...αναδημοσίευση από το www.ert.gr...
Ήταν μία από τις δικαστικές υποθέσεις που γνώρισαν μεγάλη δημοσιότητα, τόσο για τα γεγονότα που προηγήθηκαν, όσο και για την απόφαση που βγήκε από το δικαστήριο. Η υπόθεση της Μανωλάδας, ανοίγει πάλι μετά από προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Μιλήσαμε με το δικηγόρο των προσφευγόντων και μέλος της Νομικής Υπηρεσίας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες κ. Βασίλη Κερασιώτη.
-Πριν αναφερθούμε στην εξέλιξη που υπήρξε, υπενθυμίστε μας το γενικό περίγραμμα της υπόθεσης και την απόφαση του δικαστηρίου.
-Περισσότεροι από 100 εργάτες σε επιχείρηση φράουλας στη Μανωλάδα, μην αντέχοντας άλλο επί έξι μήνες απλήρωτοι, διεκδίκησαν τα δεδουλευμένα τους, και οι εργοδότες τους αντικατέστησαν φέρνοντας άλλους. Όταν αντέδρασαν σ΄ αυτό άνοιξαν πυρ εναντίον τους. Καταδικάστηκαν οι δύο από τους τέσσερις για επικίνδυνες σωματικές βλάβες. Ως προς το ζήτημα της εργασιακής εκμετάλλευσης, παρά την αντίθετη εισαγγελική πρόταση, αθωώθηκαν.
-Κατά τη διάρκεια της δίκης είχαν καταγγελθεί προκλητικές συμπεριφορές σε βάρος μαρτύρων, από την πλευρά των κατηγορουμένων. Είναι αληθής αυτή η πληροφορία;
-Το δικαστήριο δεν εφάρμοσε το άρθρο 226 Β του κώδικα ποινικής δικονομίας περί υποχρεωτικής παρουσίας ψυχολόγου σε δίκη που αφορά θύματα εμπορίας ανθρώπων. Είναι ιδιαίτερα κρίσιμη αυτή η παράλειψη καθώς, σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία που έχει κυρώσει η χώρα μας με το νόμο 4198/2013, η προστασία του θύματος εμπορίας ανθρώπων είναι καίριας σημασίας για την ορθή απονομή της δικαιοσύνης.
-Πώς προήλθε η εξέταση της υπόθεσης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και γιατί αυτή η εξέλιξη είναι σημαντική;
-Η υπόθεση κατέληξε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μετά την εξάντληση των προβλεπόμενων στην Ελλάδα δικαστικών ενεργειών. Το ΕΔΔΑ αποφάσισε, με τη διαδικασία του επείγοντος, να κοινοποιήσει τις αιτιάσεις στις ελληνικές αρχές προκειμένου να λάβει τις επίσημες θέσεις της χώρας για δύο κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν στις θετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 4 της ΕΣΔΑ σε συνδυασμό με τις συμβάσεις που έχει υπογράψει η Ελλάδα για την καταπολέμηση της καταναγκαστικής εργασίας. Σύμφωνα δε με το έγγραφο που κοινοποίησε το ΕΔΔΑ, η Ελλάδα θα παράσχει εξηγήσεις –μεταξύ άλλων – και για την αντίθετη με το Δίκαιο (contra legem) ερμηνεία που δόθηκε από τα ελληνικά δικαστήρια στο εξής ζήτημα:
«Όσον αφορά στην κατηγορία της εμπορίας ανθρώπων το ΜΟΔ Πατρών δέχτηκε ότι δεν υπήρχε τουαλέτα ή τρεχούμενο νερό , και έκανε τόση ζέστη, ώστε το δέρμα να λιώσει. Το ΜΟΔ σημείωσε επίσης ότι οι εργοδότες είχαν επίγνωση της κατάστασης των παράνομων εργατών καθώς και ότι δεν κατανοούν την ελληνική γλώσσα , και όντας χωρίς πόρους , θα έπρεπε να βγάλουν τα προς το ζην , αλλά δεν έλαβαν καμία αποζημίωση για την εργασία τους. Η αστυνομία , εν τω μεταξύ, ενώ είχε πληροφορηθεί ότι οι εργαζόμενοι δεν έλαβαν μισθό , περιορίστηκαν στο να τηλεφωνήσουν στον εργοδότη, χωρίς επαφή με την επιθεώρηση εργασίας , χωρίς ενημέρωση των εργαζομένων για τα δικαιώματά τους και χωρίς να ενημερώσουν τις εισαγγελικές αρχές για διερεύνηση πιθανά της εμπορίας ανθρώπων για το σκοπό της εργασιακής εκμετάλλευσης . Επιπλέον, το ΜΟΔ θεώρησε δεδομένο ότι οι εργαζόμενοι δεν έλαβαν καμία αμοιβή για την περίοδο 2012-2013»
Υπενθυμίζω ότι για τα ως άνω ζητήματα καθώς και για άλλα κρίσιμα που στοιχειοθετούν, σύμφωνα με τη διεθνή νομολογία, την έννοια της εμπορίας ανθρώπων, υπήρχε αντίθετη εισαγγελική πρόταση.
