«Οι αθλητικές ομάδες και τα γήπεδα των προσφύγων στη Ν. Ιωνία και Ν. Φιλαδέλφεια την περίοδο του Μεσοπολέμου» (Β’ μέρος)

...αναδημοσίευση από το www.ertnews.gr...

Οι πρώτες αθλητικές συγκροτήσεις των Μικρασιατών προσφύγων στη Νέα Ιωνία Αττικής, τη Νέα Φιλαδέλφεια – Νέα Χαλκηδόνα και το Ηράκλειο Αττικής, στην περίοδο του Μεσοπολέμου, ήταν μέσα στο πολύμηνο  πρόγραμμα εκδηλώσεων που υλοποιούν οι Δήμοι των προαναφερομένων περιοχών, η Μητρόπολη των ιδίων περιοχών και το Κέντρο Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού – ΚΕΜΙΠΟ. Παρουσιάζουμε το δεύτερο μέρος της εισήγησής μας στη συγκεκριμένη εκδήλωση.

Ιωνικός Νέας Φιλαδέλφειας – βόλεϊ γυναικών

Στις 27-1-1932 στην εφημ. Αθλητικός Τύπος αναφέρεται ότι «την παρελθούσαν Κυριακήν εγένετο η ίδρυσις της Αθλητικής Ενώσεως Περισσού. Ενεκρίθη το καταστατικόν ταύτης και εγένοντο αρχαιρεσίαι προς ανάδειξιν του Διοικητικού Συμβουλίου εκλεγέντων των κάτωθι:
Νικολάου Παπαδημητρίου, Ιωάννου Μορφίδη, Κωνσταντίνου Παπαδοπούλου, Πολυκράτη Χατζηγαβριήλ, Αποστόλου Τριανταφυλλίδη, Χριστοφόρου Βασιλειάδη, Στεφάνου Σωφρονίου.

Στις 8-10-1934 ο Αθλητικός Χρόνος αναφέρει ότι η ομάδα βόλεϊ της Νίκης Ν. Ιωνίας, αποφάσιε υπό την προεδρία του Ι. Καχραμάνου να προσχωρήσει στον ΟΦΝΙ. Στην ίδια ανταπόκριση αναφέτεται ότι το ΔΣ του ΟΦΝΙ προχώρησε στην περίφραξη του γυμναστηρίου, στη διαμόρφωση δύο γηπέδων βόλεί και ξεκίνησε η κατασκευή στίβου, ενώ προαναγγέλεται αγώνας «με αρίστη αθηναϊκή ομάδα» και οι του ΟΦΝΙ θα κατεβάσουν στον αγώνα τους Χ. Κορωναίο (αρχηγός), Ι. Δουκίδη, Τ. Κλημάνη, Γ. Ουλκέρογλου, Φ. Θωμαΐδη και Α. Χατζηδημητρίου. Στα δυσάρεστα αναφέρεται ο θάνατος του Σάββα Δεληγιάννη ιδρυτικού μέλους και αθλητή του ΟΦΝΙ.

Επίσης ομάδες της Νέας Ιωνίας, ο Ατρόμητος και η Ελπίδα αγωνίστηκαν μεταξύ τους στο γήπεδο της Ενώσεως Ηρακλείου, με τον Ατρόμητο να κερδίζει με 5-1. Ο αγώνας έγινε την Κυριακή 28-10-1934 και η είδηση αναφέρεται στην εφημερίδα Αθλητικός Χρόνος στις 31-1-1934.

Βόλεϊ στο γήπεδο του Ιωνικού Νέας Φιλαδέλφειας με τους γηπεδούχους να υποδέχονται τον Φυσιολατρικό Όμιλο Νέας Ιωνίας και να τον κερδίζουν με 2-0 (15-10 και 15-4). Δημοσίευμα στις 24-10-1934 στον Αθλητικό Χρόνο.
Οι συνθέσεις:
Ιωνικός ΝΦ: Φαβάσης, Σαρρής, Πυρομάλλης, Παπαδάκης, Δήμος, Αντωνόπουλος
ΦΟΝΙ: Κορωναίος, Εδρεμίτογλου, Μέγγουλας, Σάρφης, Κρημάνης, Δημητριάδης.

