Πραγματοποιήθηκαν στη Σέριφο την Κυριακή 21 Αυγούστου, εκδηλώσεις τιμής & μνήμης προς τους πεσόντες στη μεγάλη απεργία του 1916. Συμμετείχαμε καλεσμένοι του Δήμου Σερίφου και ακολουθήσαμε όλο το πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένης και της επίπονης ορεινής πεζοπορίας περίπου 10 χιλιομέτρων στους δρόμους που βάδισαν οι απεργοί, αλλά και η χωροφυλακή, με αφετηρία τη Χώρα και τερματισμό το Μέγα Λιβάδι. Τον δρόμο αυτό τον έκαναν ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ για να πάνε και να γυρίσουν στη δουλειά. Ξύπναγαν στις 3πμ, ξεκινούσαν στις 4πμ έφταναν λίγο πριν τις 7πμ και ξεκινούσε η βάρδια στις στοές. Στην απογευματινή εκδήλωση μιλήσαμε για τον αείμνηστο ερευνητή που πρόσφερε πάρα πολλά στη Σέριφο, ειδικά στο θέμα της απεργίας του 1916, Κώστα Αποστολίδη. Υπενθυμίζουμε το πρόγραμμα, ,συμπληρώνουμε ότι εκτός του Δήμου, συμμετείχαν το σωματείο μεταλλευτών, το εργατικό κέντρο Μήλου και πολλοί τοπικοί σύλλογοι, παραθέτουμε την ομιλία μας και θα επανέλθουμε σε λίγες μέρες με φωτογραφικό ρεπορτάζ από τους χώρους που εξελίχθηκαν τα γεγονότα, αλλά και το μεταλλευτικό μουσείο.
• 08:30 Πεζοπορία με θέμα: «Ακολουθώντας τα βήματα του Σπέρα και των μεταλλωρύχων εργατών».
• 18:00 Αναπαράσταση της μάχης των μεταλλωρύχων εργατών του 1916 με τη χωροφυλακή.
• Επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο των πεσόντων.
• 18:30 Εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του Κ. Αποστολίδη.
• 19:00 Προβολή του ντοκιμαντέρ του κυρίου Θεοδώρου Γεωργίου Λιβανίου με τίτλο «Μαρτυρίες Μεταλλωρύχων Εργατών».
Απονομή τιμητικής πλακέτας στη σύντροφο του Κ. Αποστολίδη, Κατερίνα Χαιρέτη,
Ομιλία Νάσου Μπράτσου:
Ο Κώστας είχε γεννηθεί στην Ερυθραία και μεγάλωσε στο Σουδάν, από πατέρα Έλληνα γιατρό και μάνα Ιταλίδα, είχε σπουδάσει Βιολογία στην Ιταλία και στην Ελλάδα εργάστηκε σαν τραπεζικός υπάλληλος.
Γνώρισα τον Κώστα Αποστολίδη το 1989 μέσω κοινού γνωστού, όταν στα πλαίσια της εργασίας μου, τότε στο δημοτικό ραδιόφωνο του Δήμου Ηρακλείου Αττικής «επικοινωνία 941 FM», εκτός των καθημερινών μου υποχρεώσεων ξεκίνησα μία κυριακάτικη εκπομπή επικεντρωμένη σε μεταναστευτικά ζητήματα, σε μία εποχή που ήταν λίγο πριν τη μαζική είσοδο μεταναστών στη χώρα μας, κυρίως από τα Βαλκάνια, στις αρχές του 1990.
Εκείνη την εποχή ο Κώστας δραστηριoποιούνταν υποστηρικτικά για το χώρο των Φιλιππινέζων μεταναστών στη χώρα μας, που ήδη είχαν πολύχρονη παρουσία και σημαντική οργανωτική δομή με το KASAPI HELLAS την οργάνωση που τους εκπροσωπούσε. Παράλληλα ο Κώστας μαζί με άλλους συνοδοιπόρους του έβγαζαν ένα ελληνοφιλιππινέζικο περιοδικό που πραγματεύονταν τέτοια ζητήματα.
Κάνω μία παρένθεση και λέω ότι ο Κώστας είχε πολύχρονη δράση συνολικά για ζητήματα μεταναστών και αντίθεσης στο ρατσισμό και την εκμετάλλευση, που δεν εξαντλήθηκαν στο χώρο των Φιλιππινέζων, αλλά αντίθετα, απλώθηκαν με πολλές δράσεις.
Σύντομα η εκπομπή που ήταν δίωρη έδωσε το τελευταίο της ημίωρο στους Φιλιππινέζους για να κάνουν εκπομπή στη γλώσσα τους. Ήταν η πρώτη (εκτός των ξενόγλωσσων προγραμμάτων της ΕΡΑ) ραδιοφωνική – δημοσιογραφική παρουσία μεταναστών στα ελληνικά ΜΜΕ. Αυτό βάθυνε τη συνεργασία μου με τον Κώστα και με τις συζητήσεις που κάναμε ανακαλύψαμε ότι έχουμε πολλά κοινά ενδιαφέροντα, όπως η αναζήτηση της ιστορίας του ελληνικού εργατικού κινήματος και ο εμπλουτισμός της με νέα στοιχεία. Κάναμε ατελείωτες συζητήσεις, ανταλλάσσαμε γνώμες και στοιχεία, ενώ ο ίδιος ξόδευε πολλές ώρες σε παλαιοβιβλιοπωλεία και εντόπιζε θησαυρούς στοιχείων. Οφείλω να πω ότι ορισμένα έντυπα παλαιών εποχών της περιόδου του Μεσοπολέμου, τα αγόρασα αφού τα εντόπισε ο Κώστας, εκτίμησε ότι θα με ενδιέφεραν και με ενημέρωσε για την ύπαρξή τους.
Παράλληλα δραστηριοποιούνταν και για τα κακώς κείμενα μέσα στην κοινότητα των Φιλιππινέζων, καθώς εκτός από το KASAPI HELLAS, υπήρξαν και άλλες καταστάσεις όπου επιχειρούσαν να εκμεταλλευτούν, με δούρειους ίππους μερικούς εκ των μεταναστών και συνεργάτες Έλληνες, τη μειονεκτική θέση των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Εντόπισε κύκλωμα που οργάνωνε κλοπές σε σπίτια μεταναστών που δεν είχαν χαρτιά ή είχε λήξει η άδειά τους, συνεπώς δεν μπορούσαν να κάνουν καταγγελία στην αστυνομία, δραστηριοποιήθηκε ενάντια στην οργάνωση καλλιστείων για Φιλιππινέζες, με στόχο να νομιμοποιηθεί στα μάτια της κοινότητάς του και να δρα με πρόσχημα τέτοιες δραστηριότητες, εκτός βέβαια και του δομικού στοιχείου της αντίθεσης στην εμπορευματοποίηση του γυναικείου κορμιού, που ήταν ο λόγος που συνδυαστικά οργανώθηκε η συγκεκριμένη αντίδραση.
Ξενάγησε στη χώρα μας Φιλιππινέζους αντικαθεστωτικούς, όταν η πολιτική κατάσταση στη χώρα τους ήταν ιδιαίτερα καταπιεστική.
Ήταν ο άνθρωπος που με έφερε σε επαφή με τον Δημήτρη Λιβιεράτο συγγραφέα πολλών βιβλίων για την ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος και για χρόνια συνεργάτη του αρχείου ιστορίας της ΓΣΕΕ, όταν οι τρεις μας γύρω στο 1990, με πρωτοβουλία του Κώστα βρεθήκαμε σε ένα ταβερνάκι στην Πλάκα. Από τότε συμβουλεύτηκα πολλές φορές το Δημήτρη Λιβιεράτο, με τίμησε με το να προλογήσει βιβλίο μου, μου έδωσε ώθηση όταν με συνεχάρη για επόμενα και γενικά τον θεωρώ δάσκαλό μου και τον Κώστα τον θεωρώ υπεύθυνο για την «εγγραφή» μου στο συγκεκριμένο «σχολείο». Τον γνώρισα και σαν απεργό τραπεζοϋπάλληλο στη μεγάλη απεργία της Τράπεζας Πίστεως στην οποία εργαζόταν, την μετέπειτα ALFA BANK, το 1989 – 1990, που κράτησε περίπου δύο μήνες.
Αγάπησε πολύ τη Σέριφο και ήδη από την πρώτη περίοδο της γνωριμίας μας, με είχε τροφοδοτήσει με υλικό για κάποιες κινητοποιήσεις που γίνονταν στο νησί με θέμα τη ρύπανση κάποιας παραλίας.
Στη δεύτερη περίοδο της επανασύνδεσής μας με έφερε σε επαφή με το Θοδωρή το Λιβάνιο και με θεματικές τόσο ιστορίας του ελληνικού εργατικού κινήματος, για τη Σέριφο άλλωστε μιλάμε, εδώ που έγινε ο αιματηρός αγώνας για το 8ωρο, αλλά και για πολιτιστικά – λαογραφικά θέματα.
Μία δεύτερη περίοδος, πιο δημιουργική από την πρώτη είχε ξεκινήσει. Χάρηκε ιδιαίτερα για το αφιέρωμα που είχα κάνει από την ιστοσελίδα της ΕΡΤ στα 100 χρόνια από τη μεγάλη απεργία της Σερίφου.
Ο ίδιος δεν ήταν τύπος της ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας και αναζήτησης, ήταν σταθερά και μέχρι το τέλος του εραστής του χαρτιού. Αποδελτίωνε συνεχώς και διάβαζε πολύ, το σπίτι του είχε στίβες με βιβλία. Μου έκανε εντύπωση πόσο εύκολα επικοινωνούσαμε, μία κουβέντα του έλεγα, 100 καταλάβαινε πριν συνεχίσω να μιλάω, πήγαινε την κουβέντα εκεί που έπρεπε και εκεί που στόχευα κι' εγώ.
Όταν συνταξιοδοτήθηκε από την τράπεζα, ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος που απέκτησε, του έδωσε τη δυνατότητα να αφιερώσει ακόμα περισσότερες δυνάμεις στην αναζήτηση και την ιστορική έρευνα.
Περιχαρής το τελευταίο διάστημα της ζωής του μου είχε ανακοινώσει και με έβαλε να φωτογραφίσω για να κρατήσω στο αρχείο μου και να τα ψάξω κι' εγώ, στοιχεία για το εργατικό κίνημα στη Σύρο την περίοδο πριν το Μεσοπόλεμο, αλλά και στη διάρκεια αυτού.
Ποιητικό
Τον Οκτώβριο του 2016 ο Κώστας μου επιφύλασσε μία έκπληξη. Μέχρι τότε δεν ήξερα, δεν μου είχε πει ότι γράφει ποιήματα. Μου το ανακοίνωσε δίνοντάς μου από τις εκδόσεις Κοροντζή, το βιβλιαράκι – ποιητική συλλογή με τίτλο «Η πίεση της φαντασίας».
Του ετοίμασα μία συνέντευξη για την ιστοσελίδα της ΕΡΤ και σας μεταφέρω μία από τις απαντήσεις του για το κίνητρο αυτής της έκδοσης και της ενασχόλησής του με την ποίηση:
“Αυτό το εγχείρημα έγινε γιατί είχα σε λειτουργία όλες τις αισθήσεις και το μυαλό σε εγρήγορση και έτσι έφτασα σε αυτό το πόνημα που έχετε στα χέρια σας. Μιλάω για τις σχέσεις των ανθρώπων, τα αδιέξοδα της σημερινής κοινωνίας, πώς το χωράφι και η αλάνα έγιναν πόλη. Μιλάω για τις σχέσεις των ανθρώπων, τις προσωπικές σχέσεις και τις ερωτικές σχέσεις, τη μοναξιά, τη μελαγχολία.
Στην ποιητική συλλογή γίνονται αναφορές στην οικολογική καταστροφή, τους ολυμπιακούς αγώνες και το στρεβλό τους νόημα, τις πιστωτικές κάρτες που έχουν σκοτώσει – δολοφονήσει πολύ κόσμο.
Επίσης μιλάω για τις βυθισμένες πολιτείες όπως η Βενετία και άλλες πόλεις, για τους ναυτικούς, για τους μεταλλωρύχους όλου του κόσμου, που μοχθούν και φτάνουν μέχρι να χάσουν τη ζωή τους για να πλουτίζουν ορισμένοι.
Αναφορές κάνω για το πρόβλημα των ναρκωτικών, για τα συνθήματα στους τοίχους, γενικά για το αδιέξοδο της κοινωνίας και τελειώνω με ένα ιταλικό ποίημα”.
Επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω και δύο ποιήματά του. Το πρώτο για τις πλαστικές τραπεζικές κάρτες που πια καταδυναστεύουν τη ζωή μας αφού δεν είναι μόνο για ευκολία συναλλαγών και το δεύτερο για την εμπορευματοποίηση του αθλητισμού στο κορυφαίο της επίπεδο, αυτό των Ολυμπιακών Αγώνων. Συγχωρέστε μου την έλλειψη ποιητικού τόνου στην ανάγνωση, δεν είμαι ο πλέον κατάλληλος γι' αυτό, εστιάστε στο περιεχόμενο των στίχων.
Η ΚΑΡΤΑ ΠΟΥ ΓΝΕΦΕΙ
VISA: Καρτούλα όμορφη, γυαλιστερή και γοητευτική,
απίστευτα θαυματουργή
Αποκαλυπτική, ειρωνική.
Δελεαστική πρόταση εισόδου
Στο μαγικό κόσμο της αγοράς,
Μυστικό εισιτήριο
σ’ αυτό τον κόσμο τον ιδεατό
χάπι ισχυρό και δυνατό.
Πρόθυμα τις ανάγκες μας λύνεις,
Δεινές ικανότητες διαθέτεις
μ’ άλλες τόσες τραγικές κρύβεις.
Εσύ το ξέρεις.
Τρελλή απογείωση
Γήινης γνωριμίας,
Έξαλλης αγοράς,
Ζωντανής αιχμαλωσίας.
Τον κόσμο τρελλαίνεις (ή τον κόσμο έχεις τρελλάνει)
Με καμώματα διαφημιστικά
Και πόζες μοναδικές.
Τροχιά προγραμμένη,
ανοικτού πελάγους κάθοδος,
μεθοδευμένης αφαίμαξης,
πιεστικής αναζήτησης.
Για παραπλάνηση θε να σε κατηγορήσω.
μα τι μ’ αυτό;
Αφού διαθέτεις δυνατό τοκογλύφο αφεντικό;
ΟΤΑΝ Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΦΛΟΓΑ ΑΝΑΒΕΙ ΚΑΙ ΦΩΤΙΖΕΙ (αποσπάσματα)
Δεν είναι γιορτή αυτή η τελετή,
Αρχαίο πνεύμα αθάνατο, ιστορικό,
Παρά γιορτή ντροπής και εκτροπή.
Θέαμα φαντασμαγορικό,
Πανηγύρι φτηνό αγοραίο,
Αναβολικών διαδρομή
Πολυεθνικών αρπαγή.
…………………………………………………………………….
Πολύς ντόρος προετοιμασία,
Πολλά φώτα για την τελετή,
Η αυλαία θα ανοίξει, η μουσική θα παίξει
Τη φτώχεια να διώξει, τα σκουπίδια να πετάξει.
Βρεθήκαμε για τελευταία φορά λίγες ημέρες πριν το θάνατό του, σε ένα καφέ στο κέντρο της Αθήνας, κοντά στη βιβλιοθήκη της τράπεζας ΑΛΦΑ στην οποία είχε δουλέψει και την επισκέπτονταν συχνά, αυτό θα έκανε και μετά το τέλος της συνάντησής μας. Θυμάμαι ότι φεύγοντας πέρασα στο απέναντι πεζοδρόμιο και αυτός από την άλλη πλευρά του δρόμου σήκωσε το χέρι του για να με χαιρετήσει. Είναι ο λόγος που δεν πήγα στην κηδεία, ήθελα να κρατήσω σαν τελευταία του εικόνα τον χαιρετισμό του.
Το γεγονός ότι ο Δήμος Σερίφου δεν ξεχνά τους ανθρώπους που βρέθηκαν σε κοινό βηματισμό με την τοπική κοινωνία, δείχνει όχι μόνο ιδιαίτερη ευαισθησία και συνειδητή προσπάθεια διάσωσης της ιστορικής μνήμης και όσων υπηρέτησαν την προσπάθεια αυτή, αλλά δείχνει επίσης και σταθερή πυξίδα για την πορεία του στο μέλλον.
Σας εκφράζω για άλλη μία φορά τα συγχαρητήριά μου γι' αυτό, αλλά και για την τιμή που μου κάνατε να βρεθώ κοντά σας και να μιλήσω για έναν δημιουργικό και καλλιεργημένο άνθρωπο, που ευτυχήσαμε να γνωρίσουμε.