...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...
Η μπασκετική «δυναστεία» των Ελλήνων στην Αφρική, είχε κερδίσει 18 διαδοχικά πρωταθλήματα στην Αντίς Αμπέμπα και το κύπελλο πρωταθλητριών ομάδων μπάσκετ της Αφρικής το 1964, ενώ όταν την ίδια χρονιά επισκέφτηκε την Αιθιοπία ο Παναθηναϊκός, ως προσκεκλημένος του Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα, πραγματοποιήθηκε τουρνουά με συμμετοχή και αιθιοπικών ομάδων, με αποτέλεσμα στον τελικό να φτάσουν ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός.
Νικητές οι κυανόλευκοι (τα χρώματα του Ολυμπιακού της Αιθιοπίας) με 72-71 και τον προπονητή των πρασίνων Τζακ Νικολαΐδη να εκφράζει την άποψη ότι αν ο Ολυμπιακός Αντίς Αμπέμπα έπαιζε στο ελληνικό πρωτάθλημα θα ήταν μέσα στην πρώτη τετράδα.
Πολυάριθμο το ελληνικό στοιχείο στο γήπεδα, αλλά και οι Αιθίοπες θεατές υποστήριζαν τον Ολυμπιακό με το σύνθημα «Ολυμπιακός γε Σόα αμπέμπα» (Ολυμπιακέ της Σόα - η περιφέρεια της Αντίς Αμπέμπα – λουλούδι).
Είχε προηγηθεί ανταπόκριση του Ολυμπιακού στην πρόσκληση της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης το 1960 για συμμετοχή στους τελικούς του πρωταθλήματος που γίνονταν μεταξύ των πρωταθλητριών ομάδων πόλεων. Το τουρνουά είχε γίνει στη Θεσσαλονίκη και ο Ολυμπιακός είχε έρθει όγδοος.
Μιλήσαμε με δύο καλαθοσφαιριστές εκείνης της ομάδας, τον Βασίλη Γκούμα και το Γιάννη Ιωάννου, καθώς και με την κόρη του εμβληματικού προέδρου του Ολυμπιακού, Γιάννη Βελισσάριου (διετέλεσε και πρόεδρος της Αιθιοπικής Ομοσπονδίας Μπάσκετ) Βούλα Βελισσαρίου.
Ο Ιωάννης Βελισσαρίου υπήρξε ο μακροβιότερος πρόεδρος του Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα και στη θητεία του ο σύλλογος απέκτησε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις και λέσχη. H Bούλα Βελισσαρίου, που μοιράστηκε μαζί μας τις αναμνήσεις από εκείνες τις εποχές.
-Ποιο ήταν το προφίλ του πατέρα σας;
Ο Ιωάννης Βελισσαρίου γεννήθηκε το 1930 στην Αιθιοπία και μεγάλωσε εκεί. Ο πατέρας του Βελισσάριος Βελισσαρίου από την Κύμη Ευβοίας εγκαταστάθηκε στην Αιθιοπία το 1922. Η μητέρα του ήταν η Παρασκευή Γανωτάκη από τη Λίνδο Ρόδου. Ο Ιωάννης (Γιάννης) μορφώθηκε σε ελληνικό σχολείο στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου, σπούδασε μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Manchester Αγγλίας (BSc) και οικονομικά (ΜΒΑ) στη Βοστόνη ΗΠΑ.
Ανέλαβε την οικογενειακή επιχείρηση το 1955 κατόπιν του αιφνίδιου θανάτου του πατέρα του σε ηλικία 25 ετών. Το ίδιο έτος νυμφεύθηκε την Κική Αγγελινάκη από την Ουαλία με την οποία απέκτησε τρία παιδιά.
Στο Πανεπιστήμιο έπαιζε μπάσκετ και γενικά αγαπούσε πολύ τον αθλητισμό. Τον Ολυμπιακό τον ανέλαβε το 1955 με μια μεγάλη δωρεάν της οικογένειας Βελισσαρίου και για πολλά χρόνια ήταν Πρόεδρος.
-Τι θυμόσαστε από τη δράση του ιδρυτή και πατέρα σας ως προς το σύλλογο (καλές στιγμές του συλλόγου, δυσκολίες, κλπ)
Ο Ολυμπιακός ήταν το πάθος του πατέρα μου και θυμάμαι σαν παιδί να μας παίρνει πολύ συχνά μαζί του εμένα και τον μεγάλο μου αδελφό Βελισσάριο στον σύλλογο για να παρακολουθήσουμε αγώνες μπάσκετ, για να παίξουμε με άλλα παιδιά στην όμορφη παιδική χαρά, για να παίξουμε τένις ή για να παρακολουθήσουμε ελληνική ταινία. Από τις ομορφότερες αναμνήσεις μου ήταν οι αγώνες μπάσκετ του Ολυμπιακού με άλλες ομάδες και οι ωραίοι χοροί τις Απόκριες και τις Κυριακές το απόγευμα. Τις Κυριακές το απόγευμα ο σύλλογος διοργάνωνε χορό για τους γονείς με ζωντανή μουσική και παιχνίδια για τα παιδιά.
Θυμάμαι πολύ καλά σε ηλικία 5 ετών στα εγκαίνια του συλλόγου που ήρθε ο Αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ και του προσέφερα μια ανθοδέσμη.
Αν θυμάμαι καλά η ομάδα μπάσκετ του Ολυμπιακού είχε παίξει και με ελληνικές ομάδες οι οποίες επισκέφθηκαν την Αιθιοπία. Θυμάμαι τον Βασίλη Γκούμα που τον είχε φέρει στην Αιθιοπία ο πατέρας μου για να παίζει με τον Ολυμπιακό. Θυμάμαι σαν όνειρο ότι μας επισκεπτόταν συχνά στο σπίτι και έτρωγε μαζί μας στο οικογενειακό τραπέζι. Του είχε μεγάλη αδυναμία ο πατέρας μου!
Επίσης, θυμάμαι ότι ο πατέρας μου είχε διοργανώσει ειδική τελετή στον Ολυμπιακό για να τιμήσει τον Ολυμπιονίκη Μαραθωνοδρόμο Αμπέμπε Μπικίλα. Ήταν πολύ συγκινητικό γιατί ο υπέροχος αυτός αθλητής ήρθε με αναπηρικό καροτσάκι λόγω τροχαίου ατυχήματος……
-Ο Ολυμπιακός «έμπαινε» και στην προσωπική-οικογενειακή σας ζωή μέσα στο σπίτι;
Στο σπίτι μας ο Ολυμπιακός και τα θέματα του ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή. Δεν θυμάμαι δυσκολίες, παρά μόνον τον έντονο προβληματισμό του πατέρα μου για την επίσκεψη στην Αντίς Αμπέμπα του Στυλιανού Παττακού επί δικτατορίας. Βλέπετε θείος του πατέρα μου ήταν ο Ιωάννης Ζίγδης της Ένωσης Κέντρου τον οποίον είχαν φυλακίσει οι δικτάτορες. Για να είμαι ειλικρινής δεν θυμάμαι ποιος τον υποδέχτηκε τελικά κατά την επίσκεψη του στον Ολυμπιακό.
Bασίλης Γκούμας
«Aπό τη θητεία μου στον Ολυμπιακό Αντίς Αμπέμπα, έχω εξαιρετικές αναμνήσεις, συνολικά έπαιξα τρία χρόνια από το 1963 έως το 1966 και μετά πήγα ένα χρόνο στη Νότια Αφρική στο Γιοχάνεσμπουργκ πριν επιστρέψω στην Ελλάδα. Ήταν πάρα πολύ αξιόλογο το ελληνικό στοιχείο στην Αιθιοπία, καθώς ήταν σε άνθηση η ελληνική παροικία με οικοτροφείο, με σχολείο, με συλλόγους κλπ.
Είχε έντονη ζωή και πολλές δραστηριότητες. Το ελληνικό στοιχείο έδινε μαζικά το παρόν στους αγώνες μπάσκετ, οι οποίοι προσέλκυαν και πάρα πολλούς Αιθίοπες θεατές.
Οι αγώνες στο πρωτάθλημα Αιθιοπίας γίνονταν σε ανοιχτά γήπεδα και το μόνο κλειστό που παίξαμε ένα φιλικό αγώνα ήταν στην Ασμάρα και βρίσκονταν μέσα σε αμερικάνικη βάση, συνεπώς δεν διεξάγονταν εκεί αγώνες του αιθιοπικού πρωταθλήματος.
Ομάδες μπάσκετ στη χώρα εκτός από τον Ολυμπιακό είχαν φτιάξει οι Αρμένιοι, οι Ιταλοί, μία οργάνωση αντίστοιχη με τη δικιά μας ΧΑΝΘ, οι Αμερικάνοι, κλπ.
Εμείς παίξαμε και στο Σουδάν και βγήκαμε πρωταθλητές Αφρικής, όπως επίσης κερδίσαμε και τον Παναθηναϊκό που ήρθε το 1964 επίσκεψη στην Αιθιοπία.
Γενικά το μπάσκετ στην Αιθιοπία εκείνα τα χρόνια ήταν ερασιτεχνικό, εμείς κάναμε κάθε μέρα προπόνηση, αλλά οι άλλες ομάδες έκαναν τρεις την εβδομάδα. Να πούμε ότι στο Σουδάν είχαν εγκατασταθεί πολύ καλά κολέγια που βοήθησαν στην εξάπλωση και ανάπτυξη του αθλήματος».
Γιάννης Ιωάννου
-Πότε ιδρύθηκε ο σύλλογος και ποια είναι τα χρώματα του συλλόγου;
«Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1943. Τα χρώματα του συλλόγου είναι μπλε και άσπρο.»
-Από πότε υπάρχει ελληνική παροικία στην Αιθιοπία;
«Από το 1880, πήγαν οι πρώτοι Έλληνες στη Μασσάουα, λιμάνι της τότε Αιθιοπίας, το λιμάνι τώρα ανήκει στην Ερυθραία».
O Γιάννης Ιωάννου με το νο7 στην ομάδα της εθνικής Αιθιοπίας.
-Έμειναν για μόνιμη εγκατάσταση Έλληνες στη χώρα, από αυτούς που φιλοξενήθηκαν ως πρόσφυγες στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;
«Ναι έμειναν Έλληνες στη χώρα, και από αυτούς που φιλοξενήθηκαν ως πρόσφυγες στο Β¨ Παγκόσμιο Πόλεμο».
-Ο Ολυμπιακός είχε μόνο ποδόσφαιρο ή και άλλα τμήματα;
«Ο Ολυμπιακός εκτός από Ποδόσφαιρο, είχε και Ελευθέρα Πάλη, Μπάσκετ Μπολ, Βόλλεϋ Μπολ και Πινγκ Πονγκ.»
Ο Γιάννης Ιωάννου παίρνει το κύπελο του παναιθιοπικού πρωταθλήματος από τον τότε πρωθυπουργό της Αιθιοπίας και κάτω με τον Ολυμπιακό Αντίς Αμπέμπα.
-Στο αθλητικό του δυναμικό συμμετείχαν μόνο Έλληνες ή και γηγενείς;
«Στο αθλητικό δυναμικό του Ολυμπιακού Αντίς Αμπέμπα, δεν συμμετείχαν μόνον Έλληνες, αλλά και Γηγενείς».
-Υπήρχαν άλλοι σύλλογοι που συγκροτήθηκαν με βάση την εθνική καταγωγή από άλλες παροικίες στην Αιθιοπία;
«Ναι υπήρχαν και άλλοι σύλλογοι, όπως Αρμένιοι (η ομάδα τους ονομαζόνταν Αραράτ), και Ιταλοί ( η ομάδα τους ονομαζόταν Γιουβέντους)».
-Πότε αγωνιστήκατε στο σύλλογο και σε ποιες διοργανώσεις;
«Πρωτοαγωνίστηκα το 1963 σε όλες τις διοργανώσεις του Μπάσκετ».
-Προσέρχονταν οι Έλληνες της Αιθιοπίας στο γήπεδο για να υποστηρίξουν την ομάδα;
«Ναι οι Έλληνες της παροικίας, προσερχόνταν ανελλιπώς».
-Υπάρχει κάποιο περιστατικό από την αθλητική δραστηριότητα που σας έχει μείνει έντονα χαραγμένο στη μνήμη σας;
«Ναι όταν κερδίσαμε το Παν - Αιθιοπικό Κύπελλο, πολλάκις».
-Σήμερα σε ποιους τομείς δραστηριοποιείται ο σύλλογος;
«Σήμερα ο σύλλογος δραστηριοποιείται στο Μπάσκετ».
Πολύ μακρύτερα από την πατρίδα τους, στη χώρα που έγινε γι' αυτούς δεύτερη πατρίδα, οι Έλληνες της Αιθιοπίας, δημιουργικοί σε όλους τους τομείς δεν άφησαν έξω από τις δραστηριότητές τους και τον αθλητισμό. Ο Ολυμπιακός Αντίς Αμπέμπα είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα της δημιουργικότητάς τους.
Συνεντεύξεις: Νάσος Μπράτσος
Υ.Γ. ευχαριστούμε όλους τους συνεντευξιαζόμενους, καθώς και το Σύλλογο Ελλήνων Αιθιοπίας και ιδιαίτερα τον κ. Θεόδωρο Πανά για τις διευκολύνσεις και τα στοιχεία του αφιερώματος.
Πηγές: Xρησιμοποιήθηκαν φωτο από τις προσωπικές συλλογές του Δ. Καλογερόπουλου, της Β. Βελισσαρίου και από το περιοδικό του Συλλόγου Ελλήνων Αιθιοπίας «Κοντά σας», όπου συνήθως προέρχονταν από τη συλλογή του Παναγιώτη Στεφανίδη. Επίσης από το ίδιο περιοδικό αντλήθηκαν στοιχεία από την αθλητική ιστορία των Ελλήνων της Αιθιοπίας σε συνδυασμό με τις δηλώσεις που μας παραχώρησαν οι συνεντευξιαζόμενοι.
Διαβάστε το πρώτο μέρος του αφιερώματος
Ολυμπιακός Addis Abαba: Οι Έλληνες στα γήπεδα της Αιθιοπίας (Α’ μέρος)
Διαβάστε στο www.ertnews.gr την Κυριακή 22 Ιουνίου 2024: Δαφνομήλης Κουτσουφλάκης: Ο Ικαριώτης «Κέρβερος» των αιθιοπικών γηπέδων που έγινε γιατρός στην Ελλάδα