...αναδημοσίευση από το ertnews και το sports.ert.gr ...
Δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση η περιοχή της Αμβρακίας στο γενικότερο φαινόμενο που εξελίχθηκε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, όπου η έλευση των προσφύγων του 1922, βοήθησε την επανεκκίνηση του αθλητισμού μετά την πολύχρονη πολεμική περιπέτεια της χώρας (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α' Παγκόσμιος, εκστρατεία της Κριμαίας, Μικρασιατική εκστρατεία).
Με πλούσια αθλητική παράδοση και θέληση για να ριζώσουν και να δημιουργήσουν, οι Μικρασιάτες, υπήρξαν παράλληλα και «αιμοδότες» αθλητικού δυναμικού, καθώς μεγάλο μέρος των ανδρών που ήταν σε ηλικίες πρόσφορες για αθλητική δράση είχαν χαθεί στα μέτωπα του πολέμου ή είχαν γυρίσει σακατεμένοι.
Στην περιοχή που αναφερόμαστε το 1927 ιδρύθηκε ο «Παναμβρακικός», του οποίου η αρχική ονομασία ήταν «Ανεξάρτητος Αθλητικός Όμιλος Άρτας».
Η ομάδα που με την ονομασία της έδειχνε τον προσανατολισμό της στο ρεύμα του εργατικού αθλητισμού της εποχής, ήταν η Πανεργατική Άρτας, σε ορισμένα δημοσιεύματα εφημερίδων αναφέρεται και σαν Πανεργατικός, με χρώματα ερυθρόλευκα.
Επιχειρούμε με μία μικρή αναφορά, σίγουρα αναντίστοιχη της μεγάλης αθλητικής ιστορίας της περιοχής, να καταγράψουμε κάποιες από τις στιγμές της.
Αγώνες στίβου την Κυριακή 11 Μαΐου 1930 με διοργανωτή τον Παναμβρακικό, καταγράφονται στις 23-5-1930 στον Αθλητικό Τύπο.
Την Κυριακή 18 Ιουλίου 1930 ο Παναμβρακικός κερδίζει τον Πύρρο Ιωαννίνων με 3-0 (ημίχρονο 2-0).
Όπως αναφέρει η εφημερίδα Αθλητικός Τύπος στι 12-11-1930 «την παρελθούσαν Κυριακήν», η Αστραπή Ε.Ο. κέρδισε τον ΠΑΟΑ (Παναμβρακικό Αθλητικό Όμιλο Άρτας με 3-2).
Η Πανεργατική ιδρύθηκε το 1931 από τον ράφτη Τσαλαπάτη και στελεχώθηκε και εκτός από εργαζόμενους και από αθλητές προερχόμενους από το Οικοτροφείο, έτσι στην Άρτα υπήρχαν τρεις ομάδες, ο Παναμβρακικός, το Οικοτροφείο και η Πανεργατική.
Στη φωτο: Κώστας Τομπουλίδης μαζί με πιτσιρικάδες (περίοδος 1917-1920) αρχηγός και των τριών προπολεμικών ομάδων της Άρτας, Παναμβρακικού, Πανεργατικής και Κεραυνού. Αρχηγός και της Μικτής Ηπείρου. Φυσιογνωμία του ποδοσφαίρου και πρωταθλητής στίβου. Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης.
Δημήτριος Γ. Τζουμάκας, ο πρώτος χρονολογικά τερματοφύλακας του Αρτινού ποδοσφαίρου (1927). Τερματοφύλακας του Παναμβρακικού και της Πανεργατικής. Οικοδόμος στο επάγγελμα, διετέλεσε ταμίας στο ΕΚΑ. Αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης.
Να υπενθυμίσουμε ότι εκείνα τα χρόνια οι μετακινήσεις παικτών μεταξύ ανεξάρτητων ομάδων, αλλά και η περιστασιακή ενίσχυσή τους από στελέχη άλλων ομάδων σε συγκεκριμένους αγώνες, ήταν συχνό φαινόμενο.
Στις 8-9-1931 η Πανεργατική στο γήπεδο του πεδίου βολής υποδέχεται τον Ατρόμητο Ιωαννίνων και χάνει με 0-1. Ο Μητροπολίτης Άρτης Σπυρίδων απονέμει το κύπελλο στους νικητές. Αναφέρονται σαν μέλη του Δ.Σ. Της Πανεργατικής οι Ιωάννης Λάμπρου, Ευαγγ. Τσαλαπάτης,, Βασ. Τσολιάς, Βασ. Παναγής, Βασ. Βαβένης (γεν.γραμματέας).
Με βαριά ήττα με σκορ 6-1 έχασε ο Πανεργατικός Άρτας στον εκτός έδρας αγώνα του με τη Νικόπολη Πρέβεζας, στο γήπεδο του Αγίου Ανδρέα και με διαιτητή τον Αρτινό Χριστοδούλου, όπως μας πληροφορεί στις 28-8-1931 η εφημερίδα Αθλητικός Τύπος.
Πάνω από 2.000 θεατές στα Ιωάννινα και με μπάντα να παιανίζει, στις 10-12-1931 (η αναφορά βρίσκεται στο φύλλο της 16-12-1931 της εφημερίδας Αθλητικός Τύπος) η «η ισχυρά ομάς της Άρτης» Πανεργατική κερδίζει τον τοπικό Ατρόμητο με 6-5. Διακριθέντες της «Πανεργατικής« οι Τομπουλίδης, Πατσατσόπουλος, Στεφανίδης, Νάζος, Στρεβίνας και Καραγιάννης και από τους Ατρομηταίους οι Αράπης, Βαφιάς, Αθανασίου, Δαρίτσης και Βρέλλης.
Την ημέρα των Φώτων το 1932 Παναμβρακικός και Πανεργατικός δίνουν φιλικό αγώνα με τους πρώτους να προηγούνται στο ημίχρονο με 2-0, αλλά στην επανάληψη με τρία γκολ «το γύρισε» ο Πανεργατικός που τελικά κέρδισε με 3-2. Διακριθέντες από τον Πανεργατικό ο οπισθοφύλακας Τουμπουλίδης, ο έξω αριστερά Ράπτης και ο μέσα αριστερά Καραγιάννης. Αλλά «Ενώ οι φίλαθλοι απεχώρουν ευχαριστημένοι, ο αρχηγός του Παναμβρακικού Συγκύνας, βαρέως φέρων την ήτταν της ομάδος του, ηθέλησε να χειροδικήση κατά του διαιτητού και να γίνει πρόξενος θλιβερών επεισοδίων».
Παναιτωλικός – Παναμβρακικός: 3-3 μας πληροφορεί η εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» στις 13-5-1936.
Στις 19-8-1932 η εφημερίδα Αθλητικός Τύπος αναφέρει ότι «την παρελθούσαν Κυριακήν» στο γήπεο του Παναιτωλικού, ο Αστέρας Αγρινίου κέρδισε με 3-1 τον «Πανεργατικό Αθλητικό Σύλλογο Άρτης», ο οποίος μείωσε στο δεύτερο ημίχρονο με πέναλτυ.
6-12-1932 στό γήπεδο των Στρατώνων στα Ιωάννινα, ο τοπικός Ατρόμητος (ενισχυμένος με τέσσερις παίκτες από τον Πύρρο) έχασε με 4-6 από την Πανεργατική με τέσσερα γκολ για τους Αρτινούς να πετυχαίνει ο Φίλιππας Αθανασιάδης. Την ομάδα ακολούθησαν 550 φίλαθλοι από την Άρτα, ενώ οι Αρτινοί είχαν παράπονα από τη διαιτησία, εκτιμώντας ότι τα γκολ των Γιαννιωτών ήταν αντικανονικά (οφσάιντ, φάουλ και άδικο πέναλτυ).
Στις 10-9-1933 η εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» παρουσιάζει τη σύνθεση του νέου Δ.Σ. Του Παναμβρακικού, που ήταν Βασίλειος Βαβέκης-πρόεδρος, Αποστ. Παπανικολάου-αντιπρόεδρος, Ευαγ. Τσαλαπάτης-Γενικός Γραμματέας, Κων. Διαμάντης-Ταμίας, Πιν. Πέτσας-Έφορος, Χαρ. Χουλιάρας και Χρήστος Έξαρχος, σύμβουλοι. Λίγες ημέρες πριν Παναμβρακικός και Νικόπολη Πρέβεζας σε φιλικό αγώνα είχαν έρθει 1-1, με αρκετούς θεατές να βλέπουν τον αγώνα.
Μάης του 1936 και η σύνθεση του νέου Δ.Σ. Του Παναμβρακικού είναι Βασίλειος Βαβέκης-πρόεδρος, Γεώργιος Αλιβέρτης-αντιπρόεδρος, Βρασίδας Δ. Αλεξίο-Γενικός Γραμματέας, Χρήστος Έξαρχος-ταμίαςς, Παναγιώτης Πέτσας- Έφορος και Θ. Κουθουρίδης-Επιμελητής.
Στις 2-10-1936 η εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» προαναγγέλλει διοργάνωση αγώνων στίβου από τον Παναμβρακικό, για τους οποίους θα προηγηθούν ειδικές προπονήσεις με την επίβλεψη του γυμναστή Βασίλειου Δεβεράκη.
Στις 21-10-1936, θυμίζουμε ότι ήταν περίοδος δικτατορίας Μεταξά η εφημερίδα σε άρθρο με τίτλο «Η σωματική αγωγή και ο αθλητισμός», αναφέρει μεταξύ άλλων ότι: «Το μόνον εναπομείναν αθλητικόν σωματείον ο Παναμβρακικός, μόλις κατορθώνει να δεικνύη σημεία ζωής». Συνεπώς η Πανεργατική δεν έφτασε μέχρι εκεί. Ως προς το κοινωνικό πεδίο, η ίδια εφημερίδα στις 26-10-1936 προαγγέλλει λαϊκά συσσίτια, δείγμα της κακής κατάστασης στην οικονομία της περιοχής και ειδικά των λαϊκών στρωμάτων.
Η εφημερίδα το είχε πάρει «ζεστά» με τον αθλητισμό – και καλά έκανε – έτσι το Νοέμβριο του 1936 ξεκίνησε έρευνα στους γυμναστές για να καταγράψει τις προτάσεις τους για την ανάπτυξη του αθλητισμού στην περιοχή.
Τελικά το Δεκέμβριο του 1936 ο Παναμβρακικός καταθέτει υπόμνημα με αιτήματα και το αποτέλεσμα ήταν να του χορηγηθεί αθλητικό υλικό, να οριστεί ο γυμναστής Βασίλειος Δερδεράκης (πρέπει να είναι ο αναφερόμενος σε άλλο δημοσίευμα σαν Βασίλειος Δεβεράκης - συχνά τα μικρολαθάκια στη στοιχειοθεσία των εφημερίδων της εποχής) υπεύθυνος για την εκγύμναση των αθλητών του συλλόγου και το υπουργείο Παιδείας να ζητήσει από το δήμο της Άρτας να παραχωρήσει αίθουσα στο σύλλογο για να στεγάσει γραφεία, διότι «το σωματείο τούτων είναι πτωχόν και δεν δύναται να ενοικιάση τοιαύτην».
Μεταπολεμικά, όπως αναφέρει ο τοπικός Τύπος της Άρτας, ο Ναπολέων Ζέρβας έκανε την «Εθνική Νεολαία», το 1948 ιδρύθηκε ο «Αετός» Άρτας και το 1950 ο «Ολυμπιακός» Άρτας. Το 1960 Παναμβρακικός, Αετός, Ολυμπιακός, συγχωνεύονται και δημιουργούν την Αναγέννηση Άρτας, ομάδα με σπουδαία παρουσία και παρουσία σε εθνικές κατηγορίες και συχνά και με σημαντική παρουσία των φίλων της στις κερκίδες γηπέδων στα οποία έδινε εκτός έδρας αγώνες ή αγώνες διαβάθμισης (υπήρξαμε αυτόπτες μάρτυρες στη Ριζούπολη το 1978 με τον Παναιγιάλειο). Η Αναγέννηση Άρτας έχει ασπρόμαυρα χρώματα και στο σήμα της, τι άλλο, το γεφύρι.
Αν και η Αναγέννηση ιδρύθηκε το 1960-61 δεν αποκλείεται η επιλογή του ονόματος να έχει ρίζες από το παρελθόν καθώς όπως διαβάζουμε στην εφημερίδα «Αθλητική Εβδομάς» στις 18-7-1928: «προ πενταμήνου ο φίλαθλος μηχανικός της Ηλεκτρικής Εταιρείας κ. Ν. Βουρλάκος ίδρυσε αθλητικόν σύλλογον με το όνομα "Αναγέννησις" ο οποίος αριθμεί πολλά μέλη και μας υπόσχεται να γίνη εις από τους καλλιτέρους της Ηπείρου». Και η συνέχεια : Αθλητική Εβδομάς 19-9-1928
«Προ πέντε μηνών ιδρύθη εις την πόλιν μας γυμναστικός Σύλλογος η Αναγέννησις, όστις χάρις εις τας προσπαθείας του φιλάθλου Μηχανικού κ. Ν. Βουρλάκου, κατόρθωσε να αποκτήση μικρόν γήπεδον. Το πρώτον του Συμβούλιον απετελέσθη από τους εξής: Ν. Βουρλάκον πρόεδρος, Η. Σελούντον ταμίαν, Αχ. Τούμπουρον γ. Γραμματεύς, Οικονομίδην, Ζαχαρήν και Αν. Μπουκοβάλαν».
Υπογραφή της ανταπόκρισης: Δ.Α.Σ.
Και η ιστορία συνεχίζεται στα γήπεδα, στις κερκίδες και στις γενιές που η μία διαδέχεται την άλλη.
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Φωτο: Γ.Α.Κ. Νομού Άρτας
Υ.Γ. Ευχαριστούμε θερμά για την πολύτιμη συνεργασία και μέρος του αρχειακού υλικού του αφιερώματος, τον προϊστάμενο των Γενικών Αρχείων του Κράτους νομού Άρτας, Άρη Κόκκα.