Όπως και στις μέρες μας έτσι και τότε, είχαμε και τη διεξαγωγή αγώνων παλαιμάχων, με τους παλαίμαχους της Νέας Ιωνίας να φέρνουν ισοπαλία με τον Απόλλωνα Ν. Ιωνίας με 2-2 στο γήπεδο του ΟΦΝΙ. Οι παλαίμαχοι (καταγράψαμε 10άδα και όχι εντεκάδα) έπαιξαν με τους: Aλ. Βασιλειάδης, Ν. Βασιλειάδης, Μαραθάκης, Ν. Επαινετός, Δημ. Κρητικός, Χ. Δανιηλίδης, Α. Κανάρης, Ι. Δαλέζιος, Κ. Ψάλλης, Β. Μπάρδης. Μάλιστα ο Αθλητικός Χρόνος της 31-10-1934 σχολιάζει ότι αν και είχαν να παίξουν 3-4 χρόνια έφεραν σε δύσκολη θέση τον Απόλλωνα.

Τοπικό ντέρμπι και στις 23-11-1934 ο Αθλητικός Χρόνος αναφέρει ότι ο Πανιώνιος Νέας Χαλκηδόνας κέρδισε με 3-2 τον Απόλλωνα Νέας Φιλαδελφείας. Η σύνθεση των νικητών: Αμπατζής Ι, Τριανταφυλλίδης, Τραβασάρος Ι, Σφαντός, Ζώγας, Κάτσικας, Αμπατζής ΙΙ, Τραβασάρος ΙΙ, Βουτσινάς, Χατζηβασιλείου, Ροδανθόπουλος.

Αξίζει να επικεντρώσουμε στα ονόματα των δύο ομάδων, αφού ο κανονικός Πανιώνιος και ο κανονικός Απόλλωνας, φαίνεται ότι λόγω της πλούσιας ιστορίας τους και πριν το 1922 και με τη δράση τους στη νέα τους πατρίδα, αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για το προσφυγικό στοιχείο, που ονόμαζε έτσι και μικρότερης εμβέλειας σωματεία, δείχνοντας το από που προέρχονται οι αναφορές τους και η παράδοσή τους. Ακόμα και σε περιπτώσεις που η αθλητική συγκρότηση δεν ήταν αμιγώς ή κυρίως μικρασιατικής προέλευσης, η επιλογή ονόματος έρχονταν από την αθλητική και πολιτιστική αίγλη που είχε το όνομα. Συμπληρώνουμε ότι στην περιοχή είχαμε επίσης την ΑΕΚ Νέας Ιωνίας, τον Απόλλωνα Νέας Ιωνίας και τον Απόλλωνα Ελευθερούπολης. Καταγράψαμε επίσης και τον Πανιώνιο Νέας Φιλαδέλφειας, τον Πανιώνιο Νέας Ιωνίας, τον Απόλλωνα Πευκακίων και τον Απόλλωνα Πατησίων.

Το φαινόμενο αυτό το βλέπουμε εκείνη την περίοδο και στην επιλογή ονομασιών των μεγάλων ομάδων της εποχής που άθελά τους γίνονταν οι νονοί και άλλων συλλόγων. Έχουμε για παράδειγμα την ΑΕΚ Πατρών την ΑΕΚ Χαλκίδας, την ΑΕΚ Καλαμάτας, τον Απόλλωνα Χανίων, τον Απόλλωνα Λάρισας, τον Απόλλωνα Καλαμάτας, τον Απόλλωνα Πατρών, τον Ολυμπιακό Λαυρίου, τον Ολυμπιακό Αθηνών, τον Ολυμπιακό Χαλκίδας, Ολυμπιακός Νέας Ιωνίας, κλπ
Μάλιστα ο Ολυμπιακός Νέας Ιωνίας σε αγώνα του 1932 κέρδισε με 8-3 την Τόλμη Νέας Ιωνίας με διαιτητή τον Ν. Μπαλτά.

Στη Ν. Φιλαδέλφεια καταγράψαμε τις ομάδες Άρης Ν. Χαλκηδόνας και Σπινθήρ Ν.Φιλαδέλφειας το 1934 με τις συνθέσεις τους σε μεταξύ τους αγώνα.

Οκτώβριος του 1934 και στο γήπεδο του Ιωνικού Νέας Φιλαδέλφειας οι γηπεδούχοι κερδίζουν τον Φυσιολατρικό Όμιλο Νέας Ιωνίας με 2-0 σετ με 15-10 και 15-4. Διασώζονται οι συνθέσεις και διαιτητής ήταν κάποιος Ασκαθαρέλης.

Ονόματα ομάδων στη Νέα Ιωνία: Τόλμη, Ελπίδα Νέας Ιωνίας, Απόλλωνας Ελευθερούπολης, Απόλλωνας Πευκακίων, Ανίκητος Πευκακίων, Ένωσις Καλογραίζης, Παμβυζαντινός, Τιτανικός Νέας Ιωνίας, ΑΕΚ Νέας Ιωνίας, Ερμής Νέας Ιωνίας, Άτλας Περισσού, Θρίαμβος Ελευθερούπολης, Σμυρναϊκός, Βόσπορος, Λευκός Αστήρ Πευκακίων, Εθνικός Καλογρέζας, ΑΜΕΣ Σαφραμπόλεως, Παμμικρασιατικός, Άρης Νέας Ιωνίας, Ολυμπιακός Νέας Ιωνίας, Δικέφαλος Αετός Περισσού, Π.Ο. Φιλάθλων Ιωνίας, Εθνικός Πευκακίων Ατρόμητος Νέας Ιωνίας, Ένωση Ινεμπόλεως, Προοδευτικός Όμιλος Νέων Σαφραμπόλεως, Αήττητος Ποδονίφτη, Κεραυνός Ποδαράδων, Βροντή Νέας Ιωνίας, Δάφνη Νέας Ιωνίας, Ατρόμητος Καλογρέζας, Δικέφαλος Αετός Περισσού, Αχιλλέας Νέας Ιωνίας, Θρίαμβος Σαφραμπόλεως, Ολυμπιακός Σαφραμπόλεως, Πανιώνιος Νέας Ιωνίας, Ιωνικός Ποδονίφτη, Π.Ε.Ν. Ποδαράδων. Πιθανολογούμε ότι τα αρχικά θα μπορούσε να σημαίνουν ποδοσφαιρική ένωση νέων, η πολιτιστική ένωση νέων ή προοδευτική ένωση νέων, κρίνοντας από άλλες παραπλήσιες ονοματοδοσίες στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, αλλά και την μάλλον βραχύβια ομάδα Ποδοσφαιρική Ένωση Εξαδέλφων Νέας Ιωνίας.

Χριστούγεννα του 1934 και στις 19-12-1934 στον Αθλητικό Χρόνο, ο Ευάγγελος Παπαρδάκης περιπτεριούχος στη Νέα Ιωνία, στέλνει επιστολή στην οποία αναφέρει:
Kύριε Διευθυντά
Παρακαλώ όπως δημοσιεύσητε την γνώμην μου δια τον καταρτισμόν της Εθνικής μας κατά τους αγώνας του Βαλκανικού Κυπέλλου, η οποία είναι η εξής:
Γραμματικόπουλος, Ρίμπας, Κουράντης, Χρυσαφόπουλος, Βικελίδης, Δανελιάν, Κρητικός, Μηγιάκης, Βάζος, Χούμης, Τριανταφυλλίδης, Λεωνίδας.
Ευχαριστών δια την φιλοξενίαν διατελώ όλως υμετέρος».

Γενάρης του 1935 και στις 26-1-1935 η Αθλητική Φωνή αναφέρει ότι «την παρελθούσαν Κυριακήν» στις 20-1-1935 στο γήπεδο της ΑΕΚ ο Πανιώνιος Ν. Χαλκηδόνος υποδέχτηκε τον Κέρβερο Πατησίων και τον κέρδισε με το ευρύ 8-1. Η σύνθεση των νικητών: Αμπατζής Ι, Αμπατζής ΙΙ, Τριανταφυλλίδης (αρχηγός), Βουτσινάς, Μαντανός, Μιχαηλίδης, Σφαντός, Παπαγεωργίου, Τραβασάρος ΙΙ, Βαβάκης, Ροδανθόπουλος.

Φυσιολατρικός Όμιλος Νέας Ιωνίας

Φλεβάρης του 1935 και στις 21-2-1935 ο Αθλητικός Χρόνος δίνει το αποτέλεσμα του αγώνα βόλεϊ Φυσιολατρικός Όμιλος Νέας Ιωνίας – Αρίων Κολωνακίου: 2-0 (15-7 και 15-10). Ο αγώνας έγινε στο γήπεδο του ΦΟΝΙ, ο διαιτητής ήταν ο Πάνος Μαρινάκης και η σύνθεση των νικητών ήταν: Χ. Κορωναίος (αρχηγός), Βάρφης, Α. Μέγγουλας, Ι. Δημητριάδης, Λ. Παλαιολόγος, Λ. Κλιμάνης.
Ακολουθεί προαναγγελία για αγώνα βόλεϊ Απόλλωνα Ν. Ιωνίας και ΦΟΝΙ την ερχομένη Κυριακήν» στο γήπεδο της ΑΕΚ. Αναφέρεται ότι ο Απόλλωνας θα κατεβάσει τους Παπαδάκη Ι. (αρχηγός), Μαρινάκης Π, Σαρρής Γ., Πυρομάλλης, Παππάς, Λουκίδης Ι.
Εντοπίζουμε ότι ο Μαρινάκης που έπαιζε στον Απόλλωνα ήταν ο διαιτητής στον αγώνα του ΦΟΝΙ με τον Αρίωνα. Επίσης έχει υπογράψει ανταπόκριση σε αθλητική εφημερίδα της εποχής για αγώνα άλλων ομάδων. Ήταν δηλαδή αθλητής, διαιτητής, ανταποκριτής, όπως λέγαμε και πιο πρίν για τους σκαπανείς της δημοσιογραφικής κάλυψης εκείνων των χρόνων.

