Γενέθλια στο σταθμό του Αρχιπελάγους

...αναδημοσίευση από την Ικαριακή Ραδιοφωνία... 

Του Νάσου Μπράτσου

Συνήθως όταν μιλάμε για γενέθλια ευχόμαστε στον εορτάζοντα να ζήσει πολλά χρόνια, να γεράσει και «να γίνει μεγάλος με άσπρα μαλλιά». Στην περίπτωση των ραδιοφώνων και γενικά των ΜΜΕ η ευχή πρέπει να είναι διαφορετική, δηλαδή να μακροημερεύσουν, αλλά να μην γεράσουν, μένοντας νέα, δηλαδή ανοιχτά στις τάσεις, τις αναζητήσεις και τις ανάγκες της εποχής και της κοινωνίας στην οποία λειτουργούν.

Ο ραδιοφωνικός πρόγονος

Αρχικά πρέπει να σημειώσουμε ότι μέσα σε μια περίοδο που σταματούσε το μονοπώλιο των τότε κρατικών ΜΜΕ, με την εμφάνιση αρχικά των δημοτικών ραδιοφώνων και ακολούθως και των ιδιωτικών ΜΜΕ, το 1989 ιδρύθηκε το Ράδιο Ικαρία, που αν και ήταν πρωτοβουλία ιδιωτών, ορισμένοι εκ των οποίων είχαν θητεία ραδιοερασιτέχνη (πχ Δημήτρης Καρύδας), γρήγορα υπήρξε ενδιαφέρον των κοινοτήτων του νησιού στο να γίνει διακοινοτικό – δημοτικό. Ήταν άλλωστε η «μόδα» της εποχής. Γρήγορα φάνηκε το ανέφικτο της υπόθεσης, αφού η τοπική αυτοδιοίκηση της Ικαρίας πάντα υπέφερε οικονομικά και δεν υπήρχε η δυνατότητα να οργανώσει και να συντηρήσει ραδιόφωνο, ειδικά εκείνη την εποχή.

Από την άλλη, ο ενθουσιασμός και η απειρία των ραδιοφωνικών σκαπανέων της εποχής, φαινόμενο που επαναλαμβάνονταν σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας, οδήγησε σε πολύωρο πρόγραμμα που δεν μπορούσε όμως να στηριχτεί οργανωτικά, ειδικά όταν έφθινε ο αρχικός ενθουσιασμός και άρχιζε η τριβή της καθημερινότητας και ακολούθως σε έξοδα που δεν μπορούσαν να καλυφθούν. 

Μιλάμε πάντα για λειτουργικά έξοδα, αφού η συμμετοχή στο πρόγραμμα ήταν εθελοντική (όπως ήταν και η δικιά μου) και κυρίως από «ετεροεπαγγελματίες» σε σχέση με τα ΜΜΕ, δηλαδή μέλη της τοπικής κοινωνίας που είχαν να δώσουν ραδιοφωνική διέξοδο σε διάφορες δραστηριότητες και απόψεις.  Συνεπώς το σταμάτημα της λειτουργίας του σταθμού κάπου την άνοιξη του 1990 αν θυμάμαι καλά, ήταν περίπου προδιαγεγραμμένο.

Τα μέσα του σταθμού εκείνης της εποχής, ήταν κυρίως ο εξοπλισμός των ιδιωτών που τον έστησαν.

Η Ικαριακή Ραδιοφωνία που προήλθε από την εμπειρία που αποκόμισαν όσοι είχαν επιχειρήσει το Ράδιο Ικαρία το 1989, δεν επανέλαβε τα ίδια λάθη. Κάλυψε μέρος του προγράμματος με αναμετάδοση του τότε κραταιού Flash, έδωσε εκπομπές στην τοπική κοινωνία, οργάνωσε πρωινή ζώνη τοπικής επικαιρότητας, κράτησε ώρες με non stop music και πορεύτηκε όσο μπορούσε να φτάσει το χέρι της στο οργανωτικό πεδίο.

Συχνά έδινε τα μικρόφωνα και τις εκπομπές της σε έκτακτες συνεργασίες και έτσι συνδέθηκε με τον κόσμο, επιλογή που πάντα ήταν χρήσιμη σε όσους ραδιοφωνικούς σταθμούς ανά την Ελλάδα το έπραξαν.

Δύο ήταν κατά την άποψή μου, τα βασικά προβλήματα που αντιμετώπισε. Το ένα ήταν ότι νέοι άνθρωποι που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το νέο αίμα των παραγωγών εκπομπών του σταθμού, λόγω σπουδών, στρατού, επαγγελματικής αναζήτησης εκτός νησιού, δεν μπόρεσαν να μείνουν στο νησί και να αποτελέσουν τις επόμενες ραδιοφωνικές γενιές, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται φθορά και κούραση στο αρχικό σχήμα.

Το δεύτερο πρόβλημα ήταν ότι η μικρή εμπορική – διαφημιστική αγορά σε μια περιοχή πεπερασμένη, δεν είχε σαν αποτέλεσμα εξασφάλιση βιωσιμότητας από τα διαφημιστικά έσοδα, με αποτέλεσμα να υπάρχει και οικονομική αιμορραγία.

Ο σταθμός όμως προσέφερε τα μέγιστα στο νησί, τόσο σε επίπεδο καθημερινότητας, ανάδειξης τοπικής ειδησεογραφίας, πολιτισμού, ψυχαγωγίας, όσο και σε κορυφαίες και τραγικές στιγμές.

Ο σημαντικός του ρόλος στην πολύνεκρη πυρκαγιά του 1993 είχε σαν αποτέλεσμα να βραβευτεί από την Περιφέρεια Β. Αιγαίου. Στον αντίποδα ήταν αισθητή η έλλειψή του την περίοδο του ναυαγίου του Εξπρές Σαμίνα, που η τοπική κοινωνία χρειαζόταν τη φωνή της και μέσα ενημέρωσης που να την «πολλαπλασίαζαν», για να ακούγεται καλύτερα στα αυτιά της πάντοτε «περήφανης στ΄ αυτιά» κυβερνητικής ή άλλης εξουσίας, όταν είναι να αφουγκραστεί την κοινωνία.

Αυτός ο κύκλος του σταθμού κράτησε από το 1991 έως το 1998 και κρατάμε τα θετικά σχόλια πολλών επισκεπτών του νησιού σε σχέση με το ποιοτικό πρόγραμμα εκείνης της εποχής. Πολλά αποτυπώθηκαν και σε δημοσιεύματα σε πανελλαδικής κυκλοφορίας έντυπα και εφημερίδες.

Τα λεφτά δεν αποτελούν υποχρεωτικά κριτήριο ποιότητας για ένα ΜΜΕ και στην Ελλάδα η ιστορία τους είναι γεμάτη από παραδείγματα που έγιναν διασπαθίσεις και «πάρτι» με αντανάκλαση στο πρόγραμμα, μηδενικών από ποιοτική άποψη προϊόντων.

Στις μέρες μας ήδη εξελίσσεται μια «επανεκκίνηση» του σταθμού, ενισχυόμενη από τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής και μιλάμε για το διαδικτυακό πρόγραμμα που μπορούν να παρακολουθήσουν και όσοι βρίσκονται σε περιοχές (και χώρες) που δεν φτάνουν τα FM.

Το μεγάλο υψόμετρο της Ικαρίας, έχει βοηθήσει στο να ταξιδεύει το σήμα στα FM σε μεγάλες αποστάσεις και αυτό είναι μεγάλο πλεονέκτημα.

Παράλληλα, έχουν γίνει συνεχείς αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της λειτουργίας των ΜΜΕ και η παρακολούθησή τους και συχνά και η πρόβλεψή τους, πριν αυτές αποτυπωθούν νομικά, είναι απαραίτητος όρος για να μπορεί ένα ΜΜΕ να συμβαδίζει ή έστω να ακολουθεί την εποχή του.

Υ.Γ. στα ονόματα όσων κατά καιρούς συμμετείχαν στο εκπεμπόμενο πρόγραμμα και στα οργανωτικά των περασμένων χρόνων, θυμάμαι το Δημήτρη Καρύδα, τον Σπύρο Γάκη, τον Αργύρη Πολίτη, τον Τίτο Καρίμαλη, τη Θεοδώρα Τσαχά, το Γιώργο Βιτσαρά, το Σιδερή Γιάκα, το Μανώλη Παπιαμώνη, ενώ χωρίς να θυμάμαι ονόματα μου έχει μείνει μια παιδική εκπομπή, αρκετά καλή σαν ποιότητα, αλλά με «διαβολάκια», που τσιμπολογούσαν και μαδούσαν τα προστατευτικά σφουγγαράκια στα μικρόφωνα. Προφανώς ξεχνάω πολλούς αφού ως μη μόνιμος κάτοικος, έχω χάσει επεισόδια και ο χρόνος που έχει περάσει, έχει κρατήσει στη μνήμη μόνο τις πιο έντονες και σημαντικές στιγμές.

Η Φωτογραφία του άρθρου από το Στούντιο της Ικαριακής στα τέλη της δεκαετίας του 80 με τον Δημήτρη Καρύδα στη κονσόλα.