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό και διατηρείται ακόμα και σήμερα, αν και έχουν καταρρεύσει αρκετά σπίτια, διώροφα με κεραμίδια, όπου έμεναν ακόμα και δύο οικογένειες σε κάθε όροφο, στα πρώτα χρόνια της προσαρμογής και της εγκατάστασης, άρχισε ο Ιωνικός Αστέρας να δραστηριοποιείται και πάλι και από το 1926 να αναπτύσσει αθλητική δράση που έδινε ζωή στον προσφυγικό συνοικισμό, αφού η ομάδα αυτή ήταν κειμήλιο από τα πάτρια εδάφη.
Με λίγα λόγια όταν έπαιζε σε ένα γήπεδο, το οποίο σήμερα είναι ένα οικόπεδο, μικροί – μεγάλοι, άνδρες – γυναίκες, παππούδες και γιαγιάδες, ήταν στο γήπεδο και έβλεπαν ποδόσφαιρο, γιατί έπαιζε αυτή η ομάδα που κουβαλούσε αναμνήσεις από την πατρίδα.
-Ναι και ακολούθησαν και άλλες ομάδες. Για παράδειγμα το 1937 στη Θήβα υπήρχαν πέντε ομάδες. Αυτές ήταν ο προσφυγικός Ιωνικός Αστέρας, ο Άρης Θηβών, η Ένωση Θηβών, ο Αγροτικός Αγίων Θεοδώρων και ο Ατρόμητος Θηβών, που άρχισαν να παίζουν στα τότε πρωταθλήματα Βοιωτίας – Εύβοιας, με ομάδες όπως ο Ολυμπιακός Λιβαδειάς, ο Αθάμας Ορχομενού, η Προποντίδα Χαλκίδας, ο Ολυμπιακός Χαλκίδας. Τότε υπήρχε μεγάλη προσέλευση φιλάθλων στα γήπεδα, έχω αρχεία εκείνης της εποχής από αειμνήστους που έπαιζαν ποδόσφαιρο ή ήταν διοικητικά στελέχη στις ομάδες τους και κρατούσαν αρχεία, που αναφέρονται σε δύο σε τρεις σε πέντε χιλιάδες φιλάθλους, χωρίς να υπάρχουν εξέδρες στα τότε γήπεδα, τα ξερά.
-Υπήρξαν προπολεμικά από τη δικτατορία Μεταξά περιπτώσεις συγχωνεύσεων και μετονομασιών ομάδων. Στη Θήβα υπήρξε τέτοια εξέλιξη;
-Όχι αλλά μετά την κατοχή από το 1944 και μετά που επαναδραστηριοποιήθηκαν ο Ιωνικός Αστέρας, ο Άρης Θήβας και ο Πανθηβαϊκός, αυτές οι τρείς ομάδες (πριν την κατοχή είχαμε πει για πέντε ομάδες που λειτουργούσαν), το 1947 ιδρύθηκαν άλλες δύο ομάδες ο Εθνικός Πειρίου και η Παναγροτική Αγίων Θεοδώρων. Το 1950 συγχωνεύτηκαν ο Ιωνικός Αστέρας με τον Εθνικό Πειρίου με την ονομασία Εθνικός Αστέρας. Αργότερα επανήλθε ο Ιωνικός Αστέρας με την αρχική του ονομασία, το 1965 επανιδρύθηκε και το 1968 έγινε συγχώνευση με Κάδμο και δημιουργήθηκε η Θήβα, ενώ ο Ιωνικός Αστέρας είχε άλλη μία επανίδρυση το 1976.
-Να μείνουμε λίγο στην κατοχή, έχει καταγραφεί στην περιοχή αγωνιστική δράση στα δύσκολα χρόνια, όπως έχει συμβεί και σε άλλες περιοχές της χώρας;
-Ναι και μεταξύ τους είχαν παίξει οι ελληνικές ομάδες όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες, αλλά ανεπίσημα.
Έχει καταγραφεί αγώνας, όπως μου είχε πει ο αείμνηστος Θεμιστοκλής Μπουρτζής που «έφυγε» πρόσφατα σε ηλικία 90 και πλέον ετών, αριστερό μπακ του Άρη Θηβών και μετέπειτα παράγοντας του Κάδμου Θηβών, ο Άρης Θηβών αγωνίστηκε με τη «σκουάντρα ατζούρα», έτσι λέγανε την ομάδα των Ιταλών, διότι οι Ιταλοί στρατιώτες είχαν αρκετούς διεθνείς.
Όλα αυτά είναι από εξιστορήσεις και αναφορές, δεν υπάρχουν αναφορές και μάλιστα είχε κερδίσει ο Άρης στο τότε γήπεδο της Θήβας που ήταν μία μεγάλη αλάνα, με δοκάρια, κλπ
Έτσι λένε οι του Άρη και ένας εξτρέμ εκείνης της εποχής ο Κυριαζής ο Παναγιώτης, λέω τα ονόματα γιατί είναι γνωστοί τους ξέρουν πολλοί. Είναι δύο ονόματα που είχαν παίξει και στην ιστορική Δάφνη Αθηνών.
-Στη σημερινή εποχή η ομάδα που αγωνίζεται;
-Στη Β τοπική κατηγορία Βοιωτίας, έχει και τμήματα υποδομής – ακαδημίες δουλεύει με πολλά μικρά παιδιά, κυρίως από την περιοχή του προσφυγικού συνοικισμού, που δυστυχώς είναι παραμελημένος, δεν θέλω να επεκταθώ περισσότερο, εκεί πρέπει να γίνει μία ανασυγκρότηση. Η ουσία είναι ότι υπάρχει η ομάδα και είναι η ομάδα – καμάρι, συνεχίζει και σήμερα και για μας τους παλαιμάχους και γι’ αυτούς που την παρακολουθούν, διότι παίζει στη Β’ κατηγορία, αλλά έχει και πολλά παιδάκια από τις ακαδημίες και εκεί ποντάρει για να έχει μέλλον.
-Οργανωτικά, η ομάδα στεγάζεται στο γήπεδο της Θήβας ή αλλού;
-Μόνο στο δημοτικό στάδιο Θήβας, όπου αγωνίζεται ο Α.Ο. Η ΘΗΒΑ, η μεγάλη ομάδα της πόλης, που σήμερα βρίσκεται στην Α’ τοπική κατηγορία, έχει παίξει στην πενηντάχρονη ιστορία της, τρεις φορές στη Β’ Εθνική, 8 στη Γ’ Εθνική, 18 στη Δ’ Εθνική, έχει κατακτήσει 11 κύπελλα ποδοσφαίρου Βοιωτίας, είναι φιναλίστ του κυπέλλου ερασιτεχνών Ελλάδας το 1990-91, απέναντι στον Πέλοπα Κιάτου στο γήπεδο της λεωφόρου Αλεξάνδρας και ηττήθηκε στα πέναλτι με 3-4 (κανονικός αγώνας και παράταση 3-3).
Τώρα έχουμε και δύο ομάδες από τα δημοτικά διαμερίσματα, ο Α.Ο. Υπάτου που από πέρυσι αγωνίστηκε στη Γ’ Εθνική κατηγορία και ο Κιθαιρώνας Καπαρελλίου, πρωταθλητής στο τοπικό που θα αγωνιστεί και αυτός στη Γ’ Εθνική, οπότε τώρα έχουμε ένα θέμα με ένα γήπεδο, άρα καταλαβαίνετε ότι ο Ιωνικός Αστέρας, ο Πελοπίδας και όποια άλλη υπάρχει από τα δημοτικά διαμερίσματα του ευρύτερου Καλλικρατικού Δήμου Θηβαίων, αγωνίζονται σε γήπεδα δημοτικών διαμερισμάτων που έγιναν πριν από δέκα χρόνια με συνθετικούς χλοοτάπητες. Σε χωριά υπάρχουν γήπεδα που αγωνίζονται οι πιο μικρές ομάδες.
-Γήπεδα 5Χ5, 7Χ7 που συχνά στεγάζουν ακαδημίες υπάρχουν;
-Υπάρχουν ιδιωτικά, έχει δημιουργήσει ένα ο Δήμος, σχεδιάζει άλλο ένα, υπάρχει βοηθητικό στο δημοτικό στάδιο Θήβας, αλλά όχι πολύ μεγάλων διαστάσεων. Θα έλεγα ότι δεν είναι αρκετές οι ποδοσφαιρικές εγκαταστάσεις στην πόλη της Θήβας και στα περίχωρα, θα πρέπει να γίνουν και άλλες, γιατί οι ομάδες ταλαιπωρούνται, κάνουν χιλιόμετρα και ο χώρος που παίζουν και προπονούνται να μην είναι εντός της πόλης. Μην ξεχνάμε ότι είναι παιδιά με φροντιστήρια, με άλλες δραστηριότητες, που συχνά ο χρόνος τους είναι περιορισμένος και αναφέρομαι στις υπόλοιπες ομάδες που ως επί των πλείστων έχουν νεαρά παιδιά.
-Για τη σύγχρονη περίοδο του ποδοσφαίρου της Θήβας τι θα μπορούσαμε να πούμε;
-Η οικονομική κρίση έχει «γονατίσει» πολλά από αυτά που γνωρίζαμε, ο κόσμος δεν έρχεται στα γήπεδα όπως παλιά, υπάρχουν τα προβλήματα της καθημερινότητας, όπου υπάρχουν νεαροί έρχονται οι γονείς, οι συγγενείς τους,, οι φίλοι τους και λίγοι φίλαθλοι, δεν είναι οι καταστάσεις που είχα ζήσει εγώ όταν για παράδειγμα η Θήβα όταν είχε βγει το 1981 82 που βγήκε στη Β’ Εθνική, σε αγώνα με την Α.Ε. Ορχομενού είχε 12.000 κόσμο σε ένα γήπεδο που η εξέδρα του δεν χωρούσε πάνω από 5.000.
-Να σας ευχαριστήσω για τη συζήτηση που είχαμε και να ευχηθώ να ξαναζήσει η περιοχή ανάλογες ποδοσφαιρικές στιγμές.
-Εγώ σας ευχαριστώ.
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
Ακούστε το ηχητικό της συνέντευξης του κ. Σοβατζή τη Δευτέρα 10 Ιουνίου στην εκπομπή της ΕΡΑ Σπορ, «Στα γήπεδα της Ιστορίας» από τις 10μμ έως τις 12 τα μεσάνυχτα.