-Μετά την απόφαση του δικαστηρίου της Πάτρας, ποια ήταν και είναι η καθημερινότητα των μεταναστών που υπήρξαν θύματα των πυροβολισμών. Βρίσκονται στην Ελλάδα, εργάζονται στην περιοχή, δέχονται πιέσεις, τι απέγινε το θέμα των δεδουλευμένων;
-Υπάρχουν δύο κατηγορίες «θυμάτων». Εκείνοι που καταγράφηκαν από τις αστυνομικές αρχές και τους χορηγήθηκε άδεια διαμονής, ενόψει της δίκης. Κι εκείνοι οι οποίοι, μολονότι παρόντες και ουσιώδεις μάρτυρες της υπόθεσης, ουδέποτε καταγράφηκαν. Οι περισσότεροι, ειδικά της πρώτης κατηγορίας, δε βρίσκονται πια στη Μανωλάδα.
-Ποια εκτιμάτε ότι μπορεί να είναι η πιο θετική εξέλιξη στο δικαστικό επίπεδο από την παρέμβαση του ΕΔΑΔ?
-Προσφύγαμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο γιατί θεωρούμε ότι ανάλογα περιστατικά δεν αποκλείεται να επαναληφθούν όσο η κατάσταση παραμένει η ίδια, όσο το θεσμικό πλαίσιο αλλά και η εφαρμογή του δεν βελτιώνεται.
Πρώτο βήμα για την μείωση φαινομένων εργασιακής εκμετάλλευσης είναι να δημιουργηθεί ένα σχήμα νόμιμης εργασίας μεταναστών στην αγροτική παραγωγή, να αυξηθεί ο σχεδόν ανύπαρκτος ως σήμερα ρόλος του ΣΕΠΕ στον πρωτογενή τομέα και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης για τους ανθρώπους. Προφανώς, ένα σχήμα νόμιμης εργασίας δεν είναι αρκετό, καθώς το εργασιακό τράφικινγκ δεν σχετίζεται αποκλειστικά με αλλοδαπούς χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, ας θυμηθούμε την περίπτωση των Ρουμάνων (κοινοτικών υπηκόων) στο πτηνοτροφείο της Χαλανδριτσας. Η παρουσία του κράτους θα είναι αποφασιστική για την ορθή εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, τους ελέγχους του σώματος επιθεώρησης εργασίας, την απουσία μπράβων στα χωράφια κλπ.
Χωρίς να θέλω να αναφερθώ στην εν εξελίξει διαδικασία ενός δικαστηρίου και μάλιστα διεθνούς, η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν της ότι η κατάσταση στη Μανωλάδα δεν έχει αλλάξει, εδώ και αρκετά χρόνια από την εποχή που την επισήμανε ο Συνήγορος του Πολίτη. Βασίζεται σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο εργασιακής διαχείρισης που δεν πρέπει να έχει θέση στη χώρα μας.
Φωτο: Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος