Oι εργαζόμενοι στον τομέα του χορού, μιλούν στο ert.gr. Για τον κλάδο αυτό απάντησε στα ερωτήματά μας, μετά από συλλογική επεξεργασία το Δ.Σ. του Σωματείου Εργαζομένων στο Χώρο του Χορού.
-Πόσα μέλη έχει στη δύναμή του το σωματείο;
-Ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζεται στον τομέα του Χορού είναι μεγάλος. Το Σωματείο Εργαζομένων στον Χώρο του Χορού (ΣΕ.ΧΩ.ΧΟ), έχει γύρω στα 200 μέλη το οποίο είναι μόνο ένα μικρό ποσοστό του συνόλου μας, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ιδρύθηκε. Επίσης υπάρχει και ένα αντίστοιχο Σωματείο – μόνο Καθηγητών Χορού- στη Θεσσαλονίκη, που έχει και αυτό περίπου 200 μέλη. Παρά τη βραχύχρονη ύπαρξή του, το ΣΕΧΩΧΟ έχει κάνει πολλά βήματα και έχει κερδίσει πολλά σε μια εποχή που υπάρχει η αίσθηση και κυρίως η πραγματικότητα μιας γενικευμένης ήττας!
-Ποια ήταν η ανάγκη που οδήγησε στη δημιουργία του;
-Το ΣΕ.ΧΩ.ΧΟ. ιδρύθηκε το 2008 και σκοπός του είναι η συσπείρωση των εργαζομένων στο χώρο, χορευτών, χορογράφων και δασκάλων χορού, οι οποίοι πολύ συχνά κατέχουν και εναλλάσσουν τις παραπάνω ιδιότητες, ώστε να διεκδικήσουμε ως εργαζόμενοι καλύτερες σχέσεις εργασίας, αμοιβές και ασφάλιση. Είναι ανάγκη να αντιμετωπιστεί σοβαρά ο χορός ως επάγγελμα από το κράτος, τους ανθρώπους του θεάματος, αλλά και από την υπόλοιπη κοινωνία. Στη χώρα μας, η οποία δυσκολεύεται έτσι κι αλλιώς να αναγνωρίσει τη δύναμη της τέχνης, ο χορός είναι ο φτωχότερος φτωχός συγγενής.
Επίσης μέριμνά του σωματείου είναι η στήριξη των συναδέλφων, είτε είναι μέλη είτε όχι, στα προβλήματα που προκύπτουν κατά την άσκηση του επαγγέλματος καθώς επίσης και η αντιμετώπιση των ειδικών προβλημάτων που υπάρχουν στο χώρο μας. Διεκδικούμε δημιουργία κλάδου, συλλογική σύμβαση εργασίας, επιχορηγήσεις, μιας «Στέγη Χορού», η οποία θα αποτελέσει τόπο συνάντησης και δημιουργίας των διάφορων καλλιτεχνών και ομάδων, και τη δημιουργία Πανεπιστήμιου Χορού για την αναβάθμιση και ανωτατοποίηση των σπουδών μας.
-Περιγράψτε μας το επάγγελμα και τους χώρους που αυτό ασκείται.
-Οι επαγγελματίες του χορού, εργάζονται ως χορευτές, χορογράφοι και δάσκαλοι χορού. Οι χορευτές και οι χορογράφοι απασχολούνται σε παραστάσεις χορού και θεάτρου, οι πρόβες γίνονται συνήθως σε επινοικιαζόμενους χώρους σχολών ή στούντιο χορού. Όταν τα οικονομικά των ομάδων δεν επιτρέπουν το έξοδο του ενοικίου, οι πρόβες φιλοξενούνται όπου και όποτε υπάρχει διαθεσιμότητα χώρου, συχνά πολύ αργά το βράδυ ή νωρίς το πρωί.
Οι δάσκαλοι εργάζονται σε Ιδιωτικές Ερασιτεχνικές ή Επαγγελματικές Σχολές Χορού, στην Εθνική Λυρική Σκηνή, και την Κρατική Σχολή Χορού (ΚΣΟΤ), τη μόνη δημόσια σχολή χορού. Χορευτές διδάσκουν κίνηση σε δραματικές σχολές ιδιωτικές και κρατικές, σε Δήμους, στα λιγοστά Καλλιτεχνικά Σχολεία, και επίσης συνεργάζονται με στούντιο Χορού και Πολιτιστικούς Οργανισμούς όπου παραδίδουν ανοιχτά μαθήματα ή εργαστήρια.
-Ποιες είναι οι εργασιακές συνθήκες (ωράρια, αμοιβές, θέματα υγιεινής και ασφάλειας, επαγγελματικές ασθένειες, κλπ).
-Είναι πολύ σπάνιο ένας εργαζόμενος του χώρου μας, να κάνει μόνο μία δουλειά. Πολύ πιο σπάνιο δε να απασχολείται μόνο ως χορευτής. Όχι, δεν είμαστε πολυθεσίτες! Συνήθως διδάσκει κανείς σε δύο, τρεις ή και τέσσερις σχολές, λίγες ώρες σε κάθε μια και προσπαθεί να στριμώξει και τις ώρες προβών κάπου ανάμεσα. Ωράρια δυστυχώς δεν υπάρχουν!
Στις πρόβες και παραστάσεις χορού, η σωματική καταπόνηση είναι πολύ μεγάλη, όχι μόνο εξαιτίας της φύσης του χορού αλλά και εξαιτίας των συνθηκών. Συνθήκες όπως η ποιότητα του πατώματος, η υγιεινή των χώρων, η σωστή θερμοκρασία τους δεν είναι πολυτέλεια, αλλά απαραίτητες για την απόδοση και πρωτίστως για την αποφυγή τραυματισμών, όπως θλάσεων, ρήξεων, τενοντίτιδων και ασθενειών που σχετίζονται κυρίως με το μυικό σύστημα και τις αρθρώσεις εξαιτίας της συνεχούς καταπόνησης, γόνατα και ισχία συχνά εμφανίζουν μηχανικές αρθρίτιδες.
Στο εξωτερικό, αν σε μια αίθουσα πρόβας η θερμοκρασία είναι πολύ χαμηλή, αυτόματα ο χορευτής δεν υποχρεούται να δουλέψει. Τον προστατεύει όμως ένας κανονισμός, μια σύμβαση. Στην Ελλάδα λόγω μη ύπαρξης Συλλογικής Σύμβασης, το ελάχιστο των κατάλληλων συνθηκών δεν υπάρχει πουθενά καταγεγραμμένο.
Όσον αφορά τις αμοιβές, και εδώ, επειδή δεν υπάρχει συλλογική σύμβαση, είναι πάντα στη διάθεση του εργοδότη.
Πολύ συχνά χορογράφοι και χορευτές όχι μόνο παρέχουν την εργασία τους δωρεάν αλλά χρηματοδοτούν οι ίδιοι τις παραστάσεις τους, αφού μόνο έτσι μπορεί να πραγματοποιηθεί το κοινό όραμα που μοιράζονται και το οποίο τους εμπνέει και εν τέλει τους ενώνει.
Ο χώρος του χορού είναι ένας χώρος με μεγάλο αίσθημα αλληλεγγύης: χορευτές βοηθούν τους χορογράφους, σχολάρχες βοηθούν τους χορευτές, ιδιοκτήτες χώρων βοηθούν τους χορογράφους, χορογράφοι βοηθούν τους δασκάλους και όλοι αυτοί μαζί (καθώς και με την συνδρομή άλλων επαγγελματιών, φωτιστών, ενδυματολόγων, μουσικών και άλλων πολλών) σηκώνουν στους ώμους τους την ελληνική χορευτική σκηνή αυτή τη στιγμή.
Και μιλάμε για μία τέχνη η οποία διακρίνεται συνεχώς στο εξωτερικό! Μια τέχνη που πραγματώνει τις προσδοκίες της χώρας για εξωστρέφεια, για την οποία ακούμε συνέχεια στο δημόσιο διάλογο, χωρίς όμως να μπορείς ποτέ να ελπίζεις ότι η χώρα σου θα σε στηρίξει έστω και ελάχιστα.
-Ποιές είναι οι επιπτώσεις της κρίσης ειδικά στον κλάδο;
-Παρόλο που η κρίση στην Ελλάδα έχει χτυπήσει την κοινωνία σε βαθύτατο επίπεδο, ο χορός αυτά τα χρόνια έχει μια αντίδραση περίεργη. Πολλές σχολές χορού άνοιξαν, πολύ κόσμος θέλησε να ξεκινήσει χορό. Ας πούμε ότι έχει μια περίεργη ζήτηση, γιατί ως γνωστό, ο χορός είναι αντικαταθλιπτικός, από την άλλη για τους επαγγελματίες του χορού, λόγω της διακοπής των επιχορηγήσεων, την επιβολή ΦΠΑ στους χορευτές και χορογράφους, έχει καταστρεπτικές επιπτώσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιπτώσεων που έχουν επιφέρει τα μνημονιακά μέτρα αποτελεί η συνταξιοδότηση των χορευτών Εθνικής Λυρικής Σκηνής στα 61 αντί στα 48 που ήταν παλαιότερα. Μοιάζει αστείο, έως και γελοίο κάποιος να χορεύει μπαλέτο στα 60, έτσι δεν είναι; (το όριο συνταξιοδότησης αφορά όλους τους χορευτές, αναφέρουμε μόνο τους χορευτές της ΕΛΣ, γιατί ελάχιστοι ελεύθεροι επαγγελματίες χορευτές υπάρχει πιθανότητα να συμπληρώνουν τον απαραίτητο αριθμό ενσήμων).
Επίσης, οι αυθαιρεσίες των εργοδοτών, η ασυνέπεια στην καταβολή των δεδουλευμένων, η μη τήρηση των συμφωνημένων όρων και ποσών, και οι εκβιασμοί έχουν αρχίσει να παίρνουν ανησυχητικές διαστάσεις.
-Για ποιο λόγο ο κλάδος διεκδικεί τον χαρακτηρισμό του σαν εποχικό επάγγελμα;-Το εποχικό επίδομα δίνεται σε όλα τα επαγγέλματα του θεάματος και ακροάματος. Σε όλα εκτός των χορευτών, των ηχοληπτών και τεχνικών οπτικοακουστικών θεαμάτων και ακροαμάτων. Όσα χρόνια ισχύει το επίδομα αυτό, δίνεται σε μακιγιέρ, σε ταξιθέτριες, σε τεχνικούς κινηματογράφου, σε μουσικούς και σε πολλούς άλλους. Ο λόγος που το δικαιούνται και οι χορευτές είναι αυτονόητος. Κανείς από εμάς δεν εργάζεται full time όλο το χρόνο με μόνη εξαίρεση τους χορευτές της Λυρικής Σκηνής! Είναι μια κοινωνική αδικία που θα έπρεπε να έχει διορθωθεί από την πρώτη στιγμή. Δεν δικαιολογείται λοιπόν η εξαίρεσή μας από αυτό.
-Υπάρχουν άλλα θέματα που απασχολούν τον κλάδο;
-Και φτάνουμε στο άλυτο και μακροχρόνιο πρόβλημα της διαβάθμισης των διπλωμάτων μας, το οποίο βρίσκουμε μπροστά μας σε όποια διεκδίκηση μας, είτε πρόκειται για την πολυπόθητη ίδρυση εργασιακού κλάδου, είτε για αμοιβή εργασίας, δίκαιη και ανάλογη των σπουδών μας. Συνάδελφοι προσλαμβάνονται στις δημοτικές σχολές και τα καλλιτεχνικά σχολεία ως απόφοιτοι Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με την αντίστοιχη αμοιβή.
Είναι οι καθηγητές χορού, οι χορευτές και οι χορογράφοι μόνο απόφοιτοι Λυκείου; Φυσικά και όχι! Οι σπουδές των Ανωτέρων Σχολών Χορού έχουν ένα πλήρες πρόγραμμα σπουδών με πολλά θεωρητικά (ανατομία, παιδαγωγική ψυχολογία, μουσική, ιστορία χορού κλπ) και άλλα τόσα πρακτικά μαθήματα, τα οποία ορίζει το Υπουργείο Πολιτισμού.
Αν και δυστυχώς, πολλοί νομίζουν ακόμη και σήμερα ότι είμαστε αυτοδίδακτοι, οι χορευτές έχουν σπουδές τουλάχιστον δέκα χρόνων πριν ξεκινήσουν να εργάζονται. Σπουδές απαιτητικές σωματικά και πνευματικά και μάλιστα μακροχρόνιες. Παρ’ όλα αυτά, οι σπουδές μας ακόμη δεν αντιμετωπίζονται ούτε και αναγνωρίζονται ως ανώτατες από καμία από τις έως τώρα κυβερνήσεις.
Από την άλλη υπάρχει λιγοστή μέριμνα για την επαγγελματική και ακαδημαϊκή κατάρτιση των χορευτών και δασκάλων και καμία πραγματικά για αυτή των χορογράφων. Όταν δε, θέλουμε να συνεχίσουμε τις σπουδές μας είτε εδώ είτε στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε μεταπτυχιακό και διδακτορικό επίπεδο αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα της ισχύος του τίτλου σπουδών μας. Πως μπορείς να διεκδικείς μεταπτυχιακό ή διαδακτορικό τίτλο χωρίς να έχεις πρώτο πτυχίο;
Από το 2003, χρονιά που καταργήθηκαν τα ΤΕΙ, και έγιναν ΑΤΕΙ, τα διπλώματα των σχολών χορού, ιδιωτικών και κρατικών έμειναν αδιαβάθμητα, μαζί με εκείνα των δραματικών σχολών, σε μια γκρίζα ζώνη, η οποία δεν έχει καμία ουσιαστική υπόσταση.
Ενώ η χορευτική εκπαίδευση είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, η εκπαίδευση γενικά είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο θεωρεί τις σπουδές μας κατώτερες, χωρίς να ορίζει από την άλλη πως θα ήθελε αυτές τις σπουδές για να δεχτεί να τις κατατάξει στην ανώτατη βαθμίδα εκπαίδευσης. Το σωματείο μας έχει επισημάνει την αναγκαιότητα ίδρυσης πανεπιστημίου χορού για την οριστική επίλυση του προβλήματος.
Όλοι οι άνθρωποι που ασχολούνται με την τέχνη του χορού στην Ελλάδα, έχουν κάνει μία γιγάντια προσωπική προσπάθεια να μορφώσουν τον εαυτό τους, εντός και εκτός της χώρας, και έχουν ανοίξει τον προσωπικό τους δρόμο με πολύ πείσμα. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, το επάγγελμα έχει γίνει εξαιρετικά απαιτητικό, εξελίσσεται συνεχώς, και οι άνθρωποι που το ασκούν πρέπει να ενημερώνονται συνεχώς και να το προσεγγίζουν πολυσχιδώς.
Καθώς όμως, δεν υπήρξε ποτέ συλλογική σύμβαση πάνω στην οποία θα μπορούσαν να «πατήσουν», πάρα πολύ συχνά αμείβονται εξευτελιστικά δυσανάλογα με το έργο που προσφέρουν.
Χαρακτηριστικό επίσης είναι ότι δεν υπάρχει Ακαδημία Χορού, για να βοηθήσει τα ταλαντούχα παιδιά να σπουδάσουν Χορό παράλληλα με το σχολείο τους, όπως γίνεται με τα ταλαντούχα παιδιά στον αθλητισμό.
Ο χορός είναι πια επιστήμη (DANCE SIENCE) και εμείς ακόμα παλεύουμε για την διαβάθμιση των διπλωμάτων μας!
Κι όμως ο χορός στην Ελλάδα, σε πείσμα των συνθηκών, είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο και οι εργαζόμενοι στο χορό είναι παθιασμένοι με την τέχνη τους. Ο κόπος μας, το αίμα μας, ο ιδρώτας μας και τα χρήματά μας δεν πάνε χαμένα έτσι για ένα καπρίτσιο! Έχουμε εξαιρετικούς χορευτές και τα τελευταία χρόνια η χορογραφική παραγωγή έχει εξαίσια δείγματα.
Σε κάθε μεγάλη ομάδα του εξωτερικού θα βρεις πλέον Έλληνες χορευτές και οι Έλληνες χορευτές, χορογράφοι και δάσκαλοι, τα τελευταία χρόνια έχουν κερδίσει την εκτίμηση σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότερο απ’ ότι στην ίδια τους τη χώρα και αυτό είναι ένα από τα ζητούμενα του Σωματείου μας. Πότε το κράτος θα αποκτήσει μια πολιτική, ένα σχέδιο, έναν προγραμματισμό, ένα όραμα για αυτήν την Τέχνη που είναι τόσο υψηλού επιπέδου και τόσο εύκολα εξαγώγιμη;
Ευχόμαστε λοιπόν, σύντομα οι πολιτικοί να αντιμετωπίσουν τον Χορό όπως του αξίζει!
Πηγή φωτο: Frosso Marina Trousa
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
Info
Η σύνθεση του Δ.Σ. του σωματείου (Πρόεδρος: Αγγελική Στελλάτου
Αντιπρόεδρος: Εύη Σούλη, Γενική Γραμματέας: Κάντυ Καρρά, Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας: Κωνσταντίνος Αλευράς, Ταμίας: Αιμιλία Κορφιά) και ο διαδικτυακός του τόπος https://sexwxo.weebly.com/
Σχετική είδηση: Ένταξη στα εποχικά επαγγέλματα διεκδικούν εργαζόμενοι σε θέαμα – ακρόαμα