Η είδηση όμως είναι άλλη, καθώς η εφημερίδα αναφέρει ότι ο Απόλλωνας κατάφερε να εξασφαλίσει το γήπεδο της ΑΕΚ για προπονήσεις και αγώνες και στο ποδόσφαιρο και στο βόλεϊ.
Μία φράση του κειμένου αναφέρει: «Διότι η Νέα Ιωνία πόλις άνω των 30 χιλιάδων κατοίκων στερείται ενός γυμναστηρίου». Μιλάμε πάντα για τον Απόλλωνα της Νέας Ιωνίας αφού ο Απόλλων Σμύρνης υπενθυμίζω δεν είχε έρθει ακόμα στην περιοχή.

Στο γήπεδο της ΑΕΚ για το πρωτάθλημα της Γ’ κατηγορίας Αθηνών η Αθλητική Ένωσις Ηρακλείου υποδέχτηκε την Ολυμπιάδα, με τους φιλοξενούμενους να κερδίζουν με 0-1, ενώ για το Ηράκλειο αναφέρεται ο Ανδρέας Κοντόπουλος σαν ήρωας του αγώνα. Το δημοσίευμα είναι στις 21-2-1935 στον Αθλητικό Χρόνο.

Ο Αθλητικός Χρόνος στις 28-2-1935 αναφέρει ότι ο Αρίωνας κέρδισε στα χαρτιά την Ένωση Ηρακλείου γιατί αυτή προσήλθε στο γήπεδο της ΑΕΚ με καθυστέρηση 15′ και ο διαιτητής κατοχύρωσε τον αγώνα στον Αρίωνα.

Στις 14-3-1935 μαθαίνουμε από τον Αθλητικό χρόνο ότι η Αθλητική Ένωση Ηρακλείου θα πάρει μέρος στην λεγόμενη εθνική αθλητική παρέλαση της Κυριακής 24-3-1935 με την οποία η κυβέρνηση Τσαλδάρη ήθελε να δηλώσουν στήριξη σε αυτήν και οι παράγοντες του αθλητικού χώρου, μετά το αποτυχημένο κίνημα των Βενιζελικών στις αρχές του ίδιου μήνα.

Δημοσίευμα της 8-4-1935 στην Αθλητική Φωνή, στο γήπεδο της ΑΕΚ ο Πανιώνιος Ν. Χαλκηδόνος, υποδέχεται τον Αχιλλέα Νέας Ιωνίας, υπό τη διαιτησία του Κοτζαμάνη και με παρουσία αρκετών θεατών. Νικητής με 5-1 ο Πανιώνιος η σύνθεση του οποίου ήταν: Αμπατζής Γ, Χ. Τριανταφυλλίδης, Μαντανός, Δ. Τραβασάρος, Κ. Ζιώγας, Ανανίου, Μ. Γοδανθόπουλος, Π. Πότογλου, Ν. Βουτσινάς, Τραβασάρος ΙΙ, Σφαντός.

Είναι 20-4-1935 και η εφημερίδα Αθλητική Ημέρα προαναγγέλλει για τις 21-4 τους αγώνες των πρωταθλημάτων της Β’ και Γ’ κατηγορίας Αθηνών. Στο γήπεδο της ΑΕΚ στις 8.15πμ ο Ολυμπιακός Αθηνών αντιμετωπίζει το Ηράκλειο. Για οικονομία χώρου να πούμε ότι ενδεικτικές προαναγγελίες έχουμε στις 13-2-1935 με τον αγώνα Ολυμπιάς – Ηράκλειο στις 9πμ στο γήπεδο του Απόλλωνα, στις 9-2-1935 Πατήσια -Ηράκλειο στο γήπεδο της ΑΕΚ στις 9πμ, στις 20-2-1935 Αρίων – Ηράκλειο. Οι ημερομηνίες είναι των δημοσιεύσεων στην εφημερίδα και όχι η ημερομηνίες τέλεσης των αγώνων.

Στις 26-4-1935 στην Αθλητική Φωνή, διαβάζουμε πως για το κύπελλο του Δήμου Αθηναίων ο Εθνικός Τσακαγιάννη κερδίζει τον Πανιώνιο Νέας Χαλκηδόνας με 4-0, αλλά η είδηση είναι ότι η εφημερίδα γράφει: «Πάντως όμως το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικόν δια τον Πανιώνιον, δεδομένου ότι οι παίκται είναι όλοι μικρά παιδιά από 13-17 ετών, εις το μέλλον όμως θα μας παρουσιάσουν εκπλήξεις».

Στις 17-7-1935 η Αθλητική Φωνή αναφέρει ότι «την παρελθούσαν Κυριακήν» Ένωσις Αγίων Αναργύρων – Πανιώνιος Ν. Φιλαδελφείας: 3-2 στο γήπεδο της πρώτης.

Στην εφημερίδα Αθλητική Φωνή της 9-12-1935 μαθαίνουμε ότι «την παρελθούσαν Κυριακήν», στο γήπεδο της ΑΕΚ για το πρωτάθλημα της Β’ κατηγορίας Αθηνών, ο Ηλυσσιακός κέρδισε με 2-1 την Ένωση Ηρακλείου με διαιτητή τον Ηρ. Παπαδόπουλο.

Καλοκαίρι του 1939 και η εφημερίδα Αθλητισμός στις 23-6-1939 αναφέρει πως «την παρελθούσαν Κυριακήν» ο Πανιώνιος Ν. Χαλκηδόνος κερδίζει στη Σαλαμίνα τον τοπικό Αίαντα με 4-2 (ημίχρονο 3-1). Η σύνθεση των νικητών: Παυλής, Γεωργοπαπαδάτος, Μπερεκέτης, Καραγκιαούρης, Μάγειρας, Παπαδόπουλος, Αϊβαζίδης, Τζιραλίδης ΙΙΙ, Νικολόης, Κοσκινάς (β’ ημίχρονο Κλεάνθης Μαρόπουλος), Χατζηγεωργίου (β’ ημίχρονο Κοσκινάς). Στον ίδιο αγώνα αναφέρεται και η ίδια εφημερίδα στις 21-6-1939 με τίτλο Ο Πανιώνιος της Νέας Χαλκηδόνος με αρχηγόν της επιθέσεων τον Μαρόπουλον ενίκησε τον Αίαντα Σαλαμίνος με τέρματα 4-2». Στην ανταπόκριση αυτή που υπογράφεται από τον κ. Κανάκη, ο Πανιώνιος χαρακτηρίζεται ισχυρή ομάδα που την αποτελούν παίκτες της Α’ και Β’ ομάδας της ΑΕΚ.
Η αναφορά απο την ίδια εφημερίδα στον αγώνα δύο φορές σε διαφορετικές ημερομηνίες και διαφορετικό γράψιμο, συνήθως με εμπλουτισμό στοιχείων τη δεύτερη φορά, ήταν φαινόμενο που έχουμε εντοπίσει στις εφημερίδες του Μεσοπολέμου.

Η Ένωσις Φιλαδελφείας «την παρελθούσαν Κυριακήν», όπως αναφέρει στις 9-8-1939 η εφημερίδα Αθλητισμός έχασε από την «Ένωσις Αγιου Νικολάου» με 5-1 στο γήπεδο των νικητών, με αξιοσημείωτη τη μαζική παρουσία θεατών, που σύμφωνα με την εφημερίδα ήταν πάνω από 3.000.

Κλείνοντας, εκτός από τα συγχαρητήρια στους διοργανωτές για την ένταξη του θέματος στον κύκλο εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή, πρέπει να πω ότι πριν την πανδημία, είχε ξεκινήσει μία προσπάθεια σε αίθουσα του δημοτικού σταδίου για να οργανωθεί αθλητικό μουσείο, με σημαντικές προσπάθειες του Γιώργου Ουσταμπασίδη από τους παλαίμαχους ποδοσφαιριστές.

Εκτιμώ ότι θα είναι κρίμα να μείνει πίσω η προσπάθεια αυτή, θα πρέπει να ενισχυθεί και να φτιάξουμε έτσι το χώρο που να μπορεί να είναι επισκέψιμος από σχολεία και φορείς, όπως γίνεται και στο ΚΕΜΙΠΟ και σε ετήσια βάση να γίνεται μία ενημερωτική εκδήλωση μέσα στο χώρο, απευθυνόμενη σε γονείς και παιδιά που εντάσσονται στα τμήματα υποδομών των αθλητικών συλλόγων, που στεγάζονται εκεί, ώστε να αντιλαμβάνονται καλύτερα, σε ποια αθλητική παράδοση γίνονται συμμέτοχοι».

 

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος