του Νάσου Μπράτσου
Ήταν Μεγαλοβδομάδα του 1945, η Ελλάδα ήταν πια ελεύθερη και μεγάλος αριθμός προσφύγων που είχαν βρεθεί στη Μέση Ανατολή και την Αφρική επαναπατρίζονταν.
Η πρώτη καραβιά και το ταξίδι καλύφθηκαν φωτογραφικά – δημοσιογραφικά από το περιδικό ΑΕΡΑ και δημοσιεύτηκε σχετικό ρεπορτάζ στο ειδικό πασχαλινό τεύχος. Ήταν το πρώτο Πάσχα σε μια λουλουδιασμένη φύση πίσω στην πατρίδα, μετά από χρόνια σε στρατόπεδα προσφύγων σε ερήμους και σε μακρινούς τόπους. Στην πλειοψηφία τους οι πρόσφυγες ήταν νησιώτες και το καράβι τους άφησε στη Σάμο, όπου από εκεί συνέχισαν με καΐκια για τα γειτονικά νησιά, όσοι/ες ήταν από αυτά.
Από το περιοδικό αυτό, που στην εποχή του είχε σαφή φιλοβασιλική οπτική των πραγμάτων, αναδημοσιεύουμε τις σελίδες εκείνες που νομίζουμε ότι έχουν ενδιαφέρον.
Επίσης υπενθυμίζουμε- αναδημοσιεύουμε ένα απόσπασμα, αυτό που αναφέρεται στο γυρισμό, από συνέντευξη της Ιωάννας Ξηρού – Τσαγκά:
-Πώς έγινε ο γυρισμός;
-Για το γυρισμό, μας έκαναν πάλι εμβόλια και με φορτηγά μας πήγαν στο λιμάνι την άνοιξη του 1945, ήμουν στην πρώτη αποστολή με Ικαριώτες και Φουρνιώτες, που ήταν δοκιμαστική, αφού υπήρχαν ακόμα πολλές νάρκες στη θάλασσα και μας θεωρούσαν όλους αριστερούς. Τη διαδικασία αυτή οργάνωσε η ΟΥΝΡΑ (υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες).
Μπροστά μας είχαμε και ένα υποβρύχιο, ενώ στο κατάστρωμα οι βιολιτζήδες έπαιζαν τον ικαριώτικο και χορεύαμε. Μας πήγαν στη Σάμο, όπου μετά από χρόνια στην έρημο, είδαμε ξανά πράσινο.
Στη διαδρομή έγινε και δοκιμαστικός συναγερμός και τρέχαμε με τα σωσίβια και μια γριά από το φόβο της κατουρήθηκε στη σκάλα και την πλήρωσαν αυτοί που ήταν από κάτω.
Ονόματα συνεπιβατών στην επιστροφή θυμάμαι της Δέσπονας Τσαπαλιάρη, τις κόρες της Καλλιόπη και Αντιγόνη, κάτι Τσαντέδες, ένας Τσαμουταλίδης, κλπ.
Από τη Σάμο μας πήρε με το καΐκι του ο Γιώργος ο Δουρής και μας γύρισε στον Εύδηλο. Χτυπούσαν οι καμπάνες, ήταν γεμάτη κόσμο η πλατεία, φορτώσαμε τα πράγματά μας στα μουλάρια και γυρίσαμε στο σπίτι που το φύλαγε όσο λείπαμε η θεία μου και ήταν σε καλή κατάσταση.
Περιοδικό ΑΕΡΑ -αρχείο Ν. Μπράτσου