Πάνε χρόνια που μια ηλικιωμένη τότε και συγχωρεμένη πια, θεία μου, μιλώντας υποτιμητικά για κάποιους τους αποκάλεσε «ζαπτιέδες». Τη λέξη δεν την ήξερα και τη ρώτησα, γιατί μίλαγε τα παλιά και βαριά καριώτικα με αρκετούς ιδιωματισμούς άλλων εποχών.
Ζαπτιές (Zaptiye) ήταν ο υπηρετών στην τουρκική χωροφυλακή της περιόδου της οθωμανικής αυτοκρατορίας και λόγω των βιαιοτήτων που έκανε ήταν μισητός και απεχθής, χώρια που ήταν και κατακτητής.
Η λέξη με το πέρασμα των χρόνων έγινε συνώνυμο του χαφιέ, του τραμπούκου, του γλοιώδους τύπου, κλπ
Αντίστοιχους ρόλους τραμπούκων (τραμπουκισμός δεν είναι μόνη η φυσική βία) έπαιξαν, ευτυχώς μόνο στον κινηματογράφο, ο Σπύρος Καλογήρου ως «Αυγουστής», κακός επιστάτης του πλούσιου Παπαγιαννόπουλου στην ταινία «Επαναστάτης Ποπολάρος», αλλά και ο Πέτρος Λοχαΐτης στην ταινία «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», ως «Δαράκης», που φακέλωνε τους εργαζόμενους και οργάνωνε απεργοσπασίες. Κάτι παραπάνω από «ζαπτιές» ήταν οι ρόλοι του Αρτέμη Μάτσα στις περισσότερες ταινίες που έπαιξε: δοσίλογος, ρουφιάνος, βασανιστής, μαυραγορίτης και άλλα πολλά.
Τα τελευταία χρόνια η λέξη έρχεται και ξανάρχεται στο μυαλό μου, με αφορμή συμπεριφορές που βλέπω γύρω μου.
Χωροφύλακες των οθωμανών δεν βλέπω, της τρόικας όμως αρκετούς.
Ζαπτιές είναι αυτός που συνειδητά διαδίδει στα δημόσια νοσοκομεία, ότι «οι άλλοι του διπλανού νοσοκομείου υπέγραψαν για την αξιολόγηση, εμείς θα παραστήσουμε τους ήρωες, να υπογράψουμε και στα γρήγορα».
Ζαπτιές είναι αυτός που κακολογεί εκπαιδευτικούς που εργάζονται στην άλλη άκρη της Ελλάδας από εκεί που μένει η οικογένειά τους και ξαφνικά γίνονται και «διαθέσιμοι».
Ζαπτιές είναι αυτός που έκλεισε την ΕΡΤ επειδή γινόταν σκάνδαλα και τους υπεύθυνους γι αυτά τους άφησε αμολητούς να τρυγήσουν και το μόρφωμα της ΝΕΡΙΤ, όπου άλλοι ζαπτιέδες κάνουν «ρεπορτάζ» βλέποντας τις καθαρίστριες να επιτίθενται στα ΜΑΤ!!
Ζαπτιές είναι ο τραπεζίτης που παίρνει σπίτια και βλέπουμε οικογένειες να κοιμούνται σε αυτοκίνητα και ζαπτιέδες είναι όσοι οδηγούν τους συνταξιούχους στην πείνα.
Ζαπτιές είναι αυτός που για τη διάλυση του κοινωνικού ιστού, κατηγορεί άλλες κοινωνικές ομάδες, αλλά ποτέ τους εκπροσώπους του πλούτου και όσες κυβερνήσεις τους κάνουν τα χατίρια.
Ζαπτιές είναι ο μπράβος που χτυπάει απεργούς και διαδηλωτές.
Κάποτε οι ζαπτιέδες φορούσαν φέσι, τώρα που φέσι φοράνε μόνο κάτι μόδιστροι σε παρακμιακές πασαρέλες για να προκαλέσουν την προσοχή των φωτογράφων, οι ζαπτιέδες ίσως να φοράνε καμιά κονκάρδα με σημαιούλα της Ε.Ε.
Αν όμως ο ζαπτιές ήταν υπηρέτης της οθωμανικής αυτοκρατορίας, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή κάποια στιγμή αποτέλεσε ιστορικό παρελθόν…
Νάσος Μπράτσος