Από τις κορυφαίες αντιστασιακές ενέργειες στη διάρκεια της κατοχής, ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου στις 25 Νοεμβρίου 1942.
Στην επιχείρηση που εξελίχθηκε το βράδυ της 25ης προς το πρωί της 26ης Νοεμβρίου, πήραν μέρος δυνάμεις του ΕΛΑΣ με 86 αντάρτες, του ΕΔΕΣ με 52 αντάρτες και μικρή ομάδα Βρετανών αποτελούμενη από 14 άνδρες. Η συντονισμένη επιχείρηση κατάφερε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις απόπειρες της φρουράς της γέφυρας, να ανακόψουν την επίθεση.
Ακολούθησε η ανατίναξη της γέφυρας, πριν προλάβουν να φτάσουν ενισχύσεις από τα στρατεύματα κατοχής. Μάλιστα υπήρξε και πρόβλεψη για σαμποτάζ και στις δύο γραμμές του σιδηροδρόμου, ώστε να μην είναι δυνατή η αποστολή ενισχύσεων.
Θεωρείται από τα κορυφαία σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη και στόχο είχε – και τον πέτυχε – να δημιουργήσει προβλήματα ανεφοδιασμού των γερμανικών δυνάμεων στο μέτωπο της Αφρικής.
Η επιχείρηση είχε από το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, την κωδική ονομασία «HARLING» και προέβλεπε την ανατίναξη μίας εκ των τριών γεφυρών, της Παπαδιάς, του Ασωπού ή του Γοργοπόταμου.
Από 1982, με τον Νόμο 1285, η επέτειος της μάχης καθιερώθηκε ως ετήσιος πανελλαδικός εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης.
Αρκετά χρόνια μετά στις 29 Νοεμβρίου του 1964 κατά τη διάρκεια τελετής για τα 22 χρόνια από την ανατίναξη, η έκρηξη νάρκης είχε σαν απολογισμό 13 νεκρούς και 51 τραυματίες, ενώ αν και το επίσημο πόρισμα μιλούσε για έκρηξη παλιάς αμερικάνικης νάρκης από την εποχή του εμφυλίου, παρέμεινε η αμφισβήτηση και οι υποψίες ότι ήταν εσκεμμένη ενέργεια σε βάρος πολιτών αριστερής ιδεολογίας, που είχαν πάρει μέρος στην εκδήλωση.
Για αρκετά χρόνια λειτούργησε στη γέφυρα φυλάκιο του στρατού και ακολούθως φυλάκιο του ΟΣΕ, μέχρι που εγκαταλείφθηκε και αυτό.
Επιμέλεια αφιερώματος: Νάσος Μπράτσος
Δείτε το σχετικό ντοκιμαντέρ από το αρχείο της ΕΡΤ.