Πρώτο λιμάνι "Πέραμα" - Το ταξίδι των Αιγαιοπελαγιτών προσφύγων συνεχίζεται

Απάνεμο λιμάνι «έπιασαν» την Κυριακή 4 Μαρτίου  στο Πέραμα οι «Αιγαιοπελαγίτες πρόσφυγες στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο». Ήταν η πρώτη από τον κύκλο των περιφερειακών βιβλιοπαρουσιάσεων – εκδηλώσεων, του βιβλίου των εκδόσεων «Νότιος Άνεμος» και την παρακολούθησαν περί τα 40 άτομα.

Την εκδήλωση άνοιξε ο Θωμάς Σίδερης δημοσιογράφος της ΕΡΤ που ήταν και το προεδρείο της εκδήλωσης. Ακολούθησε χαιρετισμός του επιμελητή της έκδοσης Βασίλη Καρναβά.

Στη συνέχεια η Μαργαρίτα Καζάκου αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Περάματος, τόνισε ότι «ένα βιβλίο είναι ένα όπλο και αυτό το βιβλίο είναι όπλο ζωής και όχι θανάτου, όπλο καλού και όχι κακού. Πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε την ιστορία στα παιδιά μας».

Ακολούθως ο Βασίλης Μαμματάς πρόεδρος του συλλόγου Ικαριωτών Περάματος και γύρω δήμων «ο Ίκαρος», αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα της ανάδειξης των αιτίων που δημιουργούν την προσφυγιά, όπως είναι οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι, που δεν αφήνουν τους λαούς να ζήσουν ελεύθεροι και να μην φέυγουν από τον τόπο τους. Ο σύλλογός μας βρέθηκε απέναντι στα ρατσιστικά στοιχεία που επιχειρούν να κυνηγήσουν τον κόσμο της προσφυγιάς.

Ακολούθησε η παρουσίαση του βιβλίου από την Αλεξάνδρα Παϊπέτη επιστημονική συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, που ανέφερε ότι σε πολλές περιπτώσεις όπως πχ το Ολοκαύτωμα, χρειάστηκε να περάσουν χρόνια για να επουλωθούν τα ψυχικά τραύματα των θυμάτων και να αποφασίσουν να μιλήσουν γι’ αυτά. Παράλληλα τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται τάσεις ενίσχυσης της προφορικής ιστορίας.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας του βιβλίου Νάσος Μπράτσος, αναφέρθηκε στην ιστορική περίοδο που επικεντρώθηκε η έρευνα και τις μεθόδους της. Επίσης δήλωσε ότι «από το βιβλίο πλούτισα από εμπειρίες και συναισθήματα και επειδή δουλεύω στην ΕΡΤ που εσείς πληρώνετε με το ανταποδοτικό τέλος, το ποσοστό  που μου αναλογεί από τις πωλήσεις της εκδήλωσης, ο εκδοτικός οίκος σε συνεργασία με φαρμακείο του Περάματος, θα το προσφέρει σε μορφή φαρμακευτικού υλικού στο Πολυιατρείο των Γιατρών του Κόσμου στο Πέραμα. Αρχικά είχαμε επιλέξει την αγορά σχολικών ειδών για το σχολείο που πάνε τα προσφυγόπουλα, αλλά μάθαμε ότι η ανάγκη αυτή είναι καλυμμένη».

Συγκλονιστική ήταν η παρέμβαση του Απόστολου Mισιρλή Χιώτη πρόσφυγα σε ηλικία 9 ετών (σήμερα είναι 86). Να σημειώσουμε ότι ήταν από οικογένεια που είχε γνωρίσει την προσφυγιά στη Μικρασιατική καταστροφή, άρα ήταν η δεύτερη φορά που η φυγή γινόταν μονόδρομος. Ο κ. Μισιρλής δήλωσε:

«Το 50% των εκατοντάδων που ξεκινήσαμε από τη Χίο για την Κύπρο φτάσαμε ζωντανοί. 

Εγώ είχα πατέρα που ήδη υπηρετούσε σαν αξιωματικός και φύγαμε εγώ, η μητέρα μου, η αδελφή μου 5 ετών, ο αδελφός μου 13 ετών και άλλα συγγενικά πρόσωπα, αφού πρώτα κάναμε οικογενειακή σύσκεψη για το αν θα φεύγαμε ή όχι. 

Φύγαμε από τα βράχια στην περιοχή της Καλαμωτής με μία βάρκα που ήταν καμουφλαρισμένη με φύκια. 

Την τελευταία στιγμή ήρθε ένας που δεν τον περιμέναμε και δεν μπόρεσε να επιβιβαστεί γιατί ήδη η βάρκα ήταν υπέρβαρη και απείλησε ότι θα μας καταδώσει. Ίσως και να το έκανε γιατί μας εντόπισε με προβολέα μία γερμανική ακταιωρός, αλλά δεν μας πείραξε. Στη βιασύνη μας έσπασε το ένα από τα έξι κουπιά. 

Κρυφτήκαμε σε σπηλιά σε βραχώδεις ακτές της Τουρκίας και έτσι δεν μας εντόπισε και η τουρκική ακταιωρός. 

Περάσαμε γκρεμούς με αγκάθια και τελικά ενωθήκαμε και με άλλους πρόσφυγες. Οι Τούρκοι ζητούσαν το θείο μου τον Παναγιώτη Αυγουλά που ήταν μαζί μας αλλά δεν τον μαρτυρήσαμε. Απειλούσαν να μας κρεμάσουν. Μετά μας ζήτησαν να δώσουμε ό,τι πολύτιμο είχαμε, η μάνα μου είχε ένα σακούλι με μαστίχα για να μας ταΐζει, αυτό ήταν το πιο πολύτιμο που είχε.

Μας βάλανε σε δύο πλοία (εκατοντάδες πρόσφυγες) για να μας στείλουν στην Κύπρο, εμείς μπήκαμε σε ένα παλιό και σάπιο πλοίο, το άλλο ήταν ολοκαίνουργιο. Το καλό πλοίο έπεσε σε ξέρα και ναυάγησε, οι πιο πολλοί πνίγηκαν και σώθηκαν ελάχιστοι που τους μαζέψαμε εμείς και θυμάμαι ακόμα να στάζουν τα νερά από τα μαλιά και τα ρούχα τους.

Κάποια στιγμή μας έκαναν σινιάλο Τούρκοι να σταματήσουμε, δεν το καταλάβαμε και άρχισαν τους πυροβολισμούς από τους οποίους σκίστηκε το πανί. Ήρθαν έκαναν έλεγχο μας είδαν να ταξιδεύουμε κάτω από τραγικές συνθήκες και μας άφησαν. Με σκισμένο πανί και μηχανή που κάποια στιγμή πήρε φωτιά συνεχίσαμε για την Κύπρο. 24 ώρες περιμέναμε να φύγει ένα υποβρύχιο για να μην μας εντοπίσει. Μετά από 12 μέρες ταξίδι φτάσαμε στην Κύπρο και μείναμε στο Ξηρό».

Α. Μισιρλής και Ν. Μπράτσος είναι καλεσμένοι στη ραδιοφωνική εκπομπή του Α' Προγράμματος της ΕΡΑ το Σάββατο 10 Μάρτη στις 12 το μεσημέρι με παραγωγό το Θ. Σίδερη. Την ίδια μέρα στις 7πμ θα παρουσιαστεί το ημερολόγιο του κ. Μισιρλή στην ιστοσελίδα www.ert.gr/eidiseis.

«Ηταν η καλύτερή μας Κυριακή», σχολίασε για την εκδήλωση η πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Παγώνα Αυτιά, με καταγωγή από τη Σάμο, που δήλωσε ότι το βιβλίο συνδυάζεται με τις αφηγήσεις που έχει ακούσει η ίδια.

Το παρόν έδωσαν επίσης η δημοτική σύμβουλος Περάματος Μπέττυ Αράπη, καθώς και εκπρόσωποι του συλλόγου Μανιατών Περάματος.

Ακολούθησε μπουφές με φόντο τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη του Περάματος, όπου συμπτωματικά ελλιμενίζεται για την ετήσια συντήρησή του το πλοίο που κάνει τη γραμμή του Βορειοανατολικού Αιγαίου «Νήσος Μύκονος», ενώ και ο σεφ της εκδήλωσης, υπήρξε σεφ στο πλοίο «Μιλένα» που πριν από πολλά χρόνια ήταν στη γραμμή.  

Το ικαριώτικο κρασί βοήθησε να συνεχιστεί η συζήτηση για τη θεματική του βιβλίου για αρκετή ώρα ακόμα "εκτός διαδικασίας".

Την εκδήλωση που έγινε στο Δημαρχείο Περάματος, συνδιοργάνωσαν το τμήμα Πολιτισμού του Δήμου, οι εκδόσεις «Νότιος Άνεμος» και ο σύλλογος  Ικαριωτών Περάματος και γύρω δήμων «ο Ίκαρος».

Το επόμενο χρονικό διάστημα θα ανακοινωθούν και άλλες περιφερειακές εκδηλώσεις.

Σύντομα θα υπάρξει  βίντεο όλης της εκδήλωσης στο Πέραμα, όπως και της κεντρικής εκδήλωσης του Δεκεμβρίου 2017 στην ΕΣΗΕΑ.


Ευχαριστούμε τους Μάνο Σαββίδη, Δημήτρη και Γιώργο Φιλιπποπολίτη για τις φωτογραφίες και τη βιντεοσκόπηση.