...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...
Ο μεγάλος αριθμός εργοστασίων κυρίως κλωστοϋφαντουργίας, έδωσε μεροκάματα σε μεγάλο αριθμό Μικρασιατών προσφύγων και αυτό επέδρασε ευεργετικά στις προσπάθειες να ξαναχτίσουν τις ζωές τους, μπαίνοντας στην αγορά εργασίας.
Τα ρέματα της περιοχής, ο Ποδονίφτης είναι το πιο γνωστό, αλλά και άλλα μικρότερα, όπως ο Γιαμπουρλάς, εξασφάλιζαν το απαιτούμενο νερό που χρειάζονταν για τη λειτουργία της η υφαντουργία.
Στις μέρες μας η περιήγηση στην Ελευθερούπολη γεννά ανάμικτα συναισθήματα, δέος γι' αυτό που κάποτε ήταν η περιοχή με τα μελίσσια των εργατών να γεμίζουν τους δρόμους πηγαίνοντας στις φάμπρικες που ήταν η μία δίπλα στην άλλη, συγκίνηση για τις προσπάθειες ανθρώπων ταλαιπωρημένων να μπορέσουν να κάνουν επανεκκίνηση στις ζωές τους, περιέργεια για τα τεχνικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των κτηρίων που στέγασαν βιομηχανικές δραστηριότητες και ανάμικτη ελπίδα αλλά και στεναχώρια για το ότι αυτοί οι χώροι δεν έχουν αξιοποιηθεί για το κοινό όφελος (όπως έχει συμβεί σε άλλες περιοχές) και κινδυνεύουν να ρημάξουν και να «πεθάνουν» από το χρόνο που περνάει.
Στην περιήγησή μας σταθήκαμε έξω από το εργοστάσιο που κάποτε βρίσκονταν η εταιρεία με την επωνυμία «Ανώνυμος Ταπητουργική Εταιρεία “Σπάρταλης”», που λειτουργούσε ως ταπητουργία, με το καταστατικό της να χρονολογείται το 1925.
Το κτήριο βρίσκεται μεταξύ των οδών Φιλ. Εταιρείας - Μυστρά - Φιλελλήνων – Σινιόσογλου, λίγα τετράγωνα πάνω από τη γραμμή του ΗΣΑΠ με κατεύθυνση προς Κηφισιά, μεταξύ των σταθμών Νέας Ιωνίας και Ηρακλείου.
Σε μελέτη τους οι Χ. Σαπουντζάκης και Λ. Χριστοδούλου (πρώην και νυν πρόεδροι της Ένωσης Σπάρτης – Μικράς Ασίας, ο Λ. Χριστοδούλου σημερινός πρόεδρος του Κέντρου Μικρασιατικού Πολιτισμού-ΚΕΜΙΠΟ) αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι: «Το εργοστάσιο διέθετε υφαντήριο, βαφείο, πλυντήριο και αποθήκες, ενώ είχε 110 ιστούς και απασχολούσε 220 εργάτριες. Η μέση ετήσια παραγωγή ήταν 4.000 τ.μ. Η εταιρεία επίσης χρησιμοποιούσε και ελεύθερους ταπητουργούς την παραγωγή των οποίων μεταπωλούσε. Οι κυριότεροι τύποι χαλιών που παρήγαγε ήταν: Σπάρτα, Σαρούκ και Σιβάς.
Δυστυχώς η διεθνής κρίση επηρέασε και αυτή τη μεγάλη ταπητουργική εταιρεία και έτσι με την υπ’ αριθ. 41186/20.10.1930 απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας Π. Βουρλούμη (Φ.Ε.Κ. 286/24.10.1930 Δ.Α.Ε.), ανακαλείται η άδεια συστάσεως Ανωνύμου Εταιρείας υπό την επωνυμία «Ανώνυμος Ταπητουργική Εταιρεία Σπάρταλης».
Από το 1931 και ενώ η επιχείρηση έχει τεθεί σε καθεστώς εκκαθάρισης αρχίζουν οι κατασχέσεις εμπορευμάτων/ταπήτων.
Την Κυριακή 11 Οκτωβρίου 1931 τίθενται σε πλειστηριασμό από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος κατασχεμένοι τάπητες της εταιρείας ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ: 270 τάπητες τύπου Σπάρτα, 29 τάπητες τύπου Σιβάς, 21 τάπητες τύπου Ουσάκ.
Από το 1930 έως το 1940 οι εγκαταστάσεις της εταιρείας «Ανών. Ταπητουργική Εταιρεία “ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ” Α.Ε.» ενοικιάζονται σε πολλούς μικροβιοτέχνες.
Στις 8.9.1940 δημοσιεύεται Περίληψη Προγράμματος Πλειστηριασμού του ακινήτου της Εταιρείας «ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ» εκτάσεως 6.848 τ.μ. με λεπτομερή περιγραφή των κτισμάτων που βρίσκονται στο χώρο του κτήματος. Τους προλαβαίνει ο πόλεμος.
Τον Ιανουάριο του 1951 δημοσιεύεται ο Ισολογισμός Κλεισίματος της εταιρείας με την πώληση του ακινήτου στην εταιρεία «ΙΩΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.».
Πλησίον του εργοστασίου «ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ» το 1926, υπήρχε το γήπεδο της Ενώσεως Κωνσταντινουπολιτών Σαφραμπόλεως όπου γίνονταν οι αθλητικοί αγώνες Ν. Ιωνίας. (Εφημερίδα “Ο ΦΥΛΑΞ” αριθ. 7)».
Στις μέρες μας έχει απομείνει το κτήριο και οι επιγραφές της «Ιωνικής Υφαντουργίας», αλλά ακόμα και αν σκούριασαν οι μηχανές και τα φουγάρα, ούτε οι μνήμες έχουν ξεθωριάσει, ούτε η προσφορά στην τοπική κοινωνία σβήνεται.
Κείμενο & φωτο: Νάσος Μπράτσος
