Ήταν από τις πιό σημαντικές μάχες μεταξύ των αντιστασιακών δυνάμεων και των Γερμανών κατακτητών, αυτή που έγινε στην περιοχή Σφάλα Αράχωβας στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου του 1943.
Αρχικά ισχυρές δυνάμεις του ΕΛΑΣ είχαν κυκλώσει την Αράχωβα και είχαν στήσει ενέδρες.
Ο στόχος του ΕΛΑΣ ήταν να εμποδιστούν οι Γερμανοί ώστε αυτοί με τη σειρά τους να μην μπορέσουν να σταματήσουν την παράδοση των Ιταλών και του οπλισμού τος στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Θυμίζουμε ότι στις 8 Σεπτεμβρίου είχε συνθηκολογήσει η Ιταλία.
Πράγματι, δύναμη 140 ανδρών από τη γερμανική πλευρά το επιχείρησε, με αποτέλεσμα να καθηλωθεί από τους αντάρτες και να γίνει σκληρή μάχη πέντε ωρών κοντά στην Αράχωβα. Στην Άμφισα κατάφεραν να γυρίσουν 25 Γερμανοί, όπου για αντίποινα απαγχόνισαν 10 άτομα.
Ο στόχος του ΕΛΑΣ να πάρει τον ιταλικό οπλισμό πέτυχε και μάλιστα είχε και βαρέα όπλα στα λάφυρά του. Οι Γερμανοί κατάφεραν όμως να αποπλίσουν τους Ιταλούς στο χωριό Λιδωρίκι. Επικεφαλής του ΕΛΑΣ ήταν ο Νικηφόρος (ανθυπίλαρχος Δημήτρης Δημητρίου)
Τα ονόματα των πεσόντων στην μάχη της Αράχωβας
Χρήστος Κατσούλης ( Στείρι ) Αρχηγός μαχητικής ομάδας Στειρίου.
Χαράλαμπος Παππάς ( Δεσφίνα ) Αρχηγός μαχητικής ομάδας Δεσφίνας Χρήστος Κρομμύδας ( Δεσφίνα ) Μήτσος Μακρής ( Χρυσό ) Λουκάς Κοματάς ( Αράχωβα ) Γιάννης Τσότρας ( Αράχωβα ) Στάθης Κορίτος ( Αράχωβα ) Θύμιος Μύταλας ( Αράχωβα ) Γιώργος Καραϊσκος ( Αράχωβα ) Πέτρος Χώος ή Κώχας ( Κίρρα ) Μιχαήλ Αντωνόπουλος
Για το 2017 οι εδηλώσεις τιμής και μνήμης έγιναν στις 17 Σεπτεμβρίου.
Αναφορές στο θέμα αυτό υπάρχουν στο αρχείο της ΕΡΤ στο ντοκιμαντέρ «Το χρονικό της Εθνικής Αντίστασης